De Vlaamse Gids. Jaargang 34

[p. 64]

Met pen en potlood

1.

J.J. Poortman's ‘Repertorium der Nederlandse Wijsbegeerte’ (Wereldbibliotheek, A'dam-Antw.), geeft een uitgebreid overzicht van wat er in de Nederlandse taal en door Nederlandse auteurs over philosophie werd gepubliceerd in boek en tijdschrift. Het is reusachtig veel: deze lijst beslaat 403 bladzijden. De Hollandse bibliograaf vermeldt het feit, dat hij niet over alle Vlaamse bronnen beschikte. Wij, Vlamingen, zullen er inderdaad vergeefs naar namen zoeken als die van Gaston Colle, Richard Kreglinger, Max Lamberty, e.a. Uit dit repertorium blijkt ook, dat er over zekere denkers en moralisten in Nederland zo goed als niets is geschreven geworden. Zo vonden we in het tweede deel, Personen en Stromingen, niets in verband met Amiel, Vico, Rosmini, Alain, Ozanam, Anatole Franse, Gobineau, Sorel, e.a. Van Hollandse literaire essayisten wordt soms wel, van Vlaamse geen gewag gemaakt. Wat ‘De Vlaamse Gids’ betreft, vernemen we uit dit boek, dat een volledige verzameling in de Koninklijke Bibliotheek te 's Gravenhage berust, doch dat anderzijds de Universiteitsbibliotheken te Amsterdam, Groningen, Leiden en Utrecht slechts over onvolledige collecties beschikken. Van de meeste Hollandse universiteiten en hogescholen wordt de lijst van de hoogleraren in de wijsbegeerte uitgegeven; over Gent en Brussel niets, over Luik en Leuven slechts een paar inlichtingen.

Deze enkele aanmerkingen (en er zijn er nog te maken) doen evenwel niets af van onze waardering voort Poortman's indrukwekkende bibliografiche arbeid.

Js.

2.

Alle goede dingen zijn ten getale van drie; en daarom hebben J. Bergmans en A.R. van Cauwelaert tussen hun handboeken voor zedenleer ‘Wil en Daad’ en ‘Woorden en Waarden’, thans een derde deeltje geplaatst: ‘Twee Wegen’ (Uitg. De Sikkel, Antw.). Terecht doen de ijverige samenstellers opmerken, dat moraal niet als een soort van godsdienstsurrogaat moet worden beschouwd.

Zij deden weer een ruime keuze en plukten morele bloempjes en blaadjes links en rechts, zowel uit Eekelers' ‘Rode Hoekje’ als uit Rombouts' ‘Verstandig Studeren’, zowel bij Gillis Minnaert de Willemsfondser als bij Drieskens de Davidsfondser, bij Foerster de Christen als bij Zweig de Jood. En uittreksels uit werken van Carlyle, Ruskin, Multatuli, Conscience, Van Eeden, Van Schendel, Vermeylen, Top Naeff, Van Suchtelen en Herreman zorgen ervoor dat de leerlingen zullen begrijpen, dat het streven naar het Goede en het Ware niet altijd van de hulp van het Schone verstoken blijft. Aldus wordt weer de weg geëffend tussen taal- en zielenadel, tussen Kunst en Moraal. - Js.