Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 20

Diskoteek

Andermaal een zeer rijke oogst bij Christophorus (Freiburg im Breisgau, D.B.R.)! Wij willen hier vooral de orgelplaten een grote pluim geven; zij brengen steeds uitgelezen werk van bekende en minder bekende meesters, gespeeld door organisten die weten hoe het hoort, en bovendien zijn de platen technisch merkwaardig verzorgd.

Charles-M. Widor: 5. Symphonie / César Franck: Choral a-moll; Cantabile, Christophorus SCGLX 75 981, 30 cm., stereo/mono, 21,- DM.

Widor, zoon van een organist uit de Elzas, is de eigenlijke grondlegger van de nieuwe Franse orgelschool. Hij leefde van 1844 tot 1937 en schiep een nieuwe vorm van orgelsymfonie, waarbij het orgel niet als instrument in een orkest fungeert, maar wel zijn individualiteit volkomen bewaart. Zijn bekendste kompositie is zijn 5e Orgelsymfonie, in 5 delen, die volledig op deze plaat werden opgenomen. Het laatste deel (Toccata, allegro) is eenvoudig hallucinerend!

Aan dit belangrijk werk werden twee kortere komposities van Franck gekoppeld. Zij werden eveneens gespeeld op het in 1968 gebouwde orgel van de domkerk in Würzburg. Hans Musch, een bekend Duits organist, kwijt zich meer dan voortreffelijk van zijn taak.

Johann Sebastian Bach: Die Kunst der Fuge d-moll BWV 1080, Christophorus SCK 70 323, 2 × 30 cm., stereo/mono, 38,- DM., in geschenkkassette.

In dit werk heeft de grootmeester van de barok nog eens zijn hele scheppingskunst tot de hoogste voleinding gebracht. Hij komponeerde het als uitdrukking van de puurste muziek, die slechts geestelijk waarneembaar is. Voor de 14 fuga's en de 4 kanons ligt slechts één enkel tema voor, dat met alle mogelijkheden van de kontrapuntische techniek steeds opnieuw behandeld en bewandeld wordt. Bach heeft dit werk als partituur geschreven, maar voorzag geen bepaalde instrumenten. Om die reden wordt het in verschillende bezettingen uitgevoerd: orkest, strijkorkest, strijkkwartet of orgel. Deze opname brengt een meesterlijke interpretatie van Konrad Philipp Schuba - een naam in de orgelwereld! - op het Klais-Orgel van Münsters Mittenzell op het eiland Reichenau. Naar inhoud en naar vorm een opname, die in geen enkele diskoteek mag ontbreken!

Historische Orgeln Bayern, Christophorus SCGLX 75 972, 30 cm., stereo/mono, 21,- DM.

Net zoals talrijke historische orgels uit Zuid-Duitsland, hebben de orgels, die op deze plaat weerklinken, hun ontstaan te danken aan de bouwvaardigheid van de kloosterorden, voornamelijk deze van de Benediktijnen, die er na de Dertigjarige oorlog mee van wal staken en in de 18e eeuw hun hoogtepunt bereikten. Wij kunnen de volgende kostbare orgels beluisteren: Basilika Ottobeuren, de kloosterkerk van Benediktbeuren en de kloosterkerk van Ettal. Franz Lehrndorfer brengt op een heerlijke wijze werken van komponisten uit de 17e en 18e eeuwen ten gehoren: Pachelbell, Daquin, Maickelbeck, Eberlin en Grünberger. Het beluisteren méér dan waard.

Wolfgang Amadeus Mozart: Missa Brevis in B-dur, KV 275 (272b) / Franz Schubert: Messe in G-dur, Christophorus SCGLY 75 829, 30 cm., stereo/mono, 25,- DM.

