Vlaanderen. Kunsttijdschrift. Jaargang 45

[p. 184]

Wij huldigen / Wij gedenken

Kunstschilder
Geroen De Bruycker 80

Schilder Geroen De Bruycker o.f.m. (^o Gent, 21 april 1916) heeft dit jaar twee verjaardagen te vieren: tachtig jaar geleden werd hij geboren en veertig jaar geleden stichtte hij ‘Pro Arte Christiana’. De stichting daarvan viel toevallig samen met zijn artistieke doorbraak. Hij was op dat moment allang aan het schilderen en hij deed dat op een zeer hoog niveau, maar pas in 1956 werd dat door de kunstkritiek echt ontdekt, doch onmiddellijk erkende ze toen in hem wel ‘een der zeldzamen die uitgesproken modern zijn, niet omdat hij zoekt naar hyperoriginele vorm-vindingen, maar omdat hij eerlijk en zonder mode-pose iets essentieels uitschildert over onze eigentijdse mens.’ De criticus die dat schreef, zal wel niet vermoed hebben dat hij toen profetisch al het toekomstige werk van Geroen De Bruycker karakteriseerde. Geroen De Bruycker is inderdaad steeds buiten iedere modieuze trend blijven staan, heeft zich nooit tot lege vormexperimenten laten verleiden, en heeft in zijn werk steeds de essentie van zijn eigen menszijn uitgedrukt. Dat ging bij hem zeer ver. Niet alleen weigerde hij zich te laten meedrijven op welke stijlstroming dan ook, hij weigerde zelfs zoiets te ontwikkelen als een éigen manier van schilderen. Hi heeft nooit ‘een stijl’ ontwikkeld. Pater Geroen heeft integendeel steeds geschilderd alsof hij iedere dag de schilderkunst opnieuw moest uitvinden, alsof hij - na een mensenleven lang geschilderd te hebben - nog altijd niets kon. Dat leverde resultaten op die op het eerste gezicht wel eens sterk uiteen wilden lopen. Maar het leverde wél altijd werk op dat telkens zeer nauw aansloot bij zijn innerlijke gesteldheid van het moment. Dié bepaalde de vorm, en niet enig gekunsteld, zelf aangemeten formeel keurslijf. Het was het gemoed, het hart, de geest, de ziel die dicteerde hoe het moest. En in dat gemoed, in die ziel... lag een rijk leven te rijpen. Hij heeft het leven en de werkelijkheid steeds zo uitgepuurd als het maar mogelijk was, proberen weer te geven. Dat leidde soms tot een verregaande abstrahering. Maar van zo gauw hij voelde dat dit in een soort picturale formule zou kunnen gaan ontaarden, keerde hij terug tot de natuur, tot een haast naturalistische interpretatie daarvan. Herbronnen.

Opnieuw beginnen. De schilderkunst voor zichzelf opnieuw uitvinden! Pater Geroen heeft die wisselingen allemaal uitgeschilderd, en uiteraard ziet er dat van doek tot doek een beetje anders uit, maar van op een afstand bekeken is het altijd toch onmiskenbaar van dezelfde hand. En dat is ‘stijl’ in zijn rijkste betekenis! Het schilderkunstige oeuvre van pater Geroen heeft ondertussen de jongste jaren zodanig op de voorgrond gestaan dat het zijn andere creatie, ‘Pro Arte Christiana’, een beetje overschaduwd heeft. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog kreeg de religieuze kunst plots een nieuwe adem en nam ze internationaal een zelden tevoren geziene vlucht. Pater Geroen heeft daar toen op ingehaakt en heeft er met de stichting van ‘Pro Arte Christiana’ voor gezorgd dat ook Vlaanderen deel had aan dat algemeen spiritueel reveil. Via de organisatie van thematische wedstrijden ontdekte hij jong talent en daarna zorgde hij ervoor dat die kunstenaars ook daadwerkelijk opdrachten uit te voeren kregen in kloosters, kerken en kapellen. Het kunstcentrum dat hij bouwde werd hun uitstalraam. ‘Pro Arte Christiana’ is op die manier een kwarteeuw lang de draaischijf bij uitstek geweest voor de levende religieuze kunst in ons land!

Nadien is de religieuze kunst er - samen met de kerkelijkheid... - wel wat op achteruitgegaan, maar dat doet niets af van de bevlogen geest en de schitterende creaties van die jaren. Pater Geroen heeft in de sector van de sacrale kunst onvoorstelbaar veel goeds aangericht. Overigens heeft hij ook met zijn eigen religieus geïnspireerde werk sterk bijgedragen tot heel die heropleving en die bloei. Om maar één facet daarvan te noemen: als een der enige hedendaagse fresco-schilders heeft hij monumentale opdrachten uitgevoerd tot in Spanje en Italië toe. Overigens is ook zijn ander, schijnbaar profaan werk eigenlijk - maar hij heeft dat er zeker nooit als een laagje religieuze stroop bovenop gesmeerd! - steeds één grote, franciscaans geïnspireerde lofzang op Gods schepping geweest...

