West-Vlaanderen. Jaargang 12

vakliteratuur

Dit is West-Vlaanderen

drie delen, 2.286 bladzijden, 22 × 28 cm. Uitgeverij Flandria, Lange Rei, 50, Brugge, luxe uitgave: 900 F.

Een standaardwerk als ‘Dit is West-Vlaanderen’ voorstellen aan het lezerspubliek is voor de Westvlaams voelende en denkende recensent niet alleen een aangename plicht, maar in zekere zin ook een probleem. Een aangename plicht, omdat wij - de Westvlamingen - nu een werk rijk zijn, waarop geen enkele andere Vlaamse provincie zich kan roemen; een probleem, omdat de bespreking ervan in een uiteraard zeer beperkte plaatsruimte inderdaad problemen stelt, want dit groots documentair werk schittert met zóveel facetten, dat het bijna normaal mag genoemd worden, dat er bij de recensie enkele ervan in de pen blijven hangen.

Zoals de Uitgevers het zelf zeggen in het Editoriaal, is hun opzet geweest alle gemeenten van West-Vlaanderen afzonderlijk en langs verschillende zijden te belichten, bij zoverre dat iemand, die niet bekend is met de localiteit, door de vele gegevens een vrij duidelijke indruk krijgt van haar wording, haar eventuele bloei en haar bestaan. Er werd bijgevolg naar gestreefd over de verschillende aspecten van elke gemeente representatieve gegevens te verzamelen. Wie hier heel even over nadenkt, zal zich niet verbazen over het feit, dat de totstandkoming van dit werk verscheidene jaren gevergd heeft. Deel 1 verscheen in 1959, het tweede in 1960, het derde in 1962. Wanneer wij even overlopen wat onder die ‘representatieve gegevens’ werd verstaan, dan ontdekken wij, dat, voor élke van de 253 Westvlaamse gemeenten - enkele tientallen belangrijke gehuchten niet meegerekend - volgende gegevens werden verzameld: een duidelijke, oorspronkelijke wegenkaart, uitgevoerd op volle bladzijde; de wetenswaardigheden: aantal huizen, afstand tot de steden, aard van de grond, bedevaarten en processies, bestaansmiddelen, bestuurlijk arrondissement, bevolking, bezienswaardigheden, folklore, hoogteligging, kermissen, kloostergemeenten, marktdagen, oppervlakte, scholen, sport en spotnamen; geschiedkundige gegevens: beknopte, maar volledige schets over het verleden, betekenis van de gemeentenaam, schrijfwijzen, chronologisch genoteerd, geschiedkundige feiten, figuren en herinneringen; nuttige inlichtingen: alles over administratieve, stedelijke en gemeentelijke instellingen, adressen van inrichtingen voor openbaar nut (C.O.O., urbanisme, geneeskundige gestichten, parochies, bibliotheken, e.d.m.); de rubrieken over handel en nijverheid, die melding maken van alle belangrijke nijver-

[p. 288]

heids- en handelszaken, die bijdragen tot de economische bloei van de gemeente; het wapen van de gemeente, in kleurendruk op afzonderlijke platen, plus meer dan 1.000 illustraties. Buiten deze gegevens bevat het werk nog vier onuitgegeven kleurenkaarten van onze provincie, met nuttige opgaven, alsmede een gekleurde plaat met het schild van West-Vlaanderen.

Bij het overlopen van deze gegevens verbaast het ons zelfs, dat dergelijk werk is kunnen verschijnen in een tijdspanne van drie jaar. Dat de inspanningen enorm geweest zijn, ligt zo voor de hand en dat het aantal medewerkers in de honderden beloopt, valt licht te begrijpen. Aan de basis lag een enquête, waarin alle gemeentebesturen, parochies en plaatselijke heemkundigen betrokken werden. Dit onderzoek had tot doel zoveel mogelijk wetenswaardigheden te verzamelen over de localiteiten. Op die manier werden ook tal van namen van verdienstelijke vorsers bekend gemaakt aan de redactie.

Wat de geschiedenis, de folkore, de bezienswaardigheden, hernneringen en figuren betreft, werden zowat 200 medewerkers, verspreid over heel de provincie, aangeschreven. De bijdragen werden geschikt, soms herwerkt of tot het essentiële herleid onder de eindredactie van Lucien Dendooven, die, op de oude abdijhoeve Ter Doest, werkelijk monnikenwerk verricht heeft.

Dank zij deze werkwijze fungeert onder de medewerkers nagenoeg iedereen uit West-Vlaanderen, die op het gebied van plaatselijke geschiedenis en folklore gepubliceerd heeft.

Het belang van de rubrieken ‘Handel en Nijverheid’ kan moeilijk overschat worden. Hiervoor werd een equipe samengesteld, die gedurende ongeveer vier jaar lang alle instellingen bezocht heeft, ten einde er ter plaatse de nodige gegevens te verzamelen. Nu weet men wel, dat in onze tijd het nijverheidsleven aan tal van ontwikkelingsvormen onderhevig is en dat er iedere dag wijzigingen, samensmeltingen en omschakelingen plaatsgrijpen, maar precies om dié reden was het nodig, dat alles eens en voorgoed werd vastgelegd, wat de toestand ca. 1960 betreft. Het zal later blijken, dat ‘Dit is West-Vlaanderen’ op dit gebied baanbrekend werk heeft geleverd.

Vermelden wij nog dat elk deel ingeleid wordt door eminente persoonlijkheden: voorwoord door Ridder P. van Outryve d'Ydewalle, Gouverneur van onze Provincie (deel 1), de geschiedenis van het Bisdom Brugge, door wijlen de Archivaris van het Bisdom, Z.E.H. Michiel English (deel 2) en ‘Diepte- en groeipunten in de Westvlaamse Welvaart’ door de Directeur van het Westvlaams Economisch Studiebureau,