Dit is geen eigenlijke orgelplaat, hoewel het orgel als orkestinstrument een grote rol speelt. Twee zeer bekoorlijke missen: deze van Mozart voor vier zangstemmen, twee violen, bas en orgel, deze van Schubert voor vier zangstemmen, orkest en orgel. Nu wij al gewend zijn aan de vorderingen(?) van de hedendaagse liturgie, valt het des te meer op welke melodieënrijkdom deze ‘oude’ missen bezitten: het is haast om heimwee te krijgen naar de ‘goede’ oude tijd...

De uitvoerders, die het uitstekend doen, zijn: Barbara Wittelsberger, sopraan, Dagmar Naaf, alt, Hans Wilbrink, tenor, August Meszthaler, bas, Hans Musch, orgel, het koor en kamerorkest van de Staatliche Hochschule für Musik uit Freiburg im Breisgau; leiding: Prof. Herbert Froitzheim.

En wat biedt ons eigen, Nederlands taalgebied?

In eerste instantie vermelden wij hier een plaat, die met onze taal alles te maken heeft:

Joos Florquin, Annie van Avermaet, Fons Fraeters: Hier spreekt men Nederlands, Decca 790/193.491-X, 30 cm., mono, 225 fr.

Het betreft hier - moet het nog gezegd? - een keuze uit de taaltips, uitgezonden door de Vlaamse Televisie. Een bont allerlei, van schoolbehoeften, over telefoongesprekken, naar woord- en taalgebruik in het restaurant of het café, kortom, een unieke gelegenheid om het beroemde drietal taaltuiniers nog eens te horen (en dan zo vaak het u ook maar lust). Sommige dingetjes vinden wij

[p. 200]

wel gek: in onze jeugd moesten wij ‘schrijfboek’ zeggen, nadien werd het ‘schrift’, nu is het ‘kahier’... Maar op wiens gezag?

Liesbeth List: Victoria, Philips 6303 006, 30 cm., stereo/mono.

Een nieuwe plaat van Liesbeth is steeds een gebeurtenis. ‘Victoria’ werd over het algemeen minder goed onthaald door de pers, maar wij hebben ze een paar maal beluisterd en kunnen ons absoluut niet verenigen met de stem van verscheidene kritici, integendeel: Liesbeth is en blijft voor ons dé grote liedjeszangeres van de Nederlanden en wàt ze brengt bezit tenminste bodem en inhoud. Biezonder interessant aan deze plaat is, dat de meeste teksten geschreven werden door bekende Nederlandse letterkundigen; wij vermelden: Cees Nooteboom, Remco Campert, Hugo Claus en - hoe kan het anders - Lennaert Nijgh. Dat het ene liedje beter uitvalt dan het andere, spreekt vanzelf als je er een dozijn te beluisteren hebt, maar wié doet het Liesbeth na?

Jan De Wilde: Zzrrrrôôô, Philips 6451 007, 30 cm., stereo/mono.

Wij hebben Jan De Wilde steeds beschouwd als zowat de kwajongen van het Vlaamse luisterlied. In een zaal die ‘mee’ is, die mee wil spelen, voelt hij zich pas goed thuis en sommige liedjes, die op deze plaat staan, doen het dan ook stukken beter als Jan ze zingt voor een publiek dat er zin in heeft. Wat hoegenaamd niet wil zeggen, dat de schijf een mislukking is, ver van daar! We zijn gelukkig dat wij Jan nu ook eens thuis kunnen beluisteren in een dozijn van zijn liedjes: ‘Ik kan het, ma!’, ‘Hein en het meisje’, ‘Jan De Wildes 1723e droom’ en zo meer. En ja, hij kan het inderdaad!

En dan tenslotte, de eerste elpee van Johan Verminnen, Biram BM 1001, 30 cm., stereo/mono.

Tien liedjes, meestal eigen tekst en muziek. Voor wie van het genre houdt, zitten er wel enkele goede dingetjes in, zoals ‘De Vagebond’, ‘De Stad van lawaai’ en ‘Mijn broer en ik’. Maar anderzijds moet gezegd, dat Johan nog behoorlijk wat bij moet schaven. Wij geloven echter dat hij er, mits hard werken, kan komen.

j.v.r.