De Vlaamsche School. Jaargang 5

Kunst- en letternieuws.

Onder den titel van: l'Architecture au siècle de Pisistrate, bevat het parysische tydschrift: Revue de l'Architecture et des Travaux publics, onder het kundig bestuer van den heer César Daly, een artikel van den heer Beulé, leeraer van oudheidskunde te Parys, welk een nieuw licht werpt op het zoo belangryke, doch te weinig bestudeerde, vraegpunt der schilderingen waermede de grieken hunne tempels en openbare gebouwen opluisterden. Inderdaed hoe velen denken niet dat de grieksche tempels enkel uit witten of gekleurden marmer waren opgericht? Dit is niet zoo: de schildering in rood, blauw en groen, door goud opgeluisterd, brak de koude eentoonigheid die thans in dergelyke klassische gebouwen heerscht. ‘Dit vraegpunt der veelkleurigheid of der kleur op de gebouwen toegepast, zegt de schryver, is eene gansch hedendaegsche vraeg, die veeleer van ons tydstip, dan van de vroegere geslachten dagteekent. Over nauwelyks vyf en dertig jaren ontwaerde men teekens van kleur op de grieksche tempels, en men heeft ontdekt dat men aen de gansche oudheid een systema moest toekennen dat men alleen aen Herculanum en Pompei eigen dacht. Zy die gedeeltens kleur op de grieksche gebouwen vonden, deden zich de vraeg of men dit feit moest toeschryven aen het toeval, aen de barbaerscheid der vroegere en latere tydstippen, of aen vastgestelde grondbeginselen door den griekschen geest aengeduid. Er was noodig dat onze bewondering plaets maekte voor een geduldvol, beredeneerd onderzoek om de kunsten onder al hare oogpunten te begrypen, en zich, door aenhoudende geestinspanning, naer al hare gebruiken te ploeijen. Er is meer: deze gebruiken zyn schoonheden die met des te meer moeite willen nagegaen worden, dat zy in tegenstand zyn met die welke onze tydgenooten bewonderen.’ Als een voorbeeld van schildering

[p. 47]

op de marmeren grieksche gedenkteekens toegepast, wordt eene plaet medegedeeld naer den tempel van Jupiter Panhellenius in het eiland AEgina; zy is zeer geschikt om het oordeel van velen over de grieksche bouwkunde te wyzigen.

- Op den 20 meert, is te Gent overleden de kunstschilder Jozef-Lodewyk Geirnaert, Ridder der Leopoldsorde, Professor van Schilderkunst by de Akademie dezer stad, lid van den Kunst- on Letterkring van Brussel, lid der koninklyke Akademie van Schoone Kunsten te Amsterdam, lid der koninklyke maetschappy van Schoone Kunsten te Brussel, van de vrye maetschappy van Schilder- en Beeldhouwkunde te Parys, enz.

De Nouvelliste deelt de volgende byzonderheden over dezen kunstoefenaer mede: ‘Geirnaert was te Eecloo in 1791 geboren, en werd leerling van den grooten historieschilder Joseph Paelinck. Hy nam eenen gansch eigenen trant aen; zyne te recht geprezene schilderwerken schitteren zoo door samenstelling, als door uitdrukking, gevoel en koloriet. Niemand wist beter dan hy de typen onzer landlieden na te volgen, en de meeste onzer liefhebbers bezitten dan ook zyne doeken. Men herinnert zich nog den Hongaerschen Doctor, de Terugkomst van den Zeeman (behoorende aen den heer Martens-Pelckmans), de Verevening van een sterfhuis, (aen den heer Minard), Van Dyck, (aen den heer Van Loo-Malfait,) den Verkoop by rechtsmacht, (aen het Museum,) Maria-Theresia, Maria-Antoinette, en menige andere, schilderyen, in Duitschland, Frankryk, de Nederlanden, Engeland en de Vereenigde-Staten verspreid.

