De vrolyke zang-godin, opheffende veelerhande ernstige en boertige gesangen, kusjes en drink-liederen

[p. 124]

Boere vryagie
In tafelspel op verscheyde Sang-wijsen

Eerste Toneel

KRELIS, TRIJN

Vois: Kortjakje

KRELIS

1.
Trijntje, alder soetste mayd,
Die ik mit men fiere sinnen
Nou haast heb ien maand evrayd,
Doet men rays ien kort beschayd: ⁺
Seg, hebjer sin an of niet,
Datje nouw soo druylig siet. ⁺
Kom, je mot het ja woort geven,
Want ik hebje al men leven
(Of soo haalme dut en dat)
Schier besukte ⁺ lief ehad.

TRIJN

2.
Heer, wat praat die vryer soet.
Wel, men sou et haest geloven.
Seg, Kees, het je wijtse hoed ⁺
Al die wysheid uit ebroet?
Heer, wat hebjem byster net

+ ‘Vertel me eens kort.’

+ ‘Sip kijkt.’

+ ‘Bijna duivels.’

+ ‘Heeft je weidse (fraaie) hoed.’

[p. 125]

 

Op sen steemans ⁺ opgeset!

 

En je haer dat is eschoren

 

Net op 't midden van je oren,

 

En je taal is so eleerd

 

Of je school had estudeerd.

 

KRELIS

 

3.

 

Wel hoe scheerjese ook, trijn! ⁺

 

Heer, wat ben je byster spijtig, ⁺

 

'k Loof je wilt, als pier en styn,

 

Op sen steeds evreen sijn. ⁺

 

Kom, kom, geef me maar ien soen,

 

'k Seltje op sen steeds wel doen

 

Wangt ik heb raijs ⁺ veertien dagen

 

Teun er melk in stee ⁺ gedragen:

 

'k Weet hiel wel op wat fetsoen

 

Dat et tans de steeluy doen.

 

TRIJN

 

4.

 

Foey, foey, veegje neus eerst of,

 

Want je lijkme vry wat snottig

 

En je baert die sit vol stof.

 

Neen kees, jy begind te grof.

 

Al te haestig is niet goed,

 

En te veul dat smaekt onsoet.

 

Maer wie komt daar gintse lopen?

 

Jonge, 't lykt wel soo'n versopen

 

Wael of fransman. 't Is soo'n snaak,

 

Wangt ik hoor et an' sen spraak.

+ ‘Op de manier van een stadsmens.’

+ ‘Wat hou je me voor de gek.’ (Zie WNT scheren III)

+ Het woord is ‘kattig.’

+ ‘Ik geloof dat je, net als Piet en Stijn, op zijn steeds wilt worden gevreeën.

+ ‘eens’

+ ‘naar de stad.’

[p. 126]

TWEEDE TONEEL

MEGGELS JAN

Vois: Wel kees men vryer

1,
Eb 'k ik maijn fleske
Door fraykes ooyt ⁺ geveegd, ⁺
Was nau men teske
So pestig niet geleegd, ⁺
'k En sau gien ontsvod sain
Van nog ien potte waijn
Door 't kielgat een te stauwen, ⁺
Maar men en wil 's aan maijn
Te kwaad niet auwen. ⁺

2.
Ba sinte stieven, ⁺
'k Ik pays, ik oor nog klank. ⁺
Doar es nog lieven
Doar 's nog een betske drank. ⁺
A, edel schoene waijn,
Oe sterkt de kragt mijn braijn, ⁺
Gay elpt mijn ert aan 't springen.
Kom 'k sal iens vray van payn
Ien airke singen.

+ Door fraykes ooyt: onduidelijk.

+ ‘Leeggedronken.’

+ ‘Dan was nu mijn zakje niet zo ellendig leeg.’

+ ‘Nog een pot wijn door de keel gieten, zou ik niet verkeerd vinden.’

+ ‘Maar men wil het me niet op krediet geven’ (‘te kwaad houden’ i.t.t. ‘te goed houden’).

+ ‘Bij Sint Steven.’

+ ‘Ik geloof dat ik nog geluid hoor.’

+ ‘Waar nog leven is, daar is’, etc.

+ Bedoeld is waarschijnlijk: ‘je maakt mijn brein sterk.’

[p. 127]

Vois: Als Baggus eerst ter waereld is gekomen

1.
Boachus gaf ons deuse goaven
Voer den durst en tot vermoak,
Om den droege kiel te loaven,
Want doar es gien froaijer soak
Als bay dit schoen nat
Ien ielen dag te zaijn:
Et verjoagd de sorregen en alle paijn.

