De Vlaamse Gids. Jaargang 41

[p. 600]

Modern sprookje
door Ward Thys

OMZICHTIG stapte Plien uit het warme bed. Hij wou vooral geen gerucht maken in het slapende huis. Overhaastig gekleed en ongeschoren hield hij de deurkruk in de hand. Zou hij lang uitblijven? Voor altijd misschien. Hij wist het niet. Daarom was het zo duivels moeilijk een boodschap neer te schrijven. Bij wijze van afscheid keek Plien naar het bord waarop Paul zich zowat elke avond in de meetkunde oefende. De vierkanten gebouwd op de driehoekszijden... De examens kwamen in het verschiet. Pythagoras dacht Plien en meteen nam hij een stompje rood krijt en schreef dwars over de witte figuur: ‘Kon niet slapen (Kan al sinds weken niet slapen, dacht hij). Moest (onderstreept) naar buiten. Kom misschien terug. Maak geen zorgen’. Als Elza het niet las zou Paul het voorzeker opmerken.

De hemel was koud en donker en de straat slecht verlicht. Paul toog naar de linkeroever, naar het plankenhuisje dat zijn vriend, de architect, op tien passen van het water getimmerd had. Er lag daar een klein, zelfgebouwd jacht, dat Plien best beviel.

Een magere straatkat liep miauwend tot bij Plien en streelde zijn broekspijpen. Aan de rede lag alle werk stil, maar in enkele kleine zijstraatjes werd nog duchtig pret gemaakt. Plien sloeg er amper acht op. Het jacht, hij dacht alleen maar aan het jacht. Misschien lag het vastgemeerd, maar dan nog... Hij kende de gewoonten van zijn vriend.

Pliens benen marcheerden nog toen ‘Neptuuntje’ de zee koos. Feitelijk wou hij stappen en alleen maar stappen en geen boot wegkapen maar Plien moest vlug voortmaken, sneller dan hij marcheren kon.

Plien had de grijze zee voor hem alleen. Hij had meer dan een uur gevaren toen de eerste meeuwen ontwaakten. Ergens aan de horizont kondigde een paarsroze wolk de komst van de zon aan en meteen werd Plien bang. Nu het licht werd besefte hij dat hij geen kompas kon lezen, dat hij geen sextant kende. Hij wist helemaal niet waar hij was. Ten slotte had hij dat niet gevraagd.

[p. 601]

De motor begon rare geluiden uit te zenden: Als er geen Als er geen Eiland opdaagt Eiland opdaagt Maak er dan zelf een Maak er dan zelf een. Plien legde de motor stil maar er was geen wind en zo kon ‘Neptuuntje’ nog uren zwalpen. Plien zette de motor weer aan. Wie zoekt die vindt Wie zoekt die vindt. Blij als een kind vond Plien een verrekijker. De horizont kwam veel dichter en de roze wolk was niet helemaal wolk. Of juister, zij rustte op iets hard en donker; een vlot misschien.

Met de handen op de oren zette Plien volle koers naar de horizont. Hij keek uit zijn voorhoofd, uit zijn neus en hij tastte met zijn vingertoppen naar een vlot dat een eiland werd; een door de zon bestraald eiland.

‘Ik weet waarom het niet op de kaart staat’, zei Plien triomferend luid tot de meeuwen. ‘Wie het ontdekt wil niet dat anderen hem achterna zitten of er een vlootsteunpunt bouwen. Niets is zo kostbaar als een eiland’. Plien ademde diep. Het leek hem plots dat veel te veel kleren op zijn lichaam drukten.

Het terrein was woester dan verwacht. Een brede weg slingerde tussen oeroude agaves en opuntia's maar om de zoveel passen verdween die weg onder onverklaarbare takkenbossen en vreemde struiken. Plien werd zo duizelig van de couperende geuren dat hij zich de ogen wreef om te weten wat hij zag. Meerschuim en bauxiet maar warempel een fragment van een Griekse zuil. Plien ging niet verder. Hij speurde naar de aarde, naar het water, naar de lucht. Nu hij vanop enige hoogte het terrein overschouwde, merkte hij dat de weg, die hij gevolgd had, door een eertijds aangelegde tuin liep. Die tuin was niet denkbaar zonder tempel en dus zocht Plien de tempel.

