Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

Johan Peter Frank, M.D. Geheimraad en Lyfarts des Bisschops van Spiers, enz. enz. Geneeskundige Staatsregeling, enz. Naar den Tweeden Druk uit het Hoogduitsch vertaald, en met Aanmerkingen vermeerderd, door H.A. Bake, Stads Med. Doctor te Woerden. Iste Deels, 2de Stuk. Te Leyden, by F. de Does, 1787. 212 bladz. in gr. 8vo.

Reeds in ons voorgaande^(†), gaven wy onzen Leezer eene korte schets van den Inhoud van het eerste Stuk deezes voortreflyken Werks.

De Onderwerpen, in dit Tweede Stuk, zyn van geen minder aanbelang voor den Staatsman, den Geneesheer en den Wereldburger, en de wyze op welke de Heer frank dezelve behandelt, kentekenen hem als een Man, die het menschlyk hart door en door kent, en die als Philooph en

(†) Zie boven, bl. 104.

[p. 439]

als Geneesheer zo wel de Moreele als Lichaamlyke gebreken, in alle derzelver oorzaaken en gevolgen, heeft nagespeurd.

Hy begint, in de Vierde Afdeeling, met eene Beschouwing over de Vrugtbaarheid in den Echt, en het geen daar aan hinderlyk zyn kan; welke oorzaaken daartoe kunnen aanleiding geeven, welke gevolgen daar uit voor de Maatschappy ontspringen, en welke voorzorgen daar omtrent door de Overheid dienen genomen te worden.

In het Vyfde Hoofddeel, handelt de geleerde Schryver over het nadeel het welk men uit het verhinderen eener vrye keuze in het Huwelyk, voor den Aanwas eener gezonde Bevolking te wagten heeft. - Een Meesterstuk van Menschenkennis. Het Zesde Hoofddeel handelt over de geschikte middelen van Volwassen Meisjes tot aanstaande rechtschapen Moeders te vormen. - Wenschlyk ware het, dat de voorschriften, in dit opstel vervat, door alle, die zig met de opvoeding van Jonge Meisjes verledigen mogten, behartigd, en vroegtydig ingeprent werden. - En om te doen zien hoe ook Overheden daarvoor dienden te zorgen, onderzoekt de Schryver in het Zevende Hoofddeel, de noodzaakelykheid, om hen, die zig in den Echt begeeven, van de plichten des Huwelyks te onderrichten, - als mede over de wyze, hoe zulks best door de tusschenkomst der Overheden kan bewerkstelligd worden.

In de Derde Afdeeling, Eerste Hoofddeel, vind men eene Wysgeerige Verhandeling over de Zwangerheid in het algemeen, deszelfs voorregten, en de noodzaakelyke voorzorgen ter beveiliging der Zwangere Moeders en haare Vrugt. De Recensent getuigt, in deeze Verhandeling, die naauwlyks 50 bladzyden beslaat, meer Menschenkennis, meer waare Geneeskunde, ontmoet te hebben, dan in al wat hy 'er ooit over geleezen heeft.

Het Tweede Hoofddeel handelt over het Openen der Zwangere Vrouwen, die Onverlost gestorven zyn, ter redding haarer Vrugt.

Het Derde en Laatste Hoofddeel, van deeze Afdeeling, gaat over de, in elk Gemeenebest zo nodige, voorzorgen, voor Baarende- en Kraamvrouwen. Onze Schryver toont vooraf uit de Geschiedenisse aan, hoe niet alleen de Grieken en Romeinen, maar zelfs de meer onbeschaafde Volkeren, het zig tot eenen plicht hebben gerekend, om de

[p. 440]

nodige voorzorge voor deeze, voor de Maatschappy zo belangryke, Voorwerpen te neemen - welke nadeelen uit het verzuim daarvan te wachten zyn, - hoe het vooral in onze tyden de plicht der Overheden is, daar voor, op alle mogelyke wyze, te zorgen, - en door welke middelen, dit, in eene welingerichte Maatschappye, op de best mogelykste wyze, kan geschieden.