De Vlaamsche School. Jaargang 22

Kroniek.

Antwerpen. - In de tentoonstelling ten behoeve der slachtoffers van den jongsten watersnood in Frankrijk zijn in de maand Januari de volgen tafereelen van den te vroeg gestorven Jos. Lies tentoongesteld geweest: De vluchtelingen, toebehoorende in 1864 aan den heer Gambart, van Londen; Aan de boorden van het water en Bezoek te velde (eigenaar de heer V. Lijnen); De rampen van den oorlog en Het gesprek (eigenaar de heer J. Nauts); Faust en Mephistopheles (eigenaar dr. De Fourchaux); 's Avonds, Landschap met figuren en De bijzit (eigenaar de heer P.J. Huybrechts); Avondwandeling, het laatste werk des meesters, toebehoorende aan den notaris Keppenne, van Luik;

[p. 15]

De rijke vrek (eigenaar P. De Beys); Studiekop (eigenaar de heer F. Lamorinière); De avondwandeling (van de heeren gebr. Delehaye); Genoegens van den buiten (de heer F. Joostens) en Het bezoek op de hoeve (de heer Van Montenaecken) en Het hof van Margaretha van Oostenrijk (de heer Bernheim, van Brussel); De valkenjacht (de heer Everard, van Londen) en De alchimist (de heer G. Van Havre).

Met genoegen vermelden wij dat er tusschen den heer J. Dupont en het bestuur van 't museum wordt onderhandeld over den aankoop der voornoemde schilderij van Lies, getiteld: De vluchtelingen.

- Bij ministerieele beslissing van 22 Januari en op gunstig verslag der middencommissie over het lager onderwijs. zijn de Vaderlandsche liederen van Ed. Gregoir aangenomen geworden voor de lagere scholen.

- De glasschilders Stalins en Janssens hebben een nieuw glasraam geplaatst in de kloosterkapel der Zusters Apostelinen, (Kloosterstraat), voorstellende: O-L.-Vrouw van Lourdes verschijnende aan Bernardette.

- In de werkhuizen van Stalins en Janssens worden uitgevoerd een aantal medaillons, voorstellende de geschiedenis der familie van de Werve, bestemd voor de woonst van den weledelen heer baron van de Werve van Schilde, in het Kipdorp. De samenstellingen en teekening alsook de schilderingen op glas zijn van de hand van den kunstschilder P. Van der Ouderaa.

- De Sint-Josephskerk wordt versierd met eenen kruisweg, in muurschildering uitgevoerd door den befaamden kunstschilder L. Hendrickx, in den Romaanschen stijl, overeenkomstig den bouwtrant der kerk. Drie tafereelen zijn reeds voltooid.

-De geheele Sint-Josephskerk wordt versierd met glasramen, uitgevoerd door de heeren Stalins en Janssens, volgens de teekening van den gunstig gekenden Engelschen schilder A. Mingaye.

- Naar aanleiding van eene voordracht, door den minister van binnenlandsche zaken aan het stadsbestuur gedaan, heeft het college van burgemeester en schepenen aan de hooge regeering laten weten, dat het bereid is, aan den gemeenteraad voor te stellen, de schilderij van Karel Ooms, getiteld: Filips II, koning van Spanje, de laatste eer bewijzende aan zijnen broeder Don Juan van Oostenrijk (zie 1875, blz. 141), tegen 7000 fr., die van P. Vander Ouderaa, getiteld: Philips van Artevelde aanvaardt het Ruwaardschap van Vlaanderen op het aandringen der dekens en hoofdmannen van Gent (zie 1875, blz. 134), tegen 5000 fr. voor het Antwerpsch museum aan te koopen, als het staatsbestuur de helft van den koopprijs wil betalen. Met algemeene stemmen waren die stukken door de daartoe benoemde commissie der jongste Brusselsche tentoonstelling onder voorzitterschap van den heer Van Cannart d'Hamale tot aankoop den heere minister aanbevolen.

- Eene nieuwe maatschappij (ter bevordering van nijverheid, wetenschappen en schoone kunsten) opent eenen prijskamp voor hout-, marmer- en sieraadschildering, waarvan het omstandig programma verkrijgbaar is bij den heer Van Deuren, voorzitter, Beeldekensstraet n^r 52, tot 15 Februari.

Mechelen. - Aangekondigd, om binnen kort te verschijnen, het 6^e deel van den inventaris der stadsarchieven.