(Prosperdreef 9, 3054 Vaalbeek)

Lowie Weynants

Choreografe, danspedagoge Alicia Borghten 75

Alicia Borghten: het is natuurlijk niet echt zo, maar haar wekelijkse bezoeken vanuit Antwerpen aan Neerpelt zouden voldoende



moeten zijn om een spoorlijn tussen daar en hier aan te leggen, als die er al niet was. Want mevrouw Borghten haalde nooit een rijbewijs; de trein was en is haar rijdende denktank, haar leesruimte, het verlengstuk van haar woonkamer, vier hoog achter de Nationale Bank. Elke week, bijna veertig jaar lang, pendelde zij tussen Antwerpen Centraal en Neerpelt station, op woensdagmorgen heen en 's avonds weer terug. Na de lunch stapte zij kaarsrecht door de gangen van het eerste Vlaamse college, de speelplaats over naar 'n parketzaal aan de straatzijde. En daar, in dat profane heiligdom, wijdde zij honderden jongens en later ook vele meisjes in in de machtig magische wereld van lichaamsbeweging, interpretatie, emotionaliteit en ritme; de dans was haar wereld en grenzen bestonden alleen om overschreden te worden. Mevrouw Borghten toverde uit haar treinreistas tijdens de repetities tientallen vellen papier, in alle kleuren en afmetingen, boordevol notities, ideeën en bemerkingen, soms ingrijpend, vaak vernieuwend, maar altijd met haar ongeëvenaarde minzaamheid en stijl. Jongeren uit Noord-Limburg aanvaardden haar doortastendheid met groot ontzag. Immers, hun Mevrouw tilde hen naar hoogten boven henzelf, confronteerde hen met andere muziek dan die van hun rock- en popwereld, gooide hun lichamen open in een nieuwe dimensie en kneedde hun jonge spieren tot sierlijkheid en drama, elegantie en tederheid. Sinds 1959 leidt mevrouw Alicia Borghten - als voormalige leerlinge van wijlen Lea Daan, als volgelinge van Laban en als ere-docente van het K.M.C. en andere instituten - de Neerpeltse dansgroep Imago Tijl. Dankzij haar stelde de dansgroep zich voor op podia in vier windstreken, tot ver buiten de Europese grenzen. Drie kunstboeken, talrijke filmopnames en diverse TV-produkties droegen haar stempel. Haar artistieke boodschap van vreugde en verdriet, liefde en melancholie veroverde niet alleen de harten van een groot aantal jonge dansers, maar ook een zeer talrijk publiek. Haar leven is dans, haar adem is ritme, haar wezen is schoonheid en haar naam is stijl. Dat kan alleen Alicia Borghten zijn. (Kiliaanstraat 11, bus 6, 2000 Antwerpen)

J. Weltens / F. Sunaert

[p. 185]

Kunstschilder
Jef De Coninck 75

Jef De Coninck is zonder twijfel een opmerkelijke persoonlijkheid die nog steeds heel wat in zijn mars heeft. Op 5 februari 1921 werd hij in een volkswijk in Gent geboren. Als rasechte Gentenaar is hij op 75-jarige leeftijd nog steeds actief in de artistieke wereld. Hij is geen veelprater. Zijn verf en penselen zeggen het voor hem. Het tekenen zat hem al van kindsbeen in het bloed. Maar zijn loopbaan als kunstschilder kwam pas echt in een stroomversnelling terecht toen hij in het schilderachtige Vlassenbroek, aan de Schelde zijn intrek nam. Dit pittoreske gehuchtje inspireerde hem om tal van landschappen te schilderen. Ook natuurtaferelen, stillevens en het mooie kerkje werden op zijn doeken vereeuwigd. Maar toch is zijn oeuvre vooral gekenmerkt door portretten. In kinderen en kleinkinderen vond hij bereidwillige modellen. Al zijn werken getuigen van een zekere innerlijkheid, soberheid en sereniteit. Jef is altijd op zoek naar zuivere, nieuwe schoonheid. Jacht op effecten, bombastische overdaad en schreeuwende tinten zijn dan ook uit den boze.

