De Vlaamsche School. Jaargang 8

Kunst- en letternieuws.

ANTWERPEN. - Op 14 november l.l. is de afdeeling der beeldende kunsten van het Verbond van Kunsten, Letteren en Wetenschappen, naer M. Leys gegaen, om hem geluk te wenschen over zyne verheffing tot den adelstand, hem door den Koning verleend.

De afdeeling was zeer talryk; M. Leys, verwittigd, heeft zyne kunstvrienden gulhertig ontvangen; zalen en serre waren te dezer gelegenheid open en schitterden van licht.

M. de Taey, onder-voorzitter van de afdeeling, heeft M. Leys in de volgende woorden toegesproken:

‘Het is de tweede keer, dat de afdeeling van beeldende kunsten van den Cercle, zich by u aenbiedt, om u geluk te wenschen, over de eer welke u in eene buitenlandsche tentoonstelling is te beurt gevallen. De eerste keer was dit ter gelegenheid van die te Parys; vandaeg is het, ter gelegenheid van die te Londen.

In die kunstworsteling, waerin de geheele wereld deelnam, hebt gy hoog en met vaste hand, de vlag der Antwerpsche school opgehouden. ook zyn wy gelukkig over uwen triomf; want wy begrypen, dat er eene innige verbinding is tusschen al de kunstenaers en dat de onderscheiding, welke de koning heeft verleend aen eenen der weerdigsten onder hen, op heel onze school terugglanst.

Die onderscheiding is groot, zoo groot dat zy een weinig buiten den geest van onzen tyd gaet; maer wy hopen dat gy nooit zult vergeten, dat het eenige en ware blazoen van een talentvol kunstenaer, zyn palet en zyn penseel is.

Wy wenschen van herte, dat door uw talent, hetwelk altyd grooter wordt, gy eens in de oogen van het nageslacht, moogt bekomen, alleen en kortweg Leys genoemd te worden, gelyk onze onsterfelyke van Eyck, gelyk onze groote Peter Paul Rubens.’

M. Leys was diep getroffen; hy vond als het ware geene woorden om heel zynen dank uit te drukken. Die welke hy uitsprak, waren den aenwezigen welkom. Met hertelykheid drukte hy M. de Taey de hand en gaf hem den broederkus.

Na eenige oogenblikken in de zalen van M. Leys vertoefd te hebben heeft de afdeeling zich verwyderd.

- M.J. Van Hool, beeldhouwer te Antwerpen, heeft een eikenhouten altaer verveerdigd voor de kerk van St-Jans-gasthuis, te Brussel, het is ten toon gesteld geweest, in eene der tentoonstellings-zalen, Venusstraet, die tot dat einde dagelyks open was van 10 tot 3 ure.

- M. Albrecht Jacobs heeft een dryfwerk voltooid, dat bestemd is voor de kerk eener stad in Nederland. De staf, dien wy bedoelen, is saêmgesteld in den styl der ergeboorte. Het figuer verbeeldt Sint-Franciscus-Xaverius het geloof verkondigende. Op den voetzuil zyn de zinnebeelden der vier Evangelisten, de arend, de engel, de leeuw en de os, byeengebracht door festoenen en andere ornementen. Deze kenteekens zyn aen den staf geplaetst, omdat St-Franciscus beschouwd wordt als evangelische apostel. De staf is deels verguld, en deels in zilver. Het geheel is een werk dat den maker eer doet.

- Wy hebben vroeger gesproken van eene drinkschael of beker die M. Verschuylen uitvoerde naer het model van M.A. Bogaerts; dezelve is voltooid, en aen den heer William Wood aengeboden, voor den onvermoeiden iever die hy tydens de brandramp van 2 december 1861, aen den dag legde door het aenbrengen van gepaste hulp.

De beker is zeer schoon van samenstelling en uitvoering en byzonder het bareleef dat hem omringt, voorstellende in zinnebeeldige figuren, de zelfsopoffering waeraen de koophandel en nyverheid hunne hulde brengen. M. Bogaerts en Verschuylen hebben een bewys te meer van hun talent geleverd.