- De heer senator van Cannart d'Hamale heeft aan de stad geschonken twee marmeren beeldjes van den beeldhouwer Bienaimé.

- Het merkwaardig oud huis van Busleyden, thans gebruikt voor den berg van barmhartigheid, is omtrent geheel in zijn oorspronkelijken staat hersteld geworden, met uitzondering van het fraaie torentje, waaraan eerlang de hand zal worden gelegd. In den herbouwden sluitmuur van de St.-Jansstraat is een hek van geslagen ijzer geplaatst, waardoor de prachtige in 1865 herstelde gothieke galerij zichtbaar is geworden. De stad, de provincie en het rijk hebben de werken helpen bekostigen.

Brussel. - Vóór 1 Februari 1877 moeten ingekomen zijn bij den heer J. Liagre, secretaris der koninklijke academie van België, de verhandelingen over ‘de betrekkingen, die op verschillige tijden bestaan hebben tusschen de Vlaamsche dichtkunst en de ontwikkeling van het Nederlandsch gevoel en derzelver invloed onder dit opzicht.’ Prijs (gesticht door baron de St.-Genois): 450 fr. De verhandelingen moeten in het Vlaamsch gesteld zijn.

- Uit de nalatenschap van den jong gestorven Belgischen natuurkundige Camille Van Volxem heeft het museum van natuurkunde eene zeer merkwaardige verzameling van 10,000 insecten ontvangen, door den overledene bijeengebracht in Brazilië, Marokko, Portugal, Italië, op de Ionische-eilanden en in Lapland.

- Prijsstichting Julius Van Praet. De mededingers naar den prijs van 5000 fr. voor het nuttigste werk dat voor de Belgische nationaliteit sedert 9 Mei 1871 is verschenen, moeten hunne gewrochten inzenden uiterlijk op 9 Mei 1876. (Bericht van den minister van binnenlandsche zaken.)

- In hare zitting van 25 Januari heeft de kamer van volksvertegenwoordigers, met 43 tegen 29 stemmen, een voorstel van het ministerie aangenomen, houdende toekenning eener som van 15,000 fr. aan de stad Brussel, om het gemeentebestuur behulpzaam te zijn in de (aanmoediging van het nationaal tooneel. Deze som zou, volgens wordt gemeld, door het gemeentebestuur aan den Vlaamschen schouwburg der hoofdstad worden afgestaan.

St.-Nicolaas. - De sedert 1858 door de maatschappij Sinte-Cecilia gestichte muziekschool verkeert steeds in bloeiende omstandigheden. Zij telt ruim 70 leerlingen.

- De acamedie van teekenkunde, welke den kunstschilder A. De Wilde tot bestuurder heeft, heeft het nieuwe voor haar opgerichte gebouw betrokken, welk ruim 50,000 fr. heeft gekost, de waarde van den grond inbegrepen.

Gent. - Op blz. 168 (in 1875) meldden wij, dat den 31ⁿ October gehouden was eene eerste vergadering van belangstellenden, onder voorzitting van Peter Benoit, tot voorbereiding van Nederlandsche muziekcongressen. Den 25ⁿ December heeft eene tweede vergadering plaats gehad, waarin nader gehandeld werd over de grondslagen der ontworpene congressen. De opkomst was zeer talrijk.

- De Maatschappij tot bevordering van nijverheid en wetenschappen heeft haar jaarboekje voor 1876 uitgegeven. Benevens een almanack, bevat het bundeltje eene keus van bijdragen op wetenschappelijk en letterkundig gebied, geleverd door de heeren L. Bruyneel, E. Hiel, C. Kimpe, J. Wytynck, W. Crappé, K. Bogaerd, F. Cnudde, D. Vrancx, H. Minnaert, L. Terneus, J. De Landtsheer, K. De Mulder en anderen.

Leuven. - Gebroeders Goyers, beeldhouwers, voltooien een prachtigen eikenhouten predikstoel in ojivalen stijl, bestemd voor de tentoonstelling van Philadelphia.