Warme kleuren en gestileerde vormen maken van zijn schilderijen een feest om te bekijken. Jef streeft in al zijn schilderijen technische perfectie na. Niettegenstaande dat blijven in zijn figuren altijd het mysterieuze en de lieflijkheid aanwezig. ‘Het leven’ is onbetwistbaar het belangrijkste thema in zijn werk. De levensvreugde, speelsheid en onschuld die hij in zijn kinderen vond, komen in de meeste van zijn schilderijen naar voren. De mens staat dan ook, doorheen zijn carrière, heel vaak centraal, van zijn eigen kinderen tot bijbelse en mythologische figuren. Stuk voor stuk getuigen ze van een oprechtheid en eerlijkheid, die ook voor de schilder zelf typerend is. Jef is nooit op zoek moeten gaan naar publiek. In die droom van rust en stilte, die het landelijke Vlassenbroek is, bleven belangstellenden en bewonderaars niet weg. Vooral in de zomermaanden krijgt Jef heel wat kijklustigen over de vloer. Zijn moeizaam uitgebouwde oeuvre ervaart steeds meer erkenning en waardering. Jef wordt algemeen begroet als de schilder met een uitzonderlijke tekenkwaliteit. Tot ver over de grenzen van Duitsland, Frankrijk en Nederland geniet Jef De Coninck heel wat erkenning. Jef heeft zijn talent nooit enkel en alleen voor zichzelf willen houden. In zijn vroegere schildersschool leerde hij de kneepjes van het vak aan leergierigen. Op gepensioneerde leeftijd gaf hij zijn gave door aan generatiegenoten in zijn seniorenacademie. En nu zijn zijn kleinkinderen aan de beurt. Met veel geduld leert hij hun de geheimen van het vak. Wat hem zeker in dank wordt afgenomen. (Vlassenbroek 93, 9200 Baasrode).

Nele Dooms

Kunstschilder
André Loriers 70

In zijn stemmig atelier ‘Haspengouw’ schildert André Loriers, die dit jaar zijn 70ste verjaardag viert, een droomwereld die vanuit zijn innerlijk beleven ontstaat. Hij is een schilder voor wie de elementen uit de realiteit een metamorfose ondergaan. Ze worden de picturale bouwstenen voor een nieuwe wereld die duidelijk de signatuur van de kunstenaar draagt. André Loriers is een kunstschilder die ook een zeer brede en sterke belangstelling heeft voor muziek en literatuur.

Ontelbaar zijn de dichters die zich op zijn werk geïnspireerd hebben, en een schilderij of het oeuvre tot onderwerp van een gedicht gekozen hebben. Trouwens de schilder heeft reeds drie publikaties samengesteld met dergelijke gedichten: ‘achttien gedichten voor een schilder’ 1971, ‘suite voor een schilder’ 1977 en ‘derde luik voor een schilder’ 1995. Van deze verzenbundels realiseerde hij ook telkens een beeld- en klankmontage (symbiose van de kunsten). Tot de auteurs behoren: Julia Tulkens, Robert Vanorlé, Pieter G. Buckinx, Jan Vercammen, Marcel Coole, Maurice Carême e.a. ook een jongere generatie. Het getuigt alleszins van het feit dat de kunst van Loriers een rijke bron van inspiratie is. Dat André Loriers een zeer aparte plaats in de hedendaagse schilderkunst inneemt is duidelijk. Hij creëert een feeërieke wereld waarin het mysterieuze een belangrijke rol vervult. Herinneringen aan landschappen, kathedralen, kerken, paleizen en ook grotten krijgen onder zijn bezielende hand als het ware een nieuwe bestemming. Daarin verschijnt de vrouw, niet altijd als een sensuele verschijning, ook als een symbool van sereniteit. Zo blijft schilderen voor André Loriers een groot en boeiend avontuur, dat hij dank zij een rijp en rijk talent een zeer persoonlijke duiding kan geven. Inderdaad, de werken van deze schilder blijven lang leven in de herinnering van de kijker.

Intussen bereidt men een hulde-tentoonstelling voor in het stadhuis van Landen, dit van 8 tot 17 november. Tijdens de opening van deze expositie verschijnt ook een luxueuze monografie gewijd aan de artistieke loopbaan en werk van de 70-jarige kunstenaar (Everspoelstraat 3, 3400 Laar-Landen)

Remi de Cnodder

Kunstmonografie ‘André Loriers’ met bijdragen van zeven auteurs: Remi de Cnodder, Jan Muls, Julia Tulkens, Emiel Vandevelde, Staf Vangelder, Robert Vanorlé, Rody Vanrijkel. ± 250 blz. - 114 reprodukties van schilderijen w.v. 62 in kleur en tal van andere foto's - houtvrij, halfmat getint kunstdrukpapier, gebonden in vollinnen band met gouden warmdruk op rug en voorplat, met stofwikkel. Druk Van der Poorten Kessel-Lo.

Voorintekenprijs tot 1 oktober 2450 fr. Daarna 2700 fr. Besteladres: Atelier ‘Haspengouw’, Everspoelstraat 3, 3400 Laar-Landen, tel. [phone].