- De gebroeders Moreels, beeldhouwers, hebben twee schoone beelden voltooid die thans in de kerk van Wyneghem pryken, voorstellende den H. Josephus en de H. Anna. Zy leggen ook de laetste hand aen twee beelden bestemd voor de hoofdkerk en die wy kortelings in plaetsnêe zullen mededeelen.

[p. 233]

- De letterkundige maetschappy de Olyftak heeft op 4 november, ten 8 ure 's avonds, eene zitting gehouden; de leesbeurten van MM. Edm. Lauwers en F. Booymans hadden plaets en eene letterkundige beoordeeling werd door M.F. Willems voorgedragen.

- De Maetschappy de Olyftak schryft tot onderwerp van prysvraeg uit: De beknopte geschiedenis, in het nederduitsch opgesteld, der Rederykkamer de Olyftak, sinds de vroegste tyden tot den huidigen dage, met opgave van den invloed dien zy uitgeoefend heeft op de staetkunde en de kunsten, letteren en wetenschappen.

Een prys bestaende uit eenen vergulden zilveren eerepenning en eene som van fr. 150 is aen de goede beantwoording dier vraeg verbonden. Alleen de werkende leden des genootschaps worden ter mededinging toegelaten. Het genootschap behoudt zich voor den uitgeloofden prys niet toe te kennen, indien geen der ingezondene werken der bekrooning weerdig wordt geacht. In dit geval zal het, indien daertoe aenleiding bestaet, op voordragt der regters, over de soort en weerde eener toe te wyzene aenmoediging, beslissen. Het bekroonde of aengemoedigde werk zal het eigendom blyven des genootschaps en opgenomen worden in den eersten bundel van deszelfs jaerboeken.

De werken zullen vóor 1 mei 1863 vrachtvry moeten worden gezonden aen den eersten voorzitter M.Ch.P. Du Mont. Zy zullen behooren geschreven te zyn door eene andere hand dan degene der mededingers en bekleed te zyn met eene zinspreuk, welke ten opschrifte zal verstrekken aen een bygevoegd verzegeld briefje, bevattende de namen, hoedanigheden en woonplaets der mededingers. De schryvers zullen gehouden wezen zorgvuldiglyk de bronnen aen te duiden, waaruit de door hen aengehaelde feiten geput zyn.

- De Wetenschappelyke Vereeniging zet gedurig hare winterzittingen voort. M.K. Ommeganck heeft reeds eenige verhandelingen gegeven over de laetste wetenschappelyke en nyverheidsbetrekkende ontdekkingen en uitvindingen. M.C. Cogels over de tentoonstelling van Londen; M.J.-F. Matthyssens over de grondbeginselen der scheikunde; M. Schobbens over de oogen. Verscheidene andere redenaers zyn ingeschreven. Ook zien wy met veel genoegen deze vereeniging in getal leden aengroeijen; zy belooft een der belangrykste instellingen dezer stad te zullen worden.

- De maetschappy de Vlaemsche Vrienden, heeft eene kunstafdeeling ingericht en daer tentoongesteld het portret van M. den eere-bestuerder, op last des bestuers geschilderd; verder ziet men aldaer, het standbeeld van den bouwmeester Appelmans, door M. Plyn.

- De gemeenteraed heeft in zyne laetste zitting van 1862, het ontwerp van eene voorloopige beurs aengenomen, voorgesteld door M^r J. Mesdach en ontworpen door M. Jan Servais.

Dit voorloopig beursgebouw zal naer ons inzien zeer voldoende zyn om gedurende eenige jaren te dienen, in afwachting dat men een nieuw gebouw daerstelle weerdig van den kunstroem der Scheldestad.

- De tweede, by het reglement voorgeschreven afzending, gedaen uit Rome door M.P. Beaufaux, laureaet van den grooten pryskamp van schilderkunst in 1857, is ten toongesteld geweest van zondag 16 tot 23 november, in de zael van het Museum der Akademisten; de schildery stelt voor: De opening des lichaems van den H. Stephanus door de Christenen.