Brugge. - Sint-Salvatorskerk is verrijkt met een groot nieuw geschilderd glasraam, uitgevoerd door den kunstschilder H. Dobbelaere en geplaatst in den kruisbeuk. Het daarin behandelde onderwerp is de boom van Jessé; onder in het raam de twaalf zonen van Jacob, ieder in zijne eigenaardige kleeding; de takken van den boom verspreiden zich door de kruisen van het raam; in de kelken hunner bloemen, de voorgangers van den Messias; in den puntboog, Maria met het kindje Jezus, omringd van zinnebeelden uit de gewijde geschiedenis, zooals: het vlies van Gedeon, de vurige braambosch, de roos van Jericho, de gesloten hof, de verzegelde fontein, de kruik van het manna,

[p. 16]

enz. Het geheel is, evenals de kerk, in den stijl der xiv^e eeuw. Men spreekt met den meesten lof over de uitvoering, de doorschijning van het glas en den samenhang der kleuren, welke in niets hinderen aan het raam van den overkant. Hiermede moet de heer H. Dobbelaere eene groote moeielijkheid te boven gekomen zijn.

Kortrijk. - Het stadsbestuur heeft den heer C. Mussely, secretaris-archivaris der stad, gelast met het schrijven en uitgeven eener verhandeling over de Hallen (stadhuis), die thans geheel voltooid zijn. De muurschilderingen, door Guffens en Swerts in de Hallen uitgevoerd, worden geroemd als meesterwerken. (Zie daarover onzen vorigen jaargang, blz. 128, 136, en 1872, blz. 71 en 80.) De versiering van de gothieke schouw, de zolderingen, de lambrizeringen enz., zijn keurig uitgevoerd volgens de teekeningen van den bouwmeester De Geyne. Goed gelukt zijn ook de geschilderde glasramen van H. Dobbelaere; zij beslaan 32 vakken van 0^m74 breedte en 0^m75 hoogte en vertoonen de stedewapens, de schilden der oude broederschappen, gilden, maatschappijen en ambachten. De verhandeling van den heer Mussely, waarvoor de gemeenteraad een hulpgeld van 1000 fr. heeft gestemd, zal plans en platen bevatten. Wij hopen, dat het werk ook in 't Vlaamsch zal verschijnen. De muurschilderingen van Guffens en Swerts hebben gekost 46,000 fr., de glasramen van H. Dobbelaere, 3200 fr., het plaveisel (geleverd door Boch, uit Louvral in Frankrijk, bij tusschenkomst van Baissieux-Carré, te Brussel), 69 fr. per 100 plaveien, zijnde circa 23 fr. per vierkanten meter, het houtwerk (aangenomen door Mattelaere, te Kortrijk), 4457 fr. De Kortrijksche beeldhouwer De Vreese heeft 450 fr getrokken voor het herstellen van eenige beeldjes der gothieke schouw, die de Vlaemsche School in 1857, blz. 121, in plaat heeft medegedeeld en waarover ook in 1859, blz. 35, een artikel verscheen van Pr. Van Duyse.

Luik. - Stads museum is verrijkt met de volgende schilderijen, aangekocht op de laatst gehoudene tentoonstelling van schoone kunsten: Eene adellijke familie vóór den raad van beroerten, door C. Soubre, Strand met dieren, door Van Marck, Een woud in den herfst, door Roelofs. De platenverzamelingen deden in den laatsten tijd de volgende aanwinsten: 5 platen van G. de Lairesse, 53 van Demarteau, 1 van Goltzius (H. Avondmaal), 1 Van Bry, 1 teekening van Masson (panorama van Luik), 1 teekening van Jehotte (Brand van de voorstad Amercoeur).

- Onlangs zijn bij nacht drie van de standbeelden welke het voetstuk van het gedenkteeken van Karel-den-Groote versieren en dat wij in 1868, blz. 121, in plaat gaven, door kwaaddoeners omgeworpen; het beeld van de heilige Begga, dat voor de tweede maal dien val doet, werd niet beschadigd; daarentegen verloor Pepyn van Herstal het hoofd en werd de degen van Karel Martel beschadigd. Het witsteenen voetstuk van het gedenkteeken van Karel-den-Groote bevindt zich in zeer slechten staat. Zie voor de oprichting en de wederwaardigheden van dit gedenkteeken, de Vlaamsche School 1874, blz. 76, 1872, blz. 192, 1855, blz. 184.

- In 1873-74 telde de Luiksche hoogeschool 762 studenten.