Hy was een der laureaten van de Gentsche Akademie in den wedstryd voor een genrestuk, en werd, in hoedanigheid van buitengewoon leeraer der schilderkunst, het Museum toegevoegd. In het begin der omwenteling van 1830, was Geirnaert zoo gehecht aen de nederlandsche Regering, dat hy zyn penseel aen de orangistische zaek wydde: hy maekte het tafereel van 's werkmans voorspoed, te Gent, onder het vorige bestuer, en dat van den nood, onder het tegenwoordige. Deze twee gewrochten, gekend onder de benaming van Voorheen en Thans, werden het eigendom van koning Willem I, en nadien door de gravuer vermenigvuldigd. Hy schilderde ook de kiezingen. Deze doeken, onder alle opzichten merkweerdig, deden hem langen tyd door het belgische staetsbestuer miskennen, dat hem, eindelyk, achting en bescherming bewees voor zyn heerlyk talent, en hem, voor twee jaren, tot Ridder der Leopoldsorde benoemde.

Geirnaert heeft een groot getal leerlingen gevormd, die Brussel, Antwerpen en Gent bewoonen,’ (terwyl onder zyne reeds overledene leerlingen wordt geteld zyn stadgenoot Seraphyn De Vliegher, die, insgelyks onder het nederlandsche bestuer, den prys voor het huiselyke tafereel wegdroeg, in een wedstryd, te Groningen uitgeschreven, en mede geen onverdienstelyk portretschilder was.)

- De heer Josef J. Dumont, bouwmeester, ridder der Leopoldsorde enz., is dezer dagen te Brussel in den ouderdom van 47 jaren overleden. De heer Dumont was een der voornaemste architekten onzes lands. Menig onzer openbare gebouwen werd volgens zyne plannen opgericht.

- De heer Nic. de Keyser, bestuerder der antwerpsche akademie, heeft verscheidene tafereelen begonnen. Wy hebben onder anderen opgemerkt: Torquato Tasso en zyne zuster te Sorente even als Margrietje, uit Goethe 's meesterwerk: Faust; de schilder heeft het oogenblik gekozen daer het arme meisje, onder de wroeging van haer geweten en de verwytingen der geheimzinnige stem des duivels, in onmacht valt; later komen wy op deze stukken terug. - In 's kunstenaer's werkhuis hebben wy, ten zelfde tyde, opgemerkt het afgietsel van het hoofd des vermaerden toondichters Weber, welk dezes zoon aen den heer de Keyser heeft toegestuerd als hulde voor het tafereel: de dood van Weber, door den vlaemschen schilder uitgevoerd.

- Men verzekert dat door het Staetsbestuer eene tentoonstelling van Cartons van duitsche en fransche meesters zal worden geopend. Later komen wy op dit feit terug.

- Wy hebben dezer dagen het atelier van den heer Leys bezocht. De befaemde kunstenaer voltooit de fresco waermede hy de gothische zael zyner wooning versiert. Deze muerschildering is een meestersstuk. Wy hopen weldra eene plaetsneê ervan, te samen met eene breedvoerige verhandeling, aen onze lezers te kunnen mededeelen. Intusschen moeten wy melden dat de zael des heeren Leys, met veel smaek werd gebouwd naer de teekeningen van den heer Schadde, leeraer aen de koninklyke akademie van Antwerpen.