M. Beaufaux heeft een vooruitgang gemaekt die ieder verwonderd heeft.

- Gedurende de aenstaende maend january zullen er in het verbond van kunsten, letteren, enz., 15 konferenciën over verschillige onderwerpen gegeven worden door MM. Montigny, van Waning-Bolt, Bancel en Brasseur.

- Zaturdag 13 december l.l. hebben de leerlingen der koninklyke Akademie, M. de Keyser, ter gelegenheid van zynen naemdag met eene serenade vereerd en een vuerwerk werd tot sluiting van het feest afgesteken. In welgevoelde aenspraken drukten de leerlingen al hunne verkleefdheid en dankbaerheid uit, voor den heer direkteur en zyn onderwys, uit hetwelk eens de voortzetting van den roem der schilderschool moet ontstaen. M. de Keyser was getroffen over dat gemeenzaem toegebrachte eerbewys en heeft de leerlingen goed onthaeld. Dit feest zal een goed aendenken zoowel by den bestuerder als by de leerlingen achterlaten.

- M.N. De Keyser arbeidt aen een tafereel dat eene perel te meer zyn zal aen zyne kunstkroon; het stelt de uitvinding der teekenkunst voor; ofschoon dit ontwerp meermalen behandeld is, is het niettemin gansch nieuw van samenstelling.

- Het stadsbestuer heeft, op voorstel van het provinciael Leescomiteit, besloten eene bibliotheek te stichten, uitsluitend samengesteld uit oorspronkelyke vlaemsche tooneelwerken. Men zal trachten in deze bibliotheek al de vlaemsche stukken te verzamelen, die sedert 1830 in België verschenen zyn, ten einde daer van eene volledige verzameling te vormen. Deze boekery zal aen de beschikking der bestuerders van het Nationael Tooneel worden gesteld. Zy zal geplaetst worden in het lokael der muziekschool.

- Verschenen en verkrygbaer by al de boekhandelaers van Antwerpen en Gent: De Nachtspoken, fantastieke verhalen van Harry Peters, ten voordeele der 20,000 gentsche werklieden, die door de katoen-krisis van arbeid zyn beroofd, uitgegeven. Er is eene uitgaef van 1 franc en eene van 2 fr. welke laetste dry sterkwaterplaten bevat van M.J. Stobbaerts.

- Het Museum voor oudheden, in het Steen, is nog begiftigd geworden met verscheidene voorwerpen, onder welke:

Van M. Van Hool, een standbeeld der XV^e eeuw, voorstellende den H. Christoffel. Men weet dat in vorige eeuwen het de gewoonte was, het beeld van dezen heilige aen den inkoom der kerken te plaetsen.

Van M. Jos Van de Velde, beambte by het gemeentebestuer, een aloud werk dat te Antwerpen werd gedrukt.

Van M.J.M. Coninckx, de gebeeldhouwde wapenschilden van Thomas van den Houte, afstammeling der hertogen van Braband, en behoorende tot eene schepenen-familie van Antwerpen; verscheidene steenen met figuren uit de XVI^e eeuw, onder andere een groote steen, dagteekenende van 1557, waerop afgebeeld zyn de wapens van keizer Karel V, gesteund door de schildragers des keizerryks; twee gebeeldhouwde leeuwenhoofden der XVI^e eeuw.

Van M. van Vugt, lid der commissie van de grafschriften, te Lier, twee koperen stempels, waeronder dien van Thomas van Newport, schepene van Antwerpen in 1651. Van eenen onbekenden beeldhouwwerk voortkomende van eenen autaer der XV^e eeuw.

Van eenen onbekende, een zyden doek met gedrukte opschriften, zinspelende op den intocht der bondgenoten in Frankryk, ten jare 1815.

