Foar de lins

Munsternimmer

Fjouwer ûre. Fuort lei er de wekker it swijen op, hy stapte fan 't bêd en skeat yn 'e klean. Yn 't tsjuster roun er troch it gonkje. Efter die er it ljocht op, steande wei slokte 'r in stik bôlle en in kop kâlde thé troch. It naem gjin tiid. Hy krige de lange learen jas fan 'e spiker en ried de bromfyts út ‘it pakhús’. Hy roun troch de steech. Op 'e dyk earst sloech er 'm oan en dindere troch it nachtstille doarp.

Kâld. Dat koe ek net oars yn in novimbernacht, mar it wie droech en stjerhelder, de wyn wie noch net iens fan 't bêd. By it hege brechje draeide 'r de Fjouwerhúster sintélreed op, fier foar him út knypeage hjir en dêr in lyts ljocht, de boeren wiene der ôf.

By Draeisma boldere 'r oer de barte, de bromfyts sette 'r tsjin 'e efterhúsmuorre. Sa. Yn it bûthús sloech 'm de waermte tomjitte, de melkmasine gounze al, de boer en de soan wiene dwaende, botte praetsk wiene hja noch net.

Hy die de jas út en roun nei syn munsterkistke dat er dêr de foarige jouns stean litten hie. Op 'e bûthúsbank draeide 'r in sigeret, nou kaem er hwat ta himsels. Hy woech de miellen en naem der mei syn langstallich sleefke in munster út.

‘It waer jowt 'm net sa slim oan, wol?’

‘It is hwat froastich, wol 'k leauwe’. Folle mear makken hja der ynearsten net fan. Jan Draeisma moast moarns nammers earst iten en dronken ha en de piip oan, ear 't er bigoun to praten.

Goed seis ûre kaem de boerinne it bûthús del yn in lange moarnsdracht, it hier om 'e holle, mei in kop thé en in pear stikken bôlle. Hja sette it by 'm op 'e bûthúsbank.

‘Sjoch Feitse, dat is foar jo’. ‘Danke frou’.

[p. 72]

Healwei sawnen naem er syn lêste munster en die er de jas oan. ‘Dan mar wer oant de oare kear, soe 'k sizze’.

It wie noch tsjuster. Mar wer oer de barte de sinteldyk del. By't fabryk stie de earste môlkauto foar de stelling. Hy roun mei syn kistke nei it laboaratoarium dêr't Douma de wite jas al oan hie.

‘Hwer wolle jo my joun hinne ha?’

‘Wâtse Nijdam.’

‘De Ripen alhiel, ek net bêst. Hoe let soe er bigjinne?’

‘As jo der healwei fiven binne is 't ier genôch, Wâtse docht net sa hurd.’

Hy bromde troch de steech oan it pakhús ta. De beide bern stiene yn 'e nachtklean by de iepen efterdoar.

‘Heit, heit!’

‘Soa, baeskes, moatte jim forklomje? Hurd yn 'e hûs!’ Under elke earm krige 'r ien, de feintsjes geiden it út.

Akke wie mei it iten dwaende. ‘Kom, bist ek al wer yn 'e skrep.’

‘Dû hast al in dei hawn.’

‘Nou in dei? Dat komt bot genôch oan. Sitten gean jonges, dan sille wy ite.’

Neitiid pakte 'r de doazen út dy't de karrider brocht hie. Troch it gonkje tôge 'r de boel nei de winkel.

De winkel. It wie net sa'n oerdiedigen romte. Hy hie der wol fan alles yn, mooglik fan alles gjin genôch, mar hwat moast er? As men jild genôch hie koe men ynriede, alles ferge grou jild, it iene sawol as it oare, mar de wâl kearde it skip. Dat er munsternimmer wurden wie, die him de wielde net. De lêste tiid die er ek foar in forsekering, it fleach noch net sa hurd mar neffens de ynspekteur moast der in goed stik brea ynsitte.

Ale' Sytske kaem op learen sloffen oer de dyk. ‘Mei 'k in healpoun kofje, Feitse? Ik soe kofje mealle, mar de bus wie al wer leech, in healpoun kofje is neat. Jow my ek mar in koeke, dan is 't ien drokte. Skriuw it mar even op, ik kom sneon wol.’

Hy sette fiif pûdtsjes bakmoal toplak, in pear healfleskes oalje, hwat margarine en noch hwat ditten en datten.

De karrider kaem troch de doar. ‘Binne der ek boadskippen?’ ‘Ik soe 't hjoed net witte.’

Earst de bakfyts mar ynpakke, foar iten koe er it Kleaster ha, fan 'e middei de Gearen.

Efter út 'e Gearen wei moast er der middeis noch tsjinoan traepje om thús to kommen, it foel ek erflik ôf.

De bakfyts yn it pakhús, hurd en gau oare klean oan en de learen jas, hy moast net to let yn 'e Ripen komme.

Mar by Wâtse Nijdam wie er wol op 'e tiid. ‘Wel, wel, dêr hawwe wy Feitse, de bistkes moatte mar wer leech sûgd, it stiet der wer ta.’

Doe't it einlings birêdden wie sei er: ‘Jo geane mei yn 'e hús, Feitse. Wy sille hjir net yn it bûthús ite en drinke. Ik soe 't net

[p. 73]

ha meije. Let?, hwat iet?, de tiid is uzes meiinoar. Wy geane nei moeke om in goed bakje kofje en in stik iten mei hwat hertliks der op. Sa dogge wy dat.’

It wie al oer healwei sawnen ear 't er thús wie. De beide knaepkes hiene de nachtklean al wer oan en woene fan heit op bêd brocht wurde.

‘Frou Kamp hat nei nageltsiis frege’, sei Akke, ‘dat hiene wy net mear.’

‘Mar wy hawwe tsiis genôch.’

‘Dat haw ik ek al sein, mar dû witst hoe't se is. Witst wol dat de kofjestroop ek op is? En wy hawwe ek gjin moster mear.’

Sa wie 't nou ivich en altyd, hwat men net hie moasten de lju ha. Noch in skoft skaeide 'r yn 'e winkel om, hy skreau hwat op in kladtsje en telde de ynhâld fan 'e kassa. It koe gjin sprekken lije.

It wie acht ûre doe't er wer yn 'e hûs kaem. ‘Witst hwat ik yn 'e holle ha? Ik fyts noch oan Túnstra ta, dy lit yn him omgean in forsekering ôf to sluten.’

‘Soest dat nou wol dwaen, jonge? Hast de hiele dei yn it spier west, moarn moatst ek wer bitiid’.

‘Ik kin 'm oars net thús treffe as jouns. As it in bytsje wol fortsjinje ik joun mear as hjoed de hiele dei.’

As it in bytsje woe, ja. It woe net. Túnstra wie swier to rissen, hy soe 't noch ris yn 'm omgean litte, der hiene mear west.

Tweintich foar alven wie Feitse thús, hy burch de tas mei forskeringspapieren yn 'e kast en sette de wekker op healwei fiven.