Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 17

[p. 46]

Prof. Maurice van Essche
kunstschilder

Maurice Van Essche: ‘Afrikaanse compositie’.

Maurice Van Essche werd als zevende kind van een groot gezin op 4 oktober 1906 te Antwerpen geboren. Als jongeman ziet hij zich genoodzaakt zijn studies aan de Brusselse Academie voor Beeldende Kunsten te onderbreken om zijn eigen brood te verdienen. Maar intussen maakt hij van elk vrij ogenblik gebruik om met schilderen door te gaan. Nadat hij assistent was van een ontwerper van glas-in-lood-ramen, werkt hij in het atelier van een fabrikant van behangpapier. Daarna wordt hij free lance cartoonist en levert bijdragen voor verscheidene bladen. Dank zij het inzicht van zijn oudste broer, Joseph Charles, en van een groep verzamelaars, verkrijgt hij de middelen om zich vanaf 1933 volledig aan zijn kunst te wijden.

In de dertigerjaren bevindt hij zich in gezelschap van zijn vrienden Ensor, Tytgat, Permeke, Delvaux, Daeye, Brusselmans, Schirren, Dasnoy en Leplae, te Brussel, in het toenmalige gunstige en stimulerende klimaat van de cultuurrijke hoofdstad.

Hij bezoekt Parijs, schildert in Vlaanderen, Brabant en later in Zuid-Frankrijk. Hij exposeert verscheidene malen en huwt in 1933 met de pianiste Lucie Josz. Het echtpaar vestigt zich te Cannes en Van Essche ontmoet er Henri Matisse, bij wie hij in de leer gaat.

De lokstem van het onbekende is voor veel kunstenaars onweerstaanbaar. Van Essche wordt zekere dag, in het Louvre, overrompeld door het beroemde schilderij van

Prof. Maurice Van Essche.

[p. 47]

Rousseau ‘La Charmeuse de Serpents’ en hij verlangt ernaar ééns de wereld van het oerwoud te betreden. Die kans komt in 1939, tijdens een studiereis naar Congo. In 1940 komt hij echter aan te Kaapstad en twee jaar later wordt hij aangesteld als lector Schone Kunsten, aan de Johannesburgse Kunsskool. Van dan af aan wordt hij een beroemde naam in Zuid-Afrika:

1946: stichting van de ‘Continental School of Art’ te Kaapstad: 1948: medestichter van de Internasionale Kunsvereniging van Suid-Afrika; 1952: lector Schone Kunsten, Universiteit Kaapstad; 1958: aanstelling als commissaris voor Zuid-Afrika op de Biennale van Venetië; 1962: aanstelling als professor Schone Kunsten aan de Universiteit van Kaapstad; 1964: nationale voorzitter van het Komitee vir Skone Kunste, S.A. Kunsvereniging; 1965: benoeming tot Dekaan van de Fakulteit vir Skone Kunste en Argitektuur, Universiteit Kaapstad: 1966: gouden eremedalje van de Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns.

Deze eerder dorre opsomming illustreert beter dan een lang artikel de fantastische opgang van Maurice Van Essche.

Over de mogelijkheden in Zuid-Afrika en omtrent zijn standpunt tegenover de hedendaagse Vlaamse cultuur, drukt hij zich als volgt uit:

Zuid-Afrika biedt aan de kunstenaars de rijkste verscheidenheid aan van geestelijke en materiële voordelen. Voor een Vlaming, die de vlakten van Vlaanderen en de Kempen in zich draagt, is de ‘Karoo’ buitengewoon bekoorlijk. De Vlaamse kunstenaar wordt vanzelfsprekend getroffen door eenzelfde atmosfeer van metafysische orde.

Ik kende persoonlijk schilders als Ensor, Permeke, Tytgat en Brusselmans, die mij geestelijk hebben gevoed tijdens mijn jeugd. Telkens als ik in mijn land terugkeer, word ik getroffen door de kwaliteit van de oude en de moderne Vlaamse schilderkunst en als er momenteel een internationale schilderskunst bestaat, dan meen ik dat de Vlaamse schilder onmogelijk kan ontsnappen aan zijn tradities en zijn wortels, die hem diep aan de Vlaamse bodem binden.

Wat hij ook doet op het figuratieve of non-figuratieve domein, de Vlaamse schilder kan men zó herkennen. Hij wordt doorgaans als schilder geboren. Wat mij zelf betreft: niettegenstaande mijn 25 jaar Zuid-Afrika, vindt al wat ik hier schep zijn oorsprong en begin in het lange, glorierijke verleden van de Vlaamse schilderkunst.

Almaweg, 39, Rosebank, C.P., Zuid-Afrika