Om te krijgen
Om te geven
Gerrit Komrijs feuilleton Teringstein, die gedurende het jaar 1983 in het wekelijkse kleurkatern van Vrij Nederland stond, werd wekelijks geïllustreerd door Joost Veerkamp met tekeningen met een foto-realistische inslag. Veerkamps tekeningen leidden eigenlijk een geheel eigen leven na verloop van tijd, dat is goed te zien aan de boekuitgave waarin ze zijn gegroepeerd rond thema's. De tekst van Gevulde Contouren (Rap, 95 p., f 30, -) is ook niet die van Teringstein, maar van Hugo Claus en bestaat uit gedichten die rechtstreeks verband houden met de afbeelding. Esthetisch uitgekiend en vaak heel geestig zijn Veerkamps verwerkingen van sigarettemerken als Camel (in de rubriek ‘Verbeeld genot’), waar hij van de kameel een zebra maakt, of van Alaska, waarop hij Jansen & Jansens tekent die twee identieke pinguïns tegenkomen. Ook mooi is de rubriek ‘Het Hockney Syndroom’, met zwembaden. Camel wordt verschillende keren geparodieerd, ook het conservenmerk DelMonte, dat hier vertegenwoordigd is met een blik perziken, waarop Veerkamp de beroemde foto van Man Ray van de vrouw met haar handen aan haar billen, (die eruit zien als perziken) heeft verwerkt op het etiket. Het is een boek vol esthetische en humoristische verrassingen.
Joost Veerkamp
***
Gail Levin is een Amerikaanse die zich aan het Whitney Museum of American Art in New York bezig heeft gehouden met de schilder Edward Hopper. Na Lloyd Goodrich is zij inmiddels de beste kenner van zijn werk en publiceerde dan ook de standaardcatalogus van zijn werk en twee boeken over respectievelijk Hopper als illustrator (omslagen voor tijdschriften van de hotellerie of scheepsbouw) en etser. Haar nieuwe boek over Hopper gaat terug naar de bron van haar belangstelling voor hem: ze maakte eens een foto van de plaats bij Cape Elizabeth waar Hopper geschilderd had. Dat bracht haar ertoe van zo'n vijfentwintig schilderijen de locaties te bezoeken en te fotograferen. Met verrassend resultaat: Hopper blijkt een uiterst realistisch schilder die schilderde wat hij zag. In Hopper's Places (Alfred A. Knopf, 89 p., f 44,35, importeur Van Ditmar) staan de foto's naast de schilderijen afgedrukt, een enkele keer is het zelfs moeilijk de foto van het schilderij te onderscheiden: de vuurtorens, de eenzame duinhuizen, de troosteloze daken, de verlaten straten. Op de foto staat soms een lantaarnpaal meer, het is alsof Hopper die dan vergeten is.
***
Zelfs de provocatieve Amerikaanse schrijver Gore Vidal is te vermurwen door Venetië. Hij maake er een twee uur durende televisiedocumentaire over en schreef op basis daarvan een boek: Vidal in Venice (Summit Books, 160 p., f 59,80, importeur Van Ditmar). ‘Perhaps the most beautiful cliché on earth’ inspireerde Vidal tot een even hartstochtelijke als lichtelijk cynische tekst over heden en verleden van het mysterieuze oord. Even ijdel als geïnformeerd gaat hij voor alles op zoek naar zijn Europese voorvaderen die zich sinds de dertiende eeuw hebben opgehouden op de grens van Italië en Zwitserland in het plaatsje Friuli, waar ze gedurende eeuwen voornamelijk het beroep van apotheker hebben uitgeoefend. Er zijn inmiddels duizenden Vidals of Vidales en in Venetië is zelfs een Rio de S. Vidal, een bescheiden watertje met veel vuil afkomstig van het Canal Grande, zoals Vidal zelf meedeelt. Vidal in Venice bevat een schat aan schitterende kleurenfoto's van Tore Gill en veel historische reprodukties.
