Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

Voorbeelden van Wysheid en Deugd, uit de Geschiedenissen, met vermaaningen voor Kinderen. Door Jacob Frederik Feddersen, Predikant te Maagdeburg. Te Amsterdam by M. de Bruyn 1786. Behalven de Voorreden 219 bladz. in octavo.

Uit voorige Schriften hebben wy den Eerwaarden Feddersen reeds leeren kennen, als een ernstig Schryver, die 't 'er op toelegt, om der Jeugd goede leefregels in te prenten, door haar dezelven in zodanig eene manier voor te dragen, dat ze, naar derzelver vatbaarheid ingerigt, geschikt zyn, om den vereischten invloed te hebben. Van dien zelfden aart is ook dit Geschrift, waarin hy der Jeugd uitmuntende voorbeelden van een verstandig gedrag en deugdzaamen wandel voor oogen stelt, met nevensgaande lessen en aanmoedigingen, om zich van haaren plicht te kwyten. Zo geeft hy, by voorbeeld, eenige staalen van broederliefde, waar van wy, om de kortheid in agt te neemen, 'er slegts één zullen bybrengen.

‘Proculejus verwierf zich, door zijne broederliefde, eenen onsterflijken naam. Want, zijn vader gestorven zijnde, deelde hij de erfenis met zijne broeders Murena en Scipio in gelijke deelen. Deeze beide waren zo ongelukkig, dat zij hun gantsch vermogen in den burgerkrijg verloren. Om nu zijnen broederen, zo veel mogelijk, hunne armoede en nood te verligten, zo deelde hy, andermaal, zijn gantsch vermogen met hun.’ - Aan dit en eenige andere voorbeelden van Broederliefde hegt hy voorts de volgende vermaaning.

‘Uit deeze voorbeelden van braave en liefderijke broeders wil ik u, mijne kinderen, eenige lessen afleiden, die zeer nodig zijn weten. Onthoudt ze daarom toch, en neemt ze altijd waar in de verkeering met uwe broederen en zusteren, dan zullen God en uwe Ouders een groot welgevallen in u hebben.

Hebt uwe broeders en zusters van gantscher harte lief! Dankt God daarvoor dat Hij u dezelve geschonken heeft, en bidt hem, dat gij ze behouden moogt. Zij zijn voor u zeker een groote weldaad, gij hebt aan hun in uw gantsche leven, - als zij ook, naar Gods wil, braave zusters en broeders zijn, - trouwe en standvastige vrienden. Zij maaken u den tijd, der jeugd aangenaam, leeven met u, zijn met u vrolijk, hel-

[p. 134]

pen u bij uwe kleine bezigheden, en zijn uwe daaglijksche speelmakkers.

Gij, Broeders en Zusters, leeft met elkanderen in eensgezindheid en vertrouwlijkheid. Zijt geern bij elkander in gezelschap Erkent het geern voor andere menschen, dat gij elkanderen hartelijk lief heb; laat dit bijzonder in het vriendelijk gedrag van den eenen jegens den anderen blijken.

Weest jegens elkander dienstvaardig: leeft elkanderen geerne ten gevalle. Helpt elkanderen, wanneer de een valt, of iets verloren heeft, dat gij het met hem weder opzoekt; of als hij met zijn speelwerk niet te regt kan komen, geeft hem geern antwoord en raad, wanneer hij u om iets vraagt, dat gij beter verstaat. Gelooft mij, mijne kinders, als gij u zelven niet reeds vroeg gewent, om eensgezind en vriendelijk met elkanderen om te gaan, elkanderen ten gevalle te leven, en behulpzaam, te zijn; dan zult gij zulks in ouder jaaren zeker niet doen. Daarvan daan komt het, helaas! dat zo vele groot geworden broeders en zusters met elkander in onmin en vijandschap leven. Zij leven in hunne kindsheid met elkanderen, en deeden nooit iets ten gevalle van elkanderen; maar plaagden en sarden elkanderen wel; verbraken bedorven en vernielden weder, wat anderen tot hun vermaak vereerd gekregen, of voor zich zelven gemaakt hadden.

Doch merkt hier bij tevens deeze les op. In kwade zaken moet geen broeder of zuster den anderen helpen. Bij voorbeeld: een kind had kwaad gedaan, en wilde het door leugens voor zijne ouders en meesters verbergen, en bad zijne broeders of zusters. om met hem te liegen, dan mogen zij dit niet doen; - of het wilde een ander kind slaan, en bad hen, om hem bij te staan, op dat hij het te eerder meester mogt worden, dan mogen zij dit niet doen; - of het wilde ergens overklimmen, of iets breken, vrugten en andere zaken nemen, en het bad hen, om hem daarin te helpen; dan mogen zij dit niet doen Zij maken zich, als zij het doen, deelgenooten aan eens anders zonden.’

‘Het gebeurt dikwils in de wereld, dat een broeder of zuster arm en ongelukkig word, terwijl het den anderen wel gaat. Leert thans reeds, dat het regt en prijslijk is, wanneer de rijke en gelukkige den armen en ongelukkigen bijstaat, zo als Proculejus deed.’