Exlibris
Bekroonde bibliotheek-exlibris
De Duitse stad Kronach ligt in het Frankenwald-gebied, ten noorden van Bamberg en Bayreuth, niet ver van Coburg. In internationale exlibriskringen is de openbare bibliotheek van deze stad bekend geworden omdat het exlibris zeer nauw betrokken wordt bij de werking van de bibliotheek. In de Kreis- und Autobibliothek van Kronach worden regelmatig exlibristentoonstellingen georganiseerd.
Ter gelegenheid van het vijf en twintigjarig bestaan van hun openbare bibliotheek heeft het districtshestuur van Kronach een internationale exlibriswedstrijd georganiseerd. In het reglement van de wedstrijd werden exlibris gevraagd waarin het thema Boek en Bibliotheek gekoppeld werd aan de tekst 25 Jahre Kreis- und Autobibliothek Kronach 1964-1989. Eigenlijk was het beter geweest alleen de benaming van de bibliotheek als titularis te vragen en de herdenkingsdata los daarvan te laten vermelden. De opdracht slingerde nu wat heen en weer tussen exlibris en gelegenheidsgrafiek. Er werden alleen exlibris in bepaalde diep-en hoogdruktechnieken aanvaard, omdat Lucas Cranach d. Ä. (1472-1553), de beroemdste kunstenaar van Kronach, ook alleen in kopergravure, ets en houtsnede heeft gewerkt. Ondanks deze beperkingen werden toch 84 exlibris ingestuurd; ze kwamen van 62 kunstenaars uit 13 landen. Uit Duitsland (en ook uit Tsjechoslovakije) namen 10 kunstenaars deel, maar ze werden in aantal overtroffen door de USSR (12 deelnemers). Aan de wedstrijd namen ook drie Belgische kunstenaars deel.
Enkele exlibris werden door de jury van verdere bespreking uitgesloten omdat ze niet geschikt waren om ook echt als eigendomsmerk in een boek gekleefd te worden. Omdat de negen voorziene prijzen naar de (vrijwel altijd indrukwekkender) exlibris in diepdruk gingen, werd gezocht naar een middel om bijkomende prijzen aan de beste exlibris in hoogdruk te geven. Een paar plaatselijke banken hebben deze tweede reeks prijzen gesponsord.
Van de veertien toegekende prijzen laten we zes voorbeelden zien. De eerste prijs voor een diepdruk-exlibris ging naar de Pool Tadeusz Szumarski (1). Met een wielvormige boekenruimte wordt naar de bibliobus verwezen. Het wapenschild van het district Kronach staat centraal. De tekst is goed verspreid, is in zijn eenvoud toch krachtig en goed leesbaar. De vierde prijs ging naar Lea Goovaerts (2) uit Mortsel. In haar kopergravure legt ze de nadruk op de bibliobus. Ze heeft hem bevolkt met een grote variatie aan lezers.
De Tsjech Bohumil Kratky (3) kreeg de zesde prijs voor een wat poëtisch aandoende visie op de bibliotheek. Het gevleugelde wiel verwijst naar de bibliobus, de naar een boek grijpende hand en de in gedachten verzonken menselijke figuur zijn duidelijke verwijzingen naar de opdracht en het resultaat van een goede bibliotheekwerking.
De bibliobus staal ook sterk op de voorgrond in het exlibris van Laszlo Feszt jr (4), een kunstenaar die afkomstig is uit het Transsylvaanse deel van Roemenië, maar die in de loop van vorig jaar is uitgeweken naar Hongarije. Hij is de enige prijswinnaar die - met de bloempot en de huiskat - in het exlibris ook een beetje huiselijke sfeer heeft gelegd; uitgeleende boeken komen tenslotte in een huiskring terecht. Het is een fantasierijk en ook wat humoristisch getint exlibris.
De eerste prijs van exlibris in hoogdruk ging naar een houtgravure van de Rus Anatoli Kalasjnikov (5). Een wiel en een autohoorn verwijzen naar de bibliobus; boven het boekenrek zijn bekende gebouwen uit Kronach te zien. Ook de Tsjech Dusan Janoušek (6) baseerde zijn ontwerp op de topografie van de stad Kronach maar de bibliobus staat toch sterk op het voorplan. Voor deze houtgravure kreeg hij een vierde prijs.
De naar de wedstrijd gestuurde exlibris zullen van 4 oktober tot 30 november 1991 tentoongesteld wor-
Auteursrechtelijk beschermd