Allicht ware het beter alleen maar zeesterren te ontdekken, dacht hij maar net toen hij wou rusten was het alsof hij het gestamp van de motor weer hoorde en verder moest hij.

Hoger wel doch niet veel verder want vanop de hoogste klif werden de uitgekraagde kapitelen duidelijk zichtbaar. De kroonlijsten waren in bloedkoraal maar de tijd had er sterk aan geknaagd. Blauw-groene vetplanten zorgden er voor dat er op afstand geen silhouet meer te onderkennen was. Het gekke was wel dat de zullen als Dorische stengels uit de grond oprezen, dat er buiten de agaves geen spoor van fundering bestond.

Plien bezocht een antiek heiligdom. Er waren geen andere bezoekers en ook geen gids en toch noopte de voornaamheid van dit Helleense veld tot solemniteit.

In de cella hing er een rozig licht dat warm afstak bij de grauwe, te diep uitgeholde wanden. Het leken net lugubere spelonkjes, behalve een klassieke nis met een onwezenlijk ornaat. Een te grote bussel of een kleine, rechtopstaande mummie? De volgende inham werd door een houten deurtje beschermd dat vervaarlijk kraakte als Plien het even openmaakte.

[p. 602]

Toch was de nieuwsgierigheid te groot, het avontuur te nakend om te versagen. Plien ontdekte een gesculpteerde hoog en een stel pijlen, een tinnen spiegel en een albasten haarborstel, geurende schaaltjes en potjes, een glimmende schaar en een renaissance-speld. Geïntrigeerd spreidde Plien de voorwerpen uit op een rood zeil dat hij in een oogwenk in de zon te blakeren had gelegd. De spiegel was laat-helleens en de haarborstel riep Egyptische reminiscenties op maar de schaaltjes en potjes waren zeker van veel jongere datum. Plien kwam weer overeind en wandelde vol belangstelling rond het heiligdom. De cellamuren waren bouwvallig doch het atrium was nog gaaf of misschien werd de aanblik gered door een kleine vijver die als een blauw sieraad in de oude ring prijkte. Net toen Plien naar het water toewou daalde er een zwerm vlinders op de agaves en om de vijver neer. Zij waren bijzonder groot en hel van kleur; het leken wel reuzedagpauwogen. Plien keek onbeweeglijk toe. Om beurten toerden de vlinders om de vijver, sprankelden water met hun vleugels en stegen dan weer als zwerm op. Heel even want dadelijk streken ze neer op het rode zeil dat aan het trillen ging als een Turks tapijt en zienderogen verkleurde. De schaar moest er blijkbaar af. Als een dolk gleed zij in het zand. Meteen werden de vlinders onrustig. Hadden zij Pliens aanwezigheid ontdekt? Hoe dan ook, zij vluchtten uit de zon en voerden als het ware een aanval uit op de donkere nis. Een bussel zonder meer of een mummie viseerden ze niet want een ding of een dode beweegt niet. Op een gegeven ogenblik dreigde het grote mormel te kantelen. De vlinders krijsten het uit en de angst sloeg om Pliens hart maar vóór hij het wist hield hij het akelige wicht in de armen. Hij droeg het in de zon en merkte nu best wat het was: een reuzenkokon. Het hulsel draaide en kronkelde toen Plien het op het zeil neervlijde. De vlinders cirkelden nog éénmaal rond, alsof ze wilden groeten. De fladderende zwerm wierp een lage schaduw op de zeespiegel. Met ontzetting stelde Plien vast dat de vlinders bij tientallen in de golven verdwenen. Misschien hadden zij hun taak volbracht en was het tijd om te sterven.