2.
Iedel vogt, zo vol van woarden,
Als 'k ik sie aw schoen coleur
Agt 'k ik gien vermoak op oarden,
Niets passeerd ⁺ au frisse geur.
Ba, dat teugske smoakt
Of 'k ik maijn mond
Vol van goden nektar vond. ⁺

+ ‘Overtreft.’

+ De regel heeft één versvoet te weinig.

Vois: Wel kees mijn vryer

Ba, dat dat lekken ⁺
So altaijd duren kon,
'k Ik zau wa gekken
Met d'allergroetste don. ⁺
Moar 't geld en strekt niet vieer, ⁺
Dat is een koalen sieer. ⁺
't Stoat met maijn slegt geschoapen ⁺
En 't ooft dat doet maijn sier.
'k Ik goa wat sloapen.

+ ‘Drinken.’

+ ‘Als dat drinken altijd zo kon duren, dan zou ik de gek steken met de grootste heer.’

+ ‘Ver’: er is niet genoeg geld.

+ ‘Een kale heer’?

+ ‘Het staat er met mij beroerd voor.’

[p. 128]

Vois: Wel mike stout etc.

TRIJN

Wel Kees, bedaar,
Dat dunkt me seper ⁺ aardig,
Dat is ien oortje ⁺ waardig.
Wel die taal is raar.
Maar jongen et word laat.
Gen dag, ⁺ men beste maet.
Men mortje ⁺ mogt aars kijven,
Wangt ik durf niit lang uyt blijven
Of se maekt voort ⁺ praet.

KRELIS

Neen, neen, blijf staan.
Ik sweerje by men leven
Dat je selt het ja woord geven
Eer ik jou laat gaan.
'k Heb lang enoeg gevryd.
Kom, kom, men soete mayd,
Je mot niit langer wagten,
Of ik souje haast verkragten
Uyt klinklare ⁺ spyt.

+ ‘Beslist.’

+ Een muntstuk.

+ ‘Goedendag.’

+ ‘Moertje’, ‘moedertje.’

+ ‘Dadelijk.’

+ Bron: klinkare. Gevolgd is de lezing van de editie 1716.

Vois: Jonge mijsjes luyster toe

TRIJN

1.
Swijg en houje mongt digt toe,
'k Benje malle praat al moe.
Maar, ik sie men mortje komen.

[p. 129]

 

Sie wel veur je wat je segt: ⁺

 

Het se jou gebruy ⁺ vernomen,

 

Staat et hier te byster slegt. ⁺

+ ‘Kijk wel uit met wat je zegt.’

+ ‘Gezeur.’

+ Tegenwoordig zouden we zeggen: ‘niet al te best.’

GEURTJE

Vois: Idem

2.
Wel kees, wat gebruy is dat,
Datje trijn dus agter 't gat
Al an legt op straat te lopen? ⁺
Laat de maijd mit vrede gaan,
Jy hoeft niet op heur te hopen:
Laat dat malle bruyen staan.

KRELIS

3.
Wel ik heb nooyt aars jou kind
As in eer en deugd emind.
'k Heb 'er noyt niet veur gaan ligen,
'k Soek mit geen verweende praat
Jou of heur niet te bedrigen:
'k Seg regt uyt gelijk et staat.

4.
'k Heb werentig ⁺ ook mooy goed,
Daar men tans al veul om doet; ⁺
En is sy wat mooy besneden, ⁺
'k Bin niit schiif, nog mank, maar regt

+ De constructie is niet helemaal duidelijk: ‘Dat je steeds bezig bent Trijn op straat achter haar gat aan te lopen.’

+ ‘Waarachtig.’

+ ‘Dat nu al veel waard is.’

+ Mooy besneeden: knap.

[p. 130]

 

Over al men lijf en leden.

 

Daar toe ien besturven knegt. ⁺

+ Een erfgenaam.

GIERTJE

Vois: Idem

5.
Wel, mien jy 't in eer en deugd,
Gun ik jou opregt de vreugd
Van voortaan mit heur te leven.
'k Sel 'er daar toe nog ien bed
Mit sen toebehoren geven,
So se sin an trouwen het. ⁺

+ ‘Als zij (ook) zin heeft te trouwen.’

Vois: ⁺

KRELIS

1.
Sie daar nou men maijsje,
Nou staat et an jou:
Bedenk jou ien raijsje
En aanvaard men trouw;
Ik selse jou geven
Mit hart in mit sin
En steeds mit jou leven
In ien ware min.

TRIJN

Wel as dan jou sinne
Zijn tot men gezind,
Sel ik jou beminnen
Als ien willig kind.

