De gazet, tafereel van David Teniers den jonge.
De schilderij van David Teniers den jonge waarnaar de bovenstaande fraaie plaat is vervaardigd, voert als titel De gazet.
In hoeverre deze benaming goed gekozen is, moeten wij onbeslist laten. Wellicht voerde de schilderij oorspronkelijk een anderen naam. Uit de voorstelling blijkt niet, dat er eene bijzondere reden bestaat, om de papieren, die aangebracht worden door den man welken men op den voorgrond in het midden der kamer ziet, te beschouwen als nieuwsbladen, hoe klein van afmeting de gazetten ook mogen geweest zijn in den tijd van David Teniers. (Het nieuwsblad, dat de Antwerpsche drukker Abraham Verhoeven in 1605 door de aartshertogen Albertus en Isabella toegelaten werd uit te geven, verscheen om de twee dagen in klein octavo-boekformaat.)
Wat of nu ook het eigenlijke onderwerp van de schilderij moge wezen, uit de gravuur kunnen wij nagaan dat het tafereel puik en geheel in den zoo eigenaardigen als onovertroffen trant van den beroemden meester opgevat en uitgevoerd is.
Het is een van die zoogenaamde binnenhuizen welke gegrepen zijn uit de natuur en waaraan alle gemaaktheid en gezochtheid ten eenemale vreemd zijn.
Gemakkelijker, eenvoudiger, ja onbeduidender samenstelling, zou men zeggen, laat zich wel niet denken, en toch gevoelt men al dadelijk bij de beschouwing dat eene inderdaad buitenwone kunstvaardigheid, eene wezenlijke meesterschap in de kunst en haar ambacht noodzakelijk en in hooge mate wordt vereischt om met zóó weinig hulpmiddelen, met zulke geringe stof eene schoone en aantrekkelijke schilderij te scheppen.
Wat een spel en ruimte in deze kleine lijst! Hoeveel licht en warmte tintelt hier voor den gestreelden blik! Hoe schallen en klinken de stemmen der menschen in deze flink uitgemetene kamers, van waar uit de bierreuk en de walmen van het smeulend haardvuur en de tabak u als tegenwaaien. En wat eene kracht van uitdrukking in de gelaatstrekken van de personen die ons te zien gegeven worden. Hoeveel verscheidenheid, hoeveel opgewektheid, hoe levend!
Een honderdtal jaren geleden maakte de hier vertoonde schilderij deel uit van de verzameling van den hertog van Orleans. De Fransche omwenteling bracht te weeg, zooals men weet, dat de stukken dezer rijke kunstgalerij verspreid werden. Het tafereel van David Teniers schijnt met zeer vele andere stukken der voornoemde verzameling naar Rusland gezonden te zijn geweest, waar het zich waarschijnlijk nog zal bevinden.
Auteursrechtvrij