- Als ateliernieuws hebben wy vernomen: Jan Ruyten heeft eene wederhaling begonnen van zyn fraeije tafereel: de beeldenstorm in de O.L. Vrouwekerk te Antwerpen (1560), waervan in het verslag over onze laetste dryjaerlyksche tentoonstelling is gesproken; Bernard Wittkamp, de schilder van Nova-Zembla, arbeidt aen een doek: Romeo en Julia, waerover later, wanneer het zal voltooid zyn, zal gehandeld worden; zyn broeder, Arnaud, heeft dry fraeije landschappen, gezichten uit Nederland, onder handen; deze stukken zyn voor de aenstaende tentoonstelling te 's Hage bestemd; Frans de Backer, heeft eene kerkschildery voltooid: de Boodschap van Maria, en er eene tweede begonnen: de Geboorte der H. Maegd; deze kunstenaer die insgelyks het genre beoefent, heeft een stukje ontworpen, aen het huiselyk leven ontleend, en dat de Broederliefde zal voorstellen; Josef Moerenhout schildert eene Rust van peerden aen eene afspanning; Fuchs, de gunstig gekende landschapschilder, arbeidt aen een nieuwe doek: een gezicht uit de omstreken van Antwerpen; J. Pecher heeft voor onderwerp eener schildery: de Herfst uitgekozen; J. de Bruycker heeft twee genrestukken onder handen; Bource heeft een doek voltooid: het najaer; Jaek de Braekeleer heeft de marmeren borstbeelden verveerdigd van Baron en Barones Osy-della Faille; van Baron Osy-de Knyff; van ridder Theod. Bosschaert en van wylen heer Gysen, burgemeester van Borgerhout; Van de Kerkhoven beitelt aen het beeld: de Rust, tegenhanger van: de Teekening, welk zich in de laetste Antwerpsche tentoonstelling bevond; Callebert schildert aen een doek: de H. Franciscus Xaverius, apostel van Indië, voor eene kerk van Rousselaere, bestemd; terwyl de Bock en Van Wint, die hunne werkhuizen aen de Kipdorpvest N^o 12, hebben overgebracht, verscheidene heiligenbeelden voltooijen.

- Op Zondag, 27 Meert, waren in het Verbond, te Antwerpen, de volgende tafereelen ten toon gesteld: twee fraeije binnen gezichten door William Linnig; en de Graef van Half-Vasten, door den heer Verhoeven-Ball.

- De tentoonstelling-tombola, zegt de Beurzen-Courant, welke in het Kunstgenootschap te Gent, ten voordeele der behoeftige familie van wylen den verdienstelyken landschapschilder Lesy, is geopend, is zeer merkweerdig, als bevattende kunststukken van MM. Simoneau, Edwin, Tovay, Roelofs, Bovie, Fr. Gérard, J.A. Francia, Ern. Van Loo, Claeys, Braemt, graveur des konings, allen van Brussel; Stroobant, Van de Woestyne, Schouwburg, de Bie, C. Venneman, J. de Bruycker en Kremer, van Antwerpen; Schaep, te Luik; Jules en E. Breton, te Parys; Geirnaert, vader en zoon, Félix en E. Devigne, Ghesquière, Corkole, de Bruycker, L. Schepens, Braeckman, Van den Eycke, J. Van Berleire, Van Loo, baron Eug. Dons, De Meulemeester, Jacq. Godineau, Hickmann, Ch. D'Hoy, Juliaen en Jan Van der Plaetsen, J. De Vriendt, Jan Lammens, Geens, De Pauw, Ed. De Rudder, A. Gonthyn, J. Capeinich, Pinnoy, Raphaël Lesy, Fr. Anseele, Metdepenningen, Verplancke, Steyaert vader, Fr. Boulanger, P. Verboeckhoven, Sunaert, Avanzo, Van der Espt en De Lille, allen van Gent. - M. Lievin De Winne, de uitmuntende portretschilder, heeft zich verbonden, het portret te schilderen van den (gelukkigen) winnaer des ongeschilderden doeks, dat onder zynen naem is ingeschreven.

De schilderstukken, akwarellen, teekeningen met de stomp, met de

[p. 48]

sepia en de pen, maken deel van die tentoonstelling, zonder de gravuren en steendrukken te rekenen. Bovendien is er een prachtig gebeeldbouwd wywatervat, een exemplaer der medalie-Gallait, van Braemt, en eene schoone uitgeknipte teekening.

Onder de tafereelen onderscheiden zich die van MM. Jules Breton, verbeeldende eenen Rooker; de schoone schets van Geirnaert vader: een kind in de wieg, rustig slapende, terwyl het vuer dreigt het kind te vernielen, en een trouwe hond toespringt om het te redden; de Naeister, door Ghuesquière, enz. Het is te hopen, dat de gentsche schilders Lagye, de Taeije, Venneman, vader, Hendrik en Adolf Dillens (?) die te Antwerpen gevestigd zyn, hun' ouden kunstvriend niet zullen vergeten, en eenig tafereel van hunne hand inzenden.’