Benieuwd wou Plien terug naar de vijver maar almeteen werd hij gewaar dat er ergens, links van hem, wat bewoog. Hij keek scherp toe en het rode zeil was geen zeil meer. Het leek een met bloed besmeurd laken. De voorwerpen waren verdwenen, behalve de schaar. Als de bliksem rolde de kokon van de glooiing en bleef rustig liggen in het warme zand. De tere schaal van het hulsel werd transparant en brak, de vlindernimf was geboren. Zij scheen te duizelen toen ze zich oprichtte en meewarig neerblikte op de resten van haar hulsel. Dan keerde zij zich naar de zon en ademde diep. De vlindervleugels stroomden vol lucht, gespreid om op te stijgen. Toen heeft Plien de schaar gegrepen en is hij naar het strand gesneld. Als onafscheidbare schelpen schitterden de twee vleugels in het vertrapte zand. Snikkend had de kleine nimf de armen om Pliens hals gesla-

[p. 603]

gen. Zo stonden ze daar, een hele poos, volkomen spraakloos. Zelden had Plien zich zo ontroerd en verward gevoeld. Nu de schelpen door de baren overspoeld werden, was er alleen nog het naakte Botticelli-meisje, door Plien aan dit eiland gekluisterd. Hij wou haar zoenen, vaderlijk. Het enige wat hij doen kon was haar met de boot meevoeren, maar eenmaal aan land, eenmaal aan de overzijde... Hij drukte haar even tegen zich aan. Welke fatale macht had die schaar in zijn handen gespeeld?

Er woei een zachte bries en Plien proefde op zijn lippen de smaak van vloeiend goud, van wuivende, strelende haarlokken. Zou hij dit tere mirakel aanraken? Een warme vleug van romantisch levensgevoel doorstroomde de ondernemende argonaut.

Almeteen rukte Galathea zich los. Zij keek haar partner uitdagend aan en nu merkte hij hoe veel vrouwelijker zij was dan bij haar geboorte. Indecent spreidde ze haar benen en vlocht haar handen in haar hals. ‘Pak me nu maar’ riep ze luid en stak haar tong uit. Zo begon de jacht.

Zij liet Plien dicht naderen maar telkens was ze hem te vlug. De zon stond al laag toen Plien moe en hongerig bij de boot ging zitten. Hij spiegelde zijn gelaat in de zee terwijl de gekwetste vlindervrouw het bebloede laken spoelde. Plien aanschouwde zichzelf in de zee-spiegel en ontdekte zijn eerste wit haar. Als Galathea klaar met spoelen was kamde ze haar vlechten los over de schouders. Zij had de reukschaaltjes bijgehaald en verzorgde haar huid alsof Plien er niet bij was. Nog even betastte het late licht haar natte flanken, dan hing ze het witte laken als een peplum om en plantte de gevoelige zuil van haar lichaam als een antieke sculptuur tegen het rood van de ondergaande zon. Plien keek zwijgend toe en zag alleen maar hoe het leven hem ontglipte. Er was in hem geen kracht aanwezig om dit triomferend lichaam tot overgave te dwingen. Integendeel, hij hoorde een gebod, een bevel, dat hem aan zijn hond herinnerde: ‘Ga nu liggen’. Maar de stem klonk zacht en overtuigend. ‘Sluit je ogen en luister naar niets meer, ook niet naar mij. Keer jezelf naar binnen, hol je uit tot je leeg bent’. Dat zou een hond niet verstaan maar Plien voelde dat hij plaats voor een ander moest maken. Hij begreep dat hij onder haar hypnose sliep maar ver van haar, zonder haar, ontwaken zou. Krampachtig klampte hij zich aan haar beeld; zijn lichaam hunkerde verder. Hij kon geen plaats maken voor een ander want het werd niet helemaal leeg in hem.

Een straaljager scheert laag over de huizen. De hond jankt en de ruiten rinkelen. Een waarachtige droom gaat aan scherven. Elza mompelt wat maar Plien begrijpt niet. Hij denkt alleen nog aan het jacht dat hem zo ver gevoerd heeft. ‘Neptuuntje’ is geen lieve boot meer maar een gestolen tuig dat hij moet terugbezorgen. Als hij omzichtig uit het bed stapt kijkt hij naar de klok. Het is veel te vroeg om Paul te wekken. Gelukkig, want Plien voelt zich onrein.

[p. 604]

Door het water gelouterd kijkt hij tevreden in de spiegel. Hij ziet zijn naakte schouders tegen de wand bewegen en heel in de hoek ontwaart hij een zwarte vlek. ‘Het bord’, prevelt hij.

Plien veegt de rode letters van tussen de witte driehoek en wacht tot de anderen ontwaken.

‘Neptuuntje’ is nooit weergevonden.