Charleroi. - De stad heeft van het rijk eenen grond van 800 vierkante meters, tegen 5000 fr., aangekocht, om er een museum van oudheden op te bouwen. De oudheidkundige maatschappij zal er al hare verzamelingen in overbrengen en de lokalen in gebruik nemen, mits kwijting van eenen huurprijs. Het museum zal alle weken ten minste één dag open zijn voor het publiek. Indien het getal van de leden der maatschappij tot beneden de 40 daalde of zoo de huurprijs niet regelmatig betaald werd, zouden de verzamelingen in vollen eigendom overgaan aan de stad.

Buitenland.

Maastricht. - De uitvoeringscommissie van het xiv^e Nederlandsch taal- en letterkundig congres heeft, ter voldoening aan de opdracht haar door het congres gedaan, de heeren professor Brill (Utrecht), dr. L.R. Beijnen ('s-Hage), P. Fredericq (Gent) en H.A.L. Hamelberg (Arnhem) benoemd tot leden eener commissie van onderzoek naar de middelen en wegen om de eigenaardige banden in stand te houden en te bevestigen, die door stam- en taalverwantschap tusschen Holland en Vlaamsch-België aan de eene en de Transvaalsche republiek en den Oranje-Vrijstaat ter andere zijde bestaan. (Zie de Vlaamsche School van 1875, blz. 130 en 169.)

's-Hertogenbosch. - In het schip der hoofdkerk is een nieuw geschilderd glasraam geplaatst, geschonken door de familie Meeuwen-Price en uitgevoerd door Capronnier van Brussel, naar een ontwerp van den bouwmeester Hezenmans. Op het raam is afgebeeld de bisschop Willebrordus, die den Frank Engelbertus (een bekeerd Noord-Brabantsch afgodendienaar) het doopsel toedient. Engelbertus' gezin en eenige inlanders wonen de dooping bij.

Parijs. - De in 1875 ingehuldigde Opera, die wellicht de prachtigste en kostbaarste schouwburg der wereld mag genoemd worden, is versierd met schilderingen van Baudry, die evenzeer geroemd worden als de volgens de plannen van den bouwmeester Garnier aangelegde gebouwen. Deze schilderingen, ondanks den korten tijd dat de nieuwe schouwburg in gebruik is, beginnen reeds zichtbaar den nadeeligen invloed van het gaslicht te ondervinden, en men spreekt er van, ze uit de Opera weg te nemen en door kopijen te vervangen. Onder dagteekening van 23 Januari heeft Ch. de Chennevières, algemeen bestuurder van de schoone kunsten, daarover een brief geschreven aan den schilder Baudry.

Londen. - Den 28ⁿ Januari riep de heer Newton in de Times de aandacht op eene verkooping van pluimen, voor dewelke 10,000 reigers en 15,574 colibrietjes als slachtoffers van vrouwelijke ijdelheid waren moeten gedood worden. Dergelijke veilingen hebben wekelijks plaats. Sedert het bij de vrouwen mode geworden is, hare hoeden met schitterende veeren te versieren, wordt onder de schoongepluimde vogels eene vreeselijke slachting aangericht.

- Sir H. Rawlinson heeft in de maatschappij van aardrijkskunde medegedeeld, dat de koning der Belgen zich bereid heeft verklaard, 100,000 fr. bij te dragen in de kosten der ontdekkingsreizen van luitenant Cameron in Amerika.

Stockholm. - De Zweedsche reiziger Gustav Vylder is voornemens, dezen zomer een ontdekkingstocht in Afrika aan te vangen, die hij schat dat 4 jaren duren zal. Voor het geval dat hij op zijnen tocht het leven mocht verliezen, heeft hij zijne verzameling van Afrikaansche voorwerpen aan het stedelijk museum van natuurlijke geschiedenis bij laatste wilsbeschikking vermaak

Madrid. - De Belgische Moniteur van 21 Januari behelst het uitvoerig programma van de driejarige kunsttentoonstellingen die gaan gehouden worden in Spanje's hoofdstad. De eerste wordt geopend op 1 April aanstaande, voor schilder-, beeldhouw- en bouwkunst en gravuur. De belooningen, 24 in getal, zullen bestaan in eermetalen, diplomas en ordelinten. Bovendien zal het rijk kunststukken aankoopen.

Portugal. - Volgens wordt gemeld, zou het staatsbestuur een handschrift laten drukken, onlangs op de Azorische-eilanden ontdekt en dat in 1570 door Francisco de Sonzo zou opgesteld zijn en veel wetenswaardigs behelzen over de ontdekking van Amerika.