+ De wijsaanduiding is in de bron niet ingevuld. In de editie 1716: Idem, net als in alle andere geraadpleegde teksten. De strofevorm verschilt evenwel van die van de vorige.

[p. 131]

 

Om dat et begeeren

 

Van mortjen et wou,

 

Sel ik et niet weren,

 

Maar ontfang jou trouw.

Vois: Truytje mijn soete Engelin

KRELIS

1.
Sie, daar is men regterhand
Tot pand van onse huwlijks band.
Daar mot men eerst ien roemertje opschenken.
By piet in 't swaentjen is goe wijn,
Daar sel van evend ⁺ jong spul sijn:
Dat ken de koop niet krenken ⁺
Men zoete maijd.

+ Bron: van eveud: ‘vanavond’

+ Misschien is bedoeld: ‘de kop.’

MEGGELS JAN

Vois: Idem

2.
Dat draijft de voak eel ⁺ ooijt maijn oog,
Main ert dat springd wel dray voet hoog.
Ba peste, ad ik nau wat te verteeren!
Men zau dan sien of ⁺ Meggels Jan
Verstaat et ligten van de kan ⁺
En 't kielgat weet te smieren!
Moar 't es versierd. ⁺

+ ‘Helemaal.’

+ Bron: og; editie 1716: af. Latere edities: of.

+ ‘De kan lichten’ is uiteraard: ‘drinken’.

+ Bedrieglijk.

[p. 132]

 

3.

 

O sante Boakes ⁺ met au stam,

 

De pest oal al 't pecuniam. ⁺

 

Pardik, 't sijn di draymoal versierde ⁺ schaijven

 

Die may doen kayken als ien sot

 

En di mayn ogen uyt den pot, ⁺

 

En kiel soo droeg doen blayven.

 

Ba pestig geld!

+ ‘Sinte Bacchus’ (met zijn wijnstok)

+ ‘De pest hale al het geld.’

+ Versierde: ‘bedrieglijke’: ‘het zijn die driemaal vervloekte duiten.’

+ ‘En die mijn ogen uit de pot (doen blijven)’: hij kan niet ‘in het glaasje kijken.’

TRIJN

Vois: Idem

4.
Wel landsman, binje so gesteld,
En isje beurs soo schraal van geld,
Kom, kom, et mag er nou op overschieten: ⁺
Gaa maar daar guntse, in de swaan
Daar jy di maijd op stoep siet staan,
Jou keelgat iens begieten
Op kees sen naam.

+ ‘Het mag nu wel wat kosten.’

MEGGELS JAN

Vois: Idem

5.
Eb dank uffrouw, au Serviteur. ⁺
Ba wat mirakel, wat bonheur!
'k Ik prol ⁺ in al markisen, en in groaven:
De boerkens dat sijn broave liens!
Pardik, ⁺ dat komt eel onversiens.
Laat ons den hals ⁺ iens loaven
Tot unner eer.

+ ‘Uw dienaar.’

+ ‘Pruilen’; hier in de betekenis als ‘lak hebben aan.’

+ ‘Pardieu!’, ‘verdikke!’

+ Bron: burs. Idem in de editie 1716. Gevolgd is de lezing van de latere edities.

[p. 133]

Vois: Als ik mijn Fillis kussen mag etc.

KRELIS

Kom soete traijntje, laat ons gaan,
Men kielgat roept al vast om drinken
En 'k word al kout van hier te staan,
Ik hoor by piet de veel ⁺ al klinken.

TRIJN

Ja Krelis, laat ons mit die snaak
Ons van den aevend wat verblijen.
Ik vind in di knevel vol vermaak
En 'k hou tog veul van snaakerijen.

+ ‘De vedel.’

Meggels Jan

Vois: Wat iser ⁺ grooter vreugd op aard

1.
Boakus, 'k pays dit kom van au ⁺
Dat 'k ik nau
May sal mit ou sap vermoaken.
Ba, lang leef den elen ⁺ stoet
Di au dient en eer oan doet,
Met den traijn van viese ⁺ snoaken.

2.
Lang lief auwen voedstervoar ⁺
Met den schoar

+ Bron: ise.

+ ‘Ik denk dat ik het aan u te danken heb.’

+ ‘Hele’

+ Hier wel in de betekenis van ‘grillig.’

+ ‘Lang leve uw voedstervader’ (Jupiter).

[p. 134]

 

Van au vrolaijke Bagganten!

 

Lang leef nobis, broave kroeg! ⁺

 

Schenkt den bieker loat en vroeg

 

Oan au rootgeneusde klanten.

+ Nobis: als aanduiding voor de kroeg (wordt in deze betekenis afgeleid van abyssus: zie WNT s.v. nobis).