- By Hermann Fries, te Leipzig, verschynt die internationalen Titulaturen door Otto, vryheer von Reinsberg en das Sprichwort als Philosoph van de geestige schryfster Ida von Duringsfeld. Beide werken beloven onder menig opzicht merkweerdig te zyn. Het zyn de opzoekingen van vele jaren en by verschillende volkeren, waer beide schryvers verbleven hebben. Door dit geval zullen onze streken, in dit pikante boek, niet vergeten zyn. Men ziet aen deze korte mededeelingen dat de

[p. 234]

schryfster van de Böhmische Rosen, Hendrik, Lieder aus Toskana, von der Schelde bis zur Maas, enz. de duitsche litteratuer nog steeds ieverig gedachtig is.

- By denzelfden uitgever, verschynt das festliche Jahr, eene schets van de zeden, gebruiken en feesten der germaensche volkeren, door Otto, vryheer von Reinsberg.

- Mevrouw de baronnes Ida von Duringsfeld, heeft te Leipzig het prospectus doen verschynen van das Buch denkwürdiger Frauén in levensen tydbeelden; een boek voor moeders en dochters. Dit nieuwe werk der gevierde schryfster, wordt te Leipzig by Otto Spamer uitgegeven, en zal prachtig met oorspronkelyke teekeningen opgeluisterd zyn. Een dergelyk werk bezit de duitsche letterkunde nog niet, en behandelt door eene kundige pen, zoo als die der baronnes Ida von Duringsfeld, zal het ook den vreemde welkom zyn.

BRUSSEL. - M. de minister van binnenlandsche zaken heeft in de maend october in het algemeen archief van het koningryk een bezoek afgelegd en M. Gachard zyne voldoening uitgedrukt, aen wien het toezicht daerover reeds 32 jaren is toevertrouwd.

Onder de zeldzaemheden der archieven behooren eene charter van keizer Hendrik VI, met een gouden zegel; dry diplomas van keizer Karel, waeraen insgelyks gouden zegels hangen, het traktaet van 1339 tusschen Vlaenderen en Braband; het oorspronkelyk verzoenings-traktaet der waelsche provinciën met Philip II; de echte traktaten des prinsen van Parma met de stad en het garnizoen van Antwerpen, enz.

- Door koninklyk besluit van 9 december, wordt M.J. Bal, gewezen primus van den grooten pryskamp van graveerkunde, tot leeraer in dit vak by de koninklyke akademie van Schoone Kunsten te Antwerpen benoemd, in vervanging van M. Erin Corr, overleden.

- M.L. Jottrand heeft in de Revue trimestrielle een zeer uitgebreid artikel laten verschynen, aengaende het 7^de taelcongres te Brugge gehouden. Het draegt voor titel Le congrès flamand de Bruges.

- M. Robert van Maldeghem, die over eenigen tyd naer Rome is vertrokken, is thans van die reis teruggekeerd en heeft verschillige on uitgegevene muziekstukken van belgische toonzetters medegebracht, welke tot hiertoe ongekend waren.

- Men heeft thans in het koninklyk museum van schilderkunst de schilderyen geplaetst, welke in den koopdag van M. Weyer, te Keulen, door het Staetsbestuer zyn aengekocht. Dezelve zyn: 1^o een schilderstuk, toegekend aen Huibrecht van Eyck en verbeeldende de Maegd met het kindje Jesus; 2^o eene groote samenstelling uit de Duitsche school en verbeeldende ontwerpen uit het lyden van Christus; 3^o twee portretten geschilderd door Balthazar de Bruyn.

- M. Wouters heeft onder de muziekstukken van het Parkschouwburg, een handschriftelyk muziekboek gevonden, dat voor de geschiedenis der muziek van zeer veel belang is. Het is een in folio, in 1648 geschreven door Theodoor de Lany. Men vindt er aria's in voor den beijaerd, wetensweerdige byzonderheden over eenen beijaerd van St-Nikolaes, en verschillige teekeningen, welke het mekanismus daervan verbeelden. De genoteerde aria's behooren tot verschillige muzieksoorten. Men bemerkt er vooral een Requiem in, welke werd uitgevoerd als er een hertog van Braband stierf.