- Tydschriften en dagbladeren spreken met grooten lof van de laetste schildery des heeren Dujardin en welke voor Nederland is bestemd.

- Men schryft uit Aelst: ‘M.M.J. Meganck, kunstschilder te Aelst, heeft de laetste hand gelegd aen een schoon tafereel verbeeldende de H. familie; Jezus op den schoot zyner Moeder. Het kindje Jezus is bezig met struiken byeen te strikken in vorm van een kruis.

Het beeld der H. moeder Gods en van den H. Joseph, zyn indrukwekkend. Wy bekennen volgeerne dat het een der beste voortbrengselen is, die wy van den heer Meganck te zien kregen. Wy raden hem aen in denzelfden weg voort te gaen; hy is een dier kunstenaren die den echten stempel der godsdienstige schildering volgen, welke zooveel luister aen de vlaemsche school heeft bygedragen.’

- Ter gelegenheid van het feest der maend Mei worden in de Hoofdkerk van Antwerpen, onder de leiding van den bouwmeester F. Durlet, buitengewoone versieringen voorbereid, die den echten stempel der kunst zullen dragen Van eene hoogte van dertig meters, zullen een aental bannieren met kartels en blazoenen nederdalen, die een soort van troon zullen vormen; hieronder zal het heerlyke beeld der H. Maegd, geplaetst worden, welk, gelyk men weet, door Artus Quellin, den oude, werd uitgevoerd; rondom zullen zich trophées van bloemen en sieraden verheffen. - De décorschildering is toevertrouwd aen de zorgen van den heer Michiel Bellemans.

- By koninklyk besluit van den 14 meert, wordt de overeenkomst, op den 30 oogst 1858, tusschen België en Noord-Nederland gesloten, voor den onderlingen waerborg van den eigendom der letterkundige en wetenschappelyke werken, goedgekeurd, en wordt er kracht van wet aen gegeven. By gemeen overleg is de uitvoering der wet bepaeld op 1 april.

- Tot leden van het jury voor het eerste dryjaerlyksche tydvak, voor den wedstryd van vlaemsche tooneelliteratuer, verstreken den 31 december 1858, zyn benoemd de heeren: Dautzenberg, letterkundige te Brussel; Snellaert, lid der koninklyke belgische akademie te Gent; Stroobant, letterkundige te Brussel; Van Duyse, briefwisselend lid der koninklyke akademie te Gent, en J.F. Mertens, boekbewaerder der stad Antwerpen, dezen laetsten werd het voorzitterschap opgedragen.

Ten einde de taek van het jury te vergemakkelyken, worden de schryvers die op den prys aenspraek maken, uitgenoodigd, zoodra mogelyk, aen het ministerie van binnenlandsche zaken (algemeen bestuer der schoone kunsten, letteren en wetenschappen), een exemplaer hunner werken, die zouden kunnen mededingen, te doen geworden.

- De Bulletins der Akademie van België bevatten het opschrift der medalie door deze vereeniging den heere A. Siret aengeboden als hulde voor de tafels, welke hy heeft opgesteld.

- Verschenen: Simon Turchi, of de Italianen te Antwerpen, historische tafereelen uit de XVI^e eeuw, door Hendrik Conscience. Antwerpen, by Van Dieren en C^e. Verkrygbaer by de voornaemste boekhandelaren, ten pryze van fr. 4. - Twee boekdeelen, elk van ongeveer 200 bladzyden, op schoon papier, gelyk aen de uitgave van het werk Batavia. - 8 platen geteekend door den heer Ed. Dujardin, professor aen de koninklyke akademie van Antwerpen, luisteren den tekst op. - Men spreekt met grooten lof van het werk van Conscience.

