Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1790

Prysverhandelingen van het Genootschap tot Verdeediging van den Christelyken Godsdienst, opgericht in 's Hage voor het jaar 1787. In 's Hage, te Amsterdam en te Haarlem. By I. du Mee en Zoon, J. Allart en C. van der Aa, 1788. In gr. octavo 212 bladz.

Dit Stukje behelst twee Verhandelingen, ter beantwoordinge van des Genootschaps derde Voorstel des jaars 1786, 't welk aldus luidt. Vermits de Schriften der hedendaegsche bestrijderen van den Christelijken Godsdienst in handen van allerlei Leezeren komen, ook die zich in de Weetenschappen der Godgeleerden niet met opzet geoefend hebben, verlangt het Genootschap een Verhandeling, ingericht om de zoodaenigen tegen den schadelijken invloed dier Schriften te beveiligen.

Naer het inzien van den Schryver der eerste Verhandelinge, den Heer Hendrik Jan Beuzenkamp, Krankbezoeker te Zutphen, is de Leer der Verzoeninge de groote hoofdzaek in dezen; en daer dezelve gebouwd is op de Leer der Heilige Drieëenheid, zo vind hy het geraden, eerst de Leer der Heilige Drieëenheid te beschouwen, dan de Leer der Verzoeninge te overwegen, en eindelyk nog in opmerking te nemen zulke waerheden, die hy oordeelt min of meer met de Leer der Verzoeninge verbonden te zyn: waertoe hy brengt, (1.) de eenheid van Gods Verbond; (2.) de Leer der Sacramenten; (3.) den Godsdienst der Heidenen; en eindelyk (4.) den staet des menschen na dit leven. - Langs dezen weg doorloopt onze Schryver de meest betwiste gevoelens der Nederlandsche Kerke, met beantwoording der tegenwerpingen, die 'er gemeenlyk tegen ingebragt worden; waerin hy den gewoonen Leertrant volgt.

De Opsteller der tweede Verhandelinge, de Eerwaerde

[p. 98]

Abraham Ledeboer, A.L.M.Ph.D. rustend Predikant te Haestrecht, beschouwt het Voorstel van 't Genootschap, op ene andere wyze; oordeelende, dat 'er niet zo zeer mede bedoeld worden de bestryders der Kerkleere, als wel de zodanigen, die de Openbaring zelve aenvallen, of de Openbaring in diervoege verklaren, of over derzelver inhoud zo denken, dat ze, zyns agtens, het geheele oogmerk van de Openbaring vernietigen. Om nu min geoefende Lezers tegen den invloed van alle zodanige Schriften, die de kracht der Openbaringe poogen te verzwakken, te wapenen, bevlytigt zyn Eerwaerde zich, in de eerste plaets, om hun, op ene overtuigende wyze, de nuttigheid en noodzaeklykheid der Openbaringe te doen bezeffen, ten einde daer door te wege te brengen, dat ze zich niet ligt laten innemen, door de Schriften tegen den geopenbaerden Godsdienst. Vervolgens versterkt hy deze zyne daer tegen aengevoerde waerschouwing, door hun onder 't oog te brengen, het bedoelde en de gronden, waeruit de Schriften van de Bestryders der Openbaringe voortkomen. En eindelyk geeft hy hun eenige behoedmiddelen aen de hand, om hen tegen derzelver aenvallen te beveiligen, strekkende, deels ter versterkinge van hun Geloof aen de Openbaring, en deels ter overtuiginge van de zwakheid der bewyzen, die de vyanden der Openbaringe tegen dezelve aenvoeren. - Zyn Eerwaerde, onder het ontvouwen van dit alles, verscheiden gegronde bedenkingen voorgedragen hebbende, laet deze zyne Verhandeling niet ongepast aldus afloopen.

‘Ga nu, mijn Lezer! om tot een besluit te koomen, het opgenoemde eens bedaardelyk na: is de Openbaring van zulk een allergrootst aanbelang? spruit het Ongeloof uit zulke verkeerde, en onzuivere bronnen? zijn de bewijzen voor de Goddelijkheid der Openbaring zo overtuigende? en kunnen in tegendeel de tegenwerpingen tegen dezelve gegrond worden opgelost? moet dit alles u niet zorgvuldig op uwe hoede doen zijn tegen de aanrandingen van het Ongeloof? en zo Gij ooit tot twijfeling gebragt wordt, moet dan niet het gewigt der zaak u beweegen, om het veiligste te kiezen, ten minsten, om u niet los en onbedagt tot het Ongeloof te laaten vervoeren? of kan een ernstiger taal meer ingang bij u vinden: ik betuige u bij de liefde tot uw eeuwig welzijn, en bij de komst van Jesus Christus ten algemeenen gerichte, wanneer Hij u naar zijn Euangelie

[p. 99]

zal oordeelen, dat Gij deeze waarschouwingen in acht neemt, en dan zal deeze Verhandeling bereiken haar bedoeld einde.’