Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 17

Victor Delhez
houtsnijder, beeldhouwer

Eén van de grootste Vlaamse kunstenaars, die het buitenland momenteel rijk is, is ongetwijfeld Victor Delhez, geboren Antwerpenaar, 65 geworden, sinds 1930 verblijvend in Argentinië, waar hij, te Mendoza, Academiedirecteur is. Het mag een culturele schande heten, dat zijn werk in zijn geboorteland niet beter bekend is, maar hij behoort nu eenmaal niet tot de ‘gearriveerden’, dit wil zeggen, dat hij zichzelf bleef, mét de gevolgen evenwel vandien.

Wij menen dat wij hem in dit nummer niet beter kunnen voorstellen dan met een bloemlezing uit het Argentijnse Vlamingenblad ‘De Schakel’. Karel Engelbeen was zo vriendelijk deze bloemlezing samen te stellen.

Maar vooraf eerst nog zijn eigen antwoorden op onze vragen.

Ontplooiingsmogelijkheden? Logischerwijze is het mij bijna onmogelijk daar een antwoord op te geven. Maar ik geloof dat ik positief mag antwoorden, wat mij zelf betreft... misschien alleen al door het feit, dat ik hier zoveel vrijgezellenjaren kon doorbrengen, vooraleer ik in 1942 huwde met een mooie Argentijnse!? Misschien had ik deze ‘vrijgezellenkans’ in Vlaanderen niet gekend! Althans had die kans er niet zolang geduurd...

Mijn standpunt tegenover de hedendaagse Vlaamse cultuur kan ik niet anders karakteriseren dan dat ik er een zeer actieve belangstelling voor vertoon. Daarbij moet ik evenwel benadrukken, dat ik uiterst veel te danken heb aan de goedheid en de opofferingsgeest van mijn zusters, Jeanne en Alice, die nog steeds te Antwerpen wonen, aan de Lamorinièrestraat, 25. Zij hebben al mijn werk en weten meer van mijn curriculum vitae af dan ik zelf...

Uit ‘De Schakel’, nr. 50, februari 1960

- Antwerpen is niet veranderd. Na 33 jaar afwezigheid heb ik er mij bewogen alsof ik nimmer was weggegaan.

Aldus de wereldberoemde houtgraveur, Viktor Delhez, onze Mendocijnse Vlaming, nu pas te Buenos Aires uit Europa teruggekeerd en die zijn eerste interview op Argentijnse bodem natuurlijk voorbehield voor ‘De Schakel’.

- Het enige dat veranderd is, voegt hij er ondeugend aan toe, is de O.-L.-Vrouwetoren. De stellingen zijn namelijk weggenomen!

Is het mogelijk, dat deze jeugdige, stralende jongensogen, die ons over het koffiehuistafeltje toelachen, deze zijn van iemand, die in 1902 geboren werd?

Hulde aan de abstrakten

- Bij mijn aankomst heb ik niet weinig gelachen, aldus Delhez, toen ik konstateerde, dat te Antwerpen een tentoonstelling ‘De eerste Abstrakten in België’ gehouden werd. ‘Hulde aan de pioniers!’ luidde het motto. Tot die pioniers werd ook ik gerekend.

Laten we er de lezer aan herinneren, dat Delhez zijn mening niet onder artistieke stoelen of universitaire banken steekt en dan ook als een kombatief anti-modernist bekend staat.

Niettemin, de inrichters der abstrakte tentoonstelling hebben zich niet vergist toen ze Delhez met Masereel, Cantré e.d. vernoemden. Hij heeft zijn abstrakte periode gekend en zijn platen uit die tijd behoren tot het zuiverste, dat Vlaanderen op dit gebied voortbracht.

Behalve te Antwerpen was er ook te Keulen bij Delhez' aankomst in Europa een tentoonstelling van zijn abstrakt werk. Het is dan ook niet te verwonderen dat niemand minder dan Michel Seuphor, de paus der abstrakten, zijn huis ter beschikking stelde van Delhez toen deze gedurende zijn reis te Parijs verbleef.

[p. 17]

Victor Delhez: ‘Goed en kwaad’, houtsnede

Beseffen wat het publiek verlangt, of ten minste de kategorie snobs die de toon aangeven - weten dat men dit brengen kan en dus een verzekerd succes tegemoetgaan - om in dit geval ‘nee!’ te zeggen moet men zulk een eerlijk kunstenaar zijn als Delhez. Hij verliet het pad der abstrakte kunst en ging naar de figuratieve richting over.

......

Delhez: In de kunst is elke poging nuttig. Maar elke poging moet zich ontwikkelen, groeien, iets worden. Het abstraktivisme was een protest. Maar na deze gewettigde kreet is het doodgelopen in geteoretiseer, gedogmatiseer. Waar het een kunstuiting moest zijn is het een leer geworden, een doktrine.

- Men zegt dat het abstraktivisme de kunstvorm is die aan onze tijd beantwoordt.

- Maar wie zegt dat de kunstenaar moet gaan met zijn tijd? Waarom moet de kunstenaar zijn tijd achternahinken? Trouwens, niet akkoord gaan met zijn tijd sluit in dat men die goed kent. Deze eeuw is de eeuw van de techniek. Maar de boodschap, die de kunstenaar zijn medemensen te brengen heeft, is niet tijdgebonden. Om verstaan te worden moet de kunstenaar naar het figuratieve kunnen grijpen. De kunstenaar, die zijn werk geestelijk wil laden, heeft aan een onbegrijpelijke en onbegrepen kunst niets. De abstrakte kunst is het overschot van opeenvolgende weglatingen.

