Yang. Jaargang 13

[p. 15]

Daniël Billiet

Zalig de machtelozen, uit hun handen zullen de engelen eten

schaamte betrekt mijn gezicht
als ik bedenk dat jij en ik
geen droefheid kennen, geen beproevingen.

soms verdenk ik mezelf
van vreugde
slaat iemand me driemaal
beschuldigend op de borst

en omdat niets of niemand
onze schuld komt vorderen
liggen wij soms zeer bedroefd
elkaar tot wenen te bewegen

wij, zo vol van leegte,
verwateren
het droeve gemoed van deze aarde
steekt ons een meisjeshand toe

[p. 16]

Het is hopeloos, maar voor de rest gaat alles goed

Luuk Gruwez: Daniël Billiet, je hebt tot dusver drie bundels gepubliceerd, wat is je eigen kijk erop en zit daar volgens jou een zekere evolutie in?

Daniël Billiet: Fout, maar niet jouw fout. De bundel De Maagd van Gent werd aangekondigd in de Yang Poëziereeks voor eind 1976, maar zal vermoedelijk medio 1977 verschijnen. Een kleine rechtzetting. Mijn kijk op mijn gedichten is nogal vertroebeld; ik waag een poging. Inderdaad lopen er duidelijke groene evolutiedraden in de twee verschenen en de drie nog te publiceren bundels. Zo wist ik in de eerste bundel dat ik zeker geen nieuw-realist was en stelde ik in mijn tweede tot mijn eigen verwondering vast dat ik een romantische ziel ben. Ik herstel me langzaam van deze schokkende vaststelling door bvb. romantische gedichten te plegen en mezelf o.a. voor te houden dat ik het ook niet kan helpen dat mijn traanklieren en gevoelens omvangrijker en intenser zijn dan, pakweg de dichtersgeneratie voor me, die misschien met langere tenen gezegend waren.

Wat de tematische evolutie betreft, die is veel duisterder, chaotischer en ingrijpender. Naarmate de tijdsruimte echter groter wordt, tekenen de thematische punten zich steeds scherper af. Zo je me eens de vraag stelde op mijn zestigste? Ik beloof je tegen die tijd een klaaromlijnd schematisch overzichtelijk antwoord. Ondertussen zul je het moeten stellen met volgend tipje van mijn poëtische sluier.

Aan de basis van mijn poëzie liggen ontroering en liefde. Zei hij. En hij voegde er angstig aan toe: dit zo breed mogelijk te interpreteren a.u.b. Liefde voor (een) (de) vrouw, man, mens, boom, berg, plant, zee... Maar ach, je weet met mij wat een ongelooflijk doolhof de liefde gelukkig is, je begrijpt dat het me onmogelijk valt alle gangen, deuren, lusttuinen, moerassen... van deze doolhof te noemen waar mijn poezie schuilgaat.

[p. 17]

Een andere belangrijke evolutie is mijns inziens de verdieping, het uitkristalliseren. Zo heb ik nu bvb. een bundel klaar, Neuzen in de Bomen uitsluitend handelend over mijn turbulente en aangrijpende verhouding tot deze wezens. De wetenschap geeft mijn gevoel in deze aangelegenheid steeds meer gelijk. Laatst las ik dat bomen en planten (kunnen) onderhevig zijn aan de manier waarop hun milieu hen bejegent... Enzovoorts voor wat deze vraag betreft.

Waarmee hou je je thans onledig?

Behalve het vruchteloos streven enige Vlaamse schooljogens een pakje Nederlands mee te geven, poog ik ook mijn vrouw en pleegkind een plakje daniël billiet te geven en verder ijver ik voor wereldliefde en -vrede. Klein beginnen is mijn devies en daarom poog ik vooral vrede te sluiten met mezelf; even hopeloos als mijn voornoemde aktiviteiten. Ik leg het dan ook vaak af tegen mezelf; de feiten zijn er. (zie papiermand en tel de proppen mislukkingen.) Beknopt gezegt: Naast het slopende administratieve werk voor YANG en het klaarprutsen van voornoemde twee bundels, Neuzen in de Bomen en De Maagd van Gent schaaf ik aan de derde Het is hopeloos, maar voor de rest gaat alles goed, schrijf sporadisch aan een roman, pleeg ettelijke artikelen in diverse tijdschriften, poog in Baaigem zinvol werk te leveren... Enzovoorts ook wat deze vraag betreft.

In je tweede bundel, Klein Duimpje op Kruistocht, leg je nogal wat belangstelling aan de dag voor het natuurlijk milieu. Vind je soortgelijk engagement eigenlijk wel gewettigd als het waarschijnlijk slechts in geringe mate efficiënt is?

Mijn belangstelling voor de natuur heeft te maken met o.a. mijn liefde - alweer - voor alles wat echt, (nog) zuiver autentiek is. Uiteraard verzeil je met zo'n houding alras in een aktiegroep tegen één of andere milieuwandaad.