- Uitgaven van het Willemsfonds N^o 322. - Nederlandsche Dichterhalle. Bloemlezing uit de Nederlandsche dichters van de vroegste tyden onzer letterkunde tot op onze dagen volgends dichtvakken en ouderdom gerangschikt door J.F.J. Hermans. 2^e aflevering. Gent, drukkery van L. Hebbelynck. - Over deze zoo nuttige als belangryke uitgave deden wy reeds in een vroeger nummer, onze denkwyze kennen; zy strekt den Heere Heremans en het Willemsfonds tot eer; onze vaderlandsche dichters ontvangen erdoor eene welverdiende hulde. Laetst verschenen stuk bevat gedichten van Joost Van den Vondel, Peeter Hooft, Jan Starter, Johan Van Heemskerk, Jacob Westerbaen, Jeremias de Decker, Albertus d'Hanins, J.J. Van Asten, Cornelis Rhynenburgh, Hieronymus Sweerts, Poot, Spandaw, Tollens, Potgieter, Hoffmann van Fallersleben, Beets, Th. Van Ryswyck, J.A. De Laet, P.F. Van Kerckhoven, J.M. Dautzenberg, Van Peene, Ledeganck, F.A. Snellaert, H. Peeters, W. Rogghé, F. De Cort, V. Loveling, enz. enz.

- Beschryving ende beginsel van 't clooster Waelwyck, gekend te Antwerpen onder den naem van Spinsters. Naer een handschrift der XVIII^e eeuw. - (Uitgegeven door de provinciale commissie von grafen gedenkschriften van Antwerpen, en getrokken op 50 exemplaren, genummerd ter perse). Antwerpen, drukkery J.E. Buschmann.

- Graf en gedenkschriften der provincie Antwerpen. 41^e aflevering dezer belangryke uitgave. Antwerpen, drukkery J.E. Buschmann.

- Verschenen: Nederduitsch letterkundig jaerboekje voor 1859. Gent, drukkery van I.S. Van Doosselaere. Het behelst onder anderen, Eug. Zetternam's ontuitgegeven drama: De Vrouwe van Egmont, in dry bedryven.

- Verschenen: Inventaire analytique et chronologique des chartes et documents appartenant aux Archives de la ville d'Ypres, publié par J.L.A. Diegerick, archiviste. Tome VI. Dit belangryke deel begint met het jaer 1471 en eindigt met een diploma van 1495.

- Ontwerp eener levensschets van den Antwerpsche muziekdichter Jan-Frans-Joseph Janssens, door P. Génard. Antwerpen, J.-E. Buschmann. Met portret in-8^o.

- Portefeuille de John Cockerill. 44-47 aflevering dezer hoogst nuttige verzameling.

- Verschenen te Napels, de X-XVI^e afleveringen van het hoogstbelangryke werk: Le Case ed i monumenti di Pompei. Een aental fyngekleurde platen versieren deze voor de kunstenaren, zoo nuttige uitgave.

- Te Brugge by de wed. De Schuyver-Van Haecke: Jaerboek der koninklyke gilde van Sint-Sebastiaen, te Brugge. Een lezensweerdig boek met talryke platen versierd.

- Onder den titel van Revue d'Histoire et d'Archéologie, is te Brussel een belangryk tydschrift verschenen, waerover wy in een volgend nummer breedvoerig zullen spreken.

- Wy ontvangen den prospectus van een zeer belangryk werk, Doctor Beneke's nieuwe zielleer, zeer eenvoudig bewerkt door Doktor Kone, uit het Hoog- in het Nederduitsch overgezet door J. Blockhuis. Het werk zal omtrent 300 bl. beslaên en in vier afl. aen fr. 0.75 elk, den inschryveren toegezonden worden. Men schryft in by M. Blockhuis, hoofdonderwyzer te Schaerbeek.

Wy zyn overtuigd, dat het werk met volle kennis der zake, en met al de noodige zorgen voor tael, styl en duidelykheid zal bewerkt zyn.

- Om legen 15 April te verschynen: het Klaverblad, veertiendaegs tydschrift, onder het bestuer der heeren B.-J. Mees, Edw. Van Ryswyck en Van Ostaeyen. Elke aflevering zal 24 bl. in-8^o bevatten en den inteekenaren tegen 20 centiem. gerekend worden. Men schryft in te Antwerpen, by Th. Hamilton en by de voornaemste boekhandelaren des ryks.