......

- Uw tentoonstelling ingericht door het Comité voor Artistieke Werking te Antwerpen?

- Is een sukses geworden. Trouwens het feit, dat Prof. dr. L. Lebeer, conservator van het prentenkabinet van de Koninklijke bibliotheek, na de Antwerpse tentoonstelling bezocht te hebben, er spontaan een organizeerde te Brussel in de Koninklijke Bibliotheek zelf, bewijst dit. Bij de opening wijdde hij zelf een interessante inleiding aan mijn werk.

get. Leo van Gent (= Leo Poppe)

Delhez te Antwerpen - Kranteknipsels.

Een aantal dezer Apocalyptus-visioenen behoren zonder

[p. 18]

meer tot de schitterendste kunstwerken van onze tijd en zullen nog bestaan als het meeste zal vergeten zijn. (Urbain van de Voorde, ‘De Standaard’)

Ik heb me altijd en overal verbazend gemakkelijk aangepast. Maar geestelijk ben ik me een Vlaming blijven voelen. (V. Delhez tot Marcus in ‘De Gazet van Antwerpen’)

Delhez is zoals zijn werk: groot in al zijn eenvoud, schoon in zijn waarheid, ontroerend in zijn alomvattende menselijkheid. (Lucio in ‘Het Handelsblad’)

Niettegenstaande 34 jaar afwezigheid (in 1960) spreekt Delhez het Vlaams nog zonder enig latijns aksent. (?) (Piet Sterckx in ‘De Nieuwe Gazet’)

Uit ‘De Schakel’, nr. 115, juli 1965

Meester Delhez in Oost en West

Een zonovergoten dorpje in de buurt van Mendoza, Chacras de Coria. Met twee wereldberoemde inwoners. Eén is Pascualito Perez, Argentijns wereldkampioen boks. De andere is een Antwerpenaar, ook een bokser in zijn jeugd. Al treedt hij nu niet meer in de ring, hij wint nu andere matchen...

Tokio

In september e.k. is een grote tentoonstelling voorzien in een enorme expositiezaal van ‘Tobu’. Ze wordt gepatroneerd door het Japans departement voor kulturele initiatieven en door het Argentijns gezantschap. Alle onkosten en alle publiciteit worden betaald door ‘Mainichi’, het grootste Japans dagblad met een dagelijkse oplaag van 5.000.000!

Wat er tentoongesteld wordt? Het werk van een Vlaming, van de Antwerpenaar, Viktor Delhez, de wereldberoemde houtsnijder, professor aan de universiteit van Mendoza en - we voegen het er trots bij: sinds tien jaar Schakellezer.

Het is niet de eerste maal dat de Japanners de houtsneden van Delhez te zien krijgen. Van katolieke zijde werden reeds sinds tien jaar tentoonstellingen ingericht door Pater Verwilghen en nu in de jongste tijd door Pater M. van Overwalle. Maar het is de eerste maal dat het op een dergelijke grootse schaal gebeurt.

Florida

Intussen gaan 250 gravuren van Delhez heel de staat Florida, U.S.A., door en wel door de zorgen van het Florida Public School System.

De gravuren zijn nu eigendom van het Manatee Junior College te Bradentown. Ze hebben een definitieve expositiezaal in het New Art Building van genoemde school.

Buenos Aires

In de Argentijnse hoofdstad bestaat er een Sociedad de los Bibliófilos. Alleen luxeuitgaven met zeer beperkte oplage komen voor deze vereniging in aanmerking, waaruit de lezer wel kan afleiden dat het hier niet om ‘gunstkoopjes’ gaat!

Dit jaar wordt ‘El canto de la sirena’ van M. Cané uitgegeven, een mooi verhaal waarvoor Viktor Delhez de kleurgravuren maakt, - en drukt.

De mensen van de ‘Sicedad’, die reeds de eerste proefdrukken zagen, kregen er het water van in de mond en spreken over ‘de beste editie die ze ooit verwezenlijkten.’

Mendoza

Hier is in de maand mei een jubileumtentoonstelling gehouden, in de zaal van de Handelsbeurs, ter gelegenheid van de 25 jaar welke Meester Delhez aan de universiteit van Mendoza verbonden is.

‘Los Andes’, het grote plaatselijke dagblad bracht herhaaldelijk artikels die de kunstenaar en zijn werk belichten. Uit een artikel van prof. Herberto S. Hualpa vertalen we het volgende:

‘Viktor Delhez werd geboren in Vlaanderen, een land van historische heldendaden. Als echte Vlaming doorstaat zijn kunst de vuurproef in Vlaanderen, om dan haar wereldvlucht te ondernemen vanaf de Boliviaanse hoogvlakte (waar hij jaren woonde), de oevers van de Rio de la Plata en van de Mendocijnse bergtoppen.’

Ook wij van ‘De Schakel’ wensen Delhez geluk met dit zilveren jubileum. Meester, de Vlamingen van Argentinië zijn fier op U, omdat U onze naam uitdraagt naar de vier windstreken! (Niet ondertekend, maar ook van Leo Poppe, hoofdredakteur en uitgever van ‘De Schakel’)

Chacras de Coria, Prov. de Mendoza, Argentinië