- Men is voornemens het park met standbeelden te versieren; de vier eersten zouden zyn: Bernard van Orley, Philip van Champagne, Philip vander Meulen en Frans Duquesnoy. Elk standbeeld zou 2 m. 50 c. hoog en in pyreneesch marmer gehouwen zyn. De onkosten zouden door de stad en het staetsbestuer worden gedragen.

DENDERMONDE. - De kerk van Overmeire is door den brand vernield. Deze kerk was een merkweerdig gebouw uit hardsteen, dagteekende van omtrent de XV^e eeuw. Zy was op verschillige tydstippen merkelyk vergroot, onder anderen in het jaer 1542, zoo als men zien kon aen het jaercyfer dat op den muer der zuidzyde ingekapt was. Eerst in zuiver gothischen styl gebouwd, werden de spitsbogen toegemetseld en in ronde of platte bogen hervormd. Ten jare 1708 werd de middengang van aen den toren, die zich midden de kerk verhief, verhoogd en het koor aengebouwd. Het voorportael werd gemaekt in 1780.

KORTRYK. - De beroemde schryver H. Conscience heeft een nieuw werk voltooid; het heeft voor titel Moederliefde en zal een der eigenaerdigste voortbrengselen zyner vruchtbare pen wezen.

THIENEN. - M.J. Brouwers, z. schoolopziener van 't lager onderwys, heeft een dichtbundel uitgegeven met eene titelplaet door A. Joos; plaetsgebrek belet ons nu de treffende dichtstukken optenoemen of te ontleden welke het bevat; later zullen wy er eenige van mededeelen, doch intusschen bevelen wy het ten sterkste onze lezers aen; 't is eene zeer geschikt nieuwjaersgift.

- By P.J. Stevens is verschenen: De vlaamsche volkszanger, nieuwjaersboekjen voor 1863 door Dietscherdal en Diederik. ‘Liedjes schryven is geene nieuwe zaek, zegt de schryver in zyne voorrede, en liedjes uitgeven ook niet. Maer zoo een bundeltjen, samengesteld uit onuitgegevene en oorspronkelyke liedjes aen eenen almanaksprys te koop stellen, den ongeleerdsten en den minst muziekalen werkman liedjes ter hand stellen waervan hy de wyze op moeders holleblokken leerde; en terzelfden tyd groote muziekanten voldoen met hun woorden te leveren, toegepast op het uitgekozen muziek der grootste toondichters, dat is toch wel nieuw.’

Wy hebben ook met veel voldoening de verschyning van dit bundeltjen liederen gezien, 't welk 60 bladzyden bevat, en op goed en schoon papier gedrukt is; wy hopen dan ook met recht dat dit zoo aengenaem als nuttig boekjen een ruim debiet zal genieten in alle de vlaemsche steden en dorpen. De prys is slechts 50 centiemen.

- M. Désiré Claes met wiens dichtstukken wy reeds het genoegen gehad hebben verscheidene malen onze lezers te vergasten, heeft een bundel gedichten laten verschynen, Roozen en Doornen. Wy zullen de dichtstukken niet aenhalen in dezen bundel vervat: alleenlyk zeggen wy dat de heer M. Claes, door dit boekje eene plaets tusschen onze goede dichters inneemt. Het boek is met de meeste zorg gedrukt op schoon papier en doet eer aen M. Van Hoebroeck-Cornelis, die onder dat oogpunt niet ten achter moet staen voor de beste drukkers des lands.

Dezelfde schryver kondigt een nieuw werk aen 't welk kortelings het licht moet zien, de Herschepping; dichttafereel uit de Limburgsche kempen.

TONGEREN. - De Commissie van monumenten, heeft de proefschets voor het praelbeeld van Ambiorix, door M. Bertin, beeldhouwer te Tongeren, goedgekeurd.