Bij mij gebeurde dit heel konkreet naar aanleiding van het overijld omhakken van de vrijheidsboom te Baaigem. (655 jaar oud!) Doordat ik heel wat banden heb

[p. 18]

met dit natuurdorpje was ik een der eersten om te reageren. Heel de protestmolen hebben we toen aan het rollen gebracht. En ik heb er naderhand ook een cyclus gedichten aan gewijd. De vraag nu naar de wettiging van het schrijven van deze gedichten omdat het misschien niet zo'n effect heeft gehad, vind ik niet erg relevant en vrij onbelangrijk. Natuurlijk is voor een protestaktie een pamflet of een protestsong een betere vorm om te ageren dan gedichten. Maar waarom vonden heelwat lezers deze gedichten juist het sterkst en meest aangrijpend? Het is niet omdat gedichten schrijven niet erg efficiënt blijkt te zijn op bepaalde gebieden dat je het maar moet laten. Trouwens, kun je het wel laten? Ik niet, alles wat me ergens diep treft, moet ik verwoorden. Ik wil er echter op wijzen dat mijn engagement in verband met die vrijheidsboom verder ging dan papier te bezoedelen met gedichten, papier dat nota bene uit bomen gemaakt wordt...

Je sprak daarnet over nieuwe poëzie die je in voorbereiding hebt, kun je iets van de thematiek onthullen en het situeren in het geheel van je werk tot dusver? Over de thematiek zou ik alleen maar kwijt willen dat deze veel complexer en grootser geworden is. Voorheen lagen mijn onderwerpen meestal in mijn onmiddellijke buurt; nu nog misschien, maar ik heb ze zozeer verruimd dat ik meen er een algemeenmenselijke dimensie te hebben aan toegevoegd. Simplistisch zou je het met een voorbeeld zo kunnen stellen dat als ik nu ‘liefste’ schrijf, dit niet alleen maar slaat op mijn vrouw, maar op allen die deze liefdestitel waardig zijn.

Daarmee samengaand hebben mijn gedichten ook aan ademkracht gewonnen. Mijn verwoording is meer uitgesponnen, genuanceerder, gelijkmatiger geworden.

Hoe zou jij jezelf situeren binnen de jongste evolutie in de Nederlandse poëzie? En welke is je houding tegenover generatiegenoten?

Als iemand zoals Brems me een soft-romanticus noemt, zal dat wel zo zijn. Had ik voorheen reeds een

[p. 19]

grondige afkeer van de hokjesmentaliteit, dan groeit die walging nog aan. Niet belangrijk is wèlke poëzie je schrijft, maar of het goede poëzie is.

Wat die houding tegenover generatiegenoten betreft. Ik moet bekennen heel wat affiniteiten te hebben met een niet onaanzienlijk aantal onder hen. Mij valt wel op dat de meesten onder hen écht zijn zoals ze schrijven, iets wat ik niet kan schrijven over een groot aantal oudere auteurs. Deze eerlijkheid stemt me hoopvol, vooral omdat het hoopgevend is i.v.m. een mogelijke evolutie in ons literair wereldje. Alhoewel we in niets of niemand kunnen geloven natuurlijk.

Je bent niet alleen dichter, je hebt ook een videospel op je naam. Is er enig verband met je poëtisch werk? Dat videospel is een eerste test geweest. Een aanzet. Vermits ik van mening was - nog steeds ben - dat auteurs niet met opgetrokken neus aan het televisie-medium voorbij moeten gaan, dacht ik iets in die richting te doen. Om met dit medium te kunnen werken moet je het (leren) kennen. Hoe kun je goede televisie-scenario's, scripts... schrijven als je het medium niet onder de knie hebt? Van een eenakter hebben we dan een videoversie gemaakt. Video komt qua mogelijkheden dicht in de buurt van televisie. De idee om een werkgroep op te richten en daarmee door te gaan leeft nog steeds zowel bij me als bij enkele medewerkers van toen. Ik vind het gewoon een noodzaak, een leerschool voor auteurs... De BRT heeft geen interesse... Een alternatief biedt ze niet. Goede televisiespelen van eigen huize ook niet.

Hoe sta je als redactiesecretaris van YANG tegenover het verschijnsel literair tijdschrift?

Als EX-redactiesecretaris van YANG sta ik vrij sceptisch tegenover elk tijdschrift. Ik heb de innerlijke keukens bekeken en geroken. Het stinkt er verschrikkelijk. Ik werd als een volkomen groentje die leeuwenkuil ingelokt. Mettertijd namen mijn scepsis, mijn onvrede en afwijzen toe. Zovele faktoren bepalen ons tijdschriftenwereldje, zovele normen worden gehanteerd... behalve de belangrijkste: de kwaliteit.

[p. 20]

Al dat gestreef, gelik, gefleem, gelul en waarvoor uiteindelijk? ‘Ik wil de grootste hebben...’ Onze tijdschriftenbusiness is een prachtige afspiegeling van onze maatschappij. Het wordt tijd dat ook daar de corruptie eens flink wordt aangepakt.