Dan voorwaer moeten wy tot den rang der laetste en zwakste Mogendheden van Europa vervallen. En wanneer dat ons lot wierd, door welk middel zouden zig dan onze Stadhouders in den eersten rang, onder de Vorsten van Europa, staende houden? enz.’
‘Denkt niet,’ dus laat hy zich ten opzigte van de byzondere belangen onzer Vereenigde Provincien hooren, ‘denkt niet, myn Vriend! dat ik de aenweezenheid van allen byzonder belang loochenen wil. Dit zou dwaes zyn. Maer laet elke Provincie, elke Stad haere eigene ligging en omstandigheden wel nagaen, en dan zal elk zien, dat hy wel een byzonder belang heeft, maer zulk een belang, 't welk met het algemeene in een vloeit, en ook best in ondergeschiktheid en zamenstemming met hetzelve kan behartigt worden. De bronwellen, waer uit het gemeene welzyn voortvloeit, zyn menigvuldig, schoon zy zich allen in eenen stroom vereenigen. Aen elk lid van het St. etslichaam zyn zyne byzondere bronnen aengeweezen, met dewelke hy zig vergenoegen moet, in welker genot niemand hem ook moet stooren, maer alleen hem bevorderlyk zyn; en die, by den algemeenen stroom gevoegd, eenen weeligen bloei, en bestendige vrugtbaerheid schenken zullen; doch die van denzelven afgescheiden vrugtloos moeten dood loopen, en zig ook voor den geenen, voor wien zy oorspronglyk vloeiden, verliezen. Een iegelyk vergenoege zig derhalven met die bronwellen, die zyne byzondere ligging en omstandigheden voor hem ontslooten hebben, en spanne alle zyne poogingen in, om daer meé zyn voordeel te doen. Meer eischende, meer tragtende te bekomen, zal hy ook dat geene verliezen, 't welk de natuur hem toegedagt en geschonken had. En zo hy nog verder gaet, zo hy den algemeenen stroom, ten zynen uitsluitenden voordeele afleiden, of voor zyne buuren opstoppen wil, dan stuit by deezen stroom, die onbelemmerd over 't gansche land moet heen en weeder vloeijen, in deszelf; weldaedigen loop, en maekt denzelven voor 't gemeen, ja welhaest ook voor zichzelven, onnut.
En niet alleen dit, myn Vriend! niet alleen kunnen wy niet zonder elkanders eendragtelyke hulp en medewerking, onzen bloei en welvaert behouden, wy kunnen zelfs niet zonder elkanderen bestaen. Wat tog zouden de Zee-provincien zyn zonder Land-provincien, die hun ten voormuur dienen, den eersten aenval des vyands keeren, en, hen voor overrompeling dekkende, hun die veiligheid bezorgen, die voor hunnen Koophandel zo onontbeerlyk noodwendig is, dat al raekten ook maer de goede gedagten, die de vreemdelingen 'er van hebben, verlooren, dit alleen reeds, ook zonder de aenweezigheid van eenig werklyk gevaer, een doodlyken slag aen hunnen handel toebrengen zou? Welke tog zou, op den duur, de staet van Holland zyn, indien eenige nabuurige mogendheid, evenveel welke, deszelfs grenzen, tot op het Stigtsche, of zelfs maer tot op de Veluwe uitbreidde, en die grenzen, gelyk wel ras volgen zou, met aanzienlyke Garnisoenen
Auteursrechtvrij