***
Rome, dat is de hemel en de hel: hemels vanwege al het moois dat er te zien is, infernaal vanwege het verkeer. Rome blijft steeds maar hetzelfde en voor de bezoekers steeds anders. Een goed boek over Rome staat daarom vol herkenning en verrassing. Wim Zaal maakte eerder een gidsje om Rome in zeven dagen te bezoeken, nu heeft hij het groter aangepakt met een boek dat in korte hoofdstukken bekende en onbekende zaken over de stad vertelt; Rome, met als ondertitel ‘Keizers, pausen, adel, kunstenaars, toeristen, tempels, kerken, stadions, paleizen, fonteinen’, (Terra, 159 p., f 49, -). Dat geeft nog maar een fractie van de inhoud weer, want Zaal heeft een goed oog voor het bijzondere en curieuze en schrijft animerend. De honderden afbeeldingen illustreren de tekst en zijn van een grote diversiteit, waaruit men kan opmaken dat ze met speciale aandacht zijn opgezocht.
***
Op donderdag 28 november wordt in Gent de Geuzenprijs uitgereikt aan Kamargurka. Deze driejaarlijkse prijs is ingesteld door het taalminnend en vrijzinnig studentengenootschap 't Zal wel gaan, en viel eerder ten deel aan Johan Anthierens, Maurice de Wilde en Jeroen Brouwers. Kamargurka is een goede keus van de jury, want net als zijn voorgangers verdeelt hij de wereld in mensen die dol enthousiast zijn over zijn werk en mensen die het haten. Een middenweg is er niet bij Kamargurka. De liefhebbers kunnen zich verheugen in het nieuwe album Het geheim van het verhaal (De Harmonie (f 12,50) een coproduktie met Herr Seele, die de Belgachtigste Belg is die er bestaat. Het perspectief pendelt heen en weer tussen Cowboy Henk, die zich bezighoudt met wonderlijke proefnemingen (‘Zou water drijven of zinken? Ik ben benieuwd’) en Bert Vanderslagmulders, manischopgewekt als altijd, die een sterk op hemzelf gelijkende baby cadeau krijgt. Aan bizarriteiten weer geen gebrek (Hm, rolluiken in poedervorm bestemd voor de Derde Wereld, lekker!) met als hoogtepunt de verrichtingen van de Vanderslagmulders door de eeuwen heen (Anatool Vanderslagmulders was een man van de wetenschap. ‘Waarom is alles toch zo simpel... zo eenvoudig... zo klaar en duidelijk... ik begrijp er geen barst van!’ In 1921 trok hij naar Parijs om er de schaduw van de Eiffeltoren te bestuderen. ‘Als ik aan de grens maar geen gedonder krijg met m'n microscoop.’)
Kamagurka
***
De Engelse tekenaar Ralph Steadman tekende eerder het leven van Sigmund Freud. Een even eigenzinnige interpretatie leverde hij van het leven van Leonardo da Vinci in I Leonardo dat nu in paperback-vorm is verschenen (Summit Books, f 48,40, importeur Van Ditmar). Steadman virtuositeit en wilde verbeelding maakt van de mensen om Leonardo heen soms monsters, Leonardo's uitvindingen worden bij hem nog wonderlijker dan ze al waren, maar soms gaat zijn vormgevoel en verbeeldingskracht goed samen en zien we Leonardo echt leven. De tekst is in de ik-vorm gesteld, zodat het is alsof we de schilder zelf aan het woord horen.
Ralph Steadman
***
Dat Andy Warhol een liefhebber van Amerika is, was wel bekend, maar ook dat hij het het mooiste land van de wereld vindt? Dat hij belangstelling heeft voor het extreme was wel bekend, maar ook dat hij in zijn liefde voor Amerika zover gaat dat hij uitroept ‘America is The Beautiful’? Met deze woorden begint zijn nieuwe boek America (Harper & Row, 224 p., f 64,60, importeur Van Ditmar), een fotoboek over het buitenissige Amerika, alsof er ook een ander Amerika zou bestaan, wat volgens Warhol duidelijk niet het geval is. Warhol heeft altijd een cameraatje (geen camera) bij zich, zodat zijn foto's altijd iets hebben van even vlug genomen kiekjes. Dat is ook de aardigheid ervan, want daardoor zien we alle nationale bekendheden in een informele pose, vanuit de onmogelijkste hoeken en in de vreemdste omstandigheden. Men hoeft maar een naam te noemen of Warhol is hem of haar tegengekomen met zijn camera. In dit boek staan geen ‘hypes’, dat wil zeggen geen vijf-minuten-beroemdheden, maar alleen long-term ce-
Auteursrechtelijk beschermd
