Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Nederlands displegtigheden. Eerste deel (1732)

Informatie terzijde

Titelpagina van Nederlands displegtigheden. Eerste deel
Afbeelding van Nederlands displegtigheden. Eerste deelToon afbeelding van titelpagina van Nederlands displegtigheden. Eerste deel

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.31 MB)

ebook (3.45 MB)

XML (0.79 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/culturele antropologie-volkenkunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Nederlands displegtigheden. Eerste deel

(1732)–Cornelis van Alkemade, Pieter van der Schelling–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[Folio *****8r]
[fol. *****8r]

Op de plegtigheden van het drinken der gezondheden, enz.
Onder de Prinsen, Edelen, en andere Batavieren weleer gebruikelyk, eerst ontworpen door den heere K. van Alkemade.

Hae nugae seria ducunt. H. Grot.

 
Beleefdheid, Kristelyke deugd Ga naar voetnoot*,
 
Een luister, liefde, lust, en vreugd
 
Van 't menselyke samenleven,
 
Dat zonder U verdriet zou geven,
 
Gy, Deugd, die 't beste Heidendom,
 
Zelfs door de Reden eerde alom,
 
Voltooijende alle goede zeden;
 
Daar styve Stugheid, aangebeden
 
By Waanzugt, of Schynheiligheid,
 
Die uit de Zelfsheid eer verbeid,
[Folio *****8v]
[fol. *****8v]
 
Des menschen doen ontçierd, en spreeken,
 
In plompaarts lang te veel gebleeken,
 
In nors, en eigenzinnig volk,
 
Dat blind, en draaijende in een kolk,
 
Van driften, laster, haat, en tweedragt,
 
Door Christus, (maar o waan!) het wee agt
 
Gesproken over weereldsheid,
 
Die voor de goê manieren pleit;
 
Beleefdheid, hoofdçieraad der zeden,
 
Wat hebt gy ongelyk geleden
 
Van volk, dat deugd om 't misbruik laakt,
 
Inbeelding tot een Afgod maakt?
 
Gy, die kon waare vrindschap stigten
 
Door maaltyd, groeting, burgerpligten,
 
Door heusche reden, bly gelaat,
 
Ootmoedig eerbewys, van smaat,
 
En bang, en stuurs gemor, afkeerig,
 
Den Vreê te houden steeds begeerig,
 
Door minzaame gespraakzaamheid,
 
Gepast gebaar, en keurigheid
 
Van woorden, dat ze niet mishaagen,
 
Om waaren lof, en gunst te dragen;
 
Hoe zyt ge dus met yder een
 
Der Deugden nogtans lotgemeen;
 
Dat gy, misbruikt tot dertelheden,
 
't Voorwendsel werd van kwaade zeden;
 
Dat veelen onder uwen schyn
 
Opvolgers van Ondeugden zyn?
 
't Was vrindschap op Beleefdheids wenken
 
Zyn' vrind den beker vol te schenken,
[Folio ******1r]
[fol. ******1r]
 
En Maatig rond te laten gaan,
 
Met wensen van Gezondheid aan
 
Den genen, die den Heildronk wachtte;
 
Tot dat men hier geen paalen achtte
 
Van tyd nog maat, door d'Overdaad
 
Als vies-, en kaarigheid, versmaad.
 
Zoo ging 't ook by de Batavieren,
 
En Duitsers, minnaars van het vieren
 
Van vreugdefeest, en heuschen dronk
 
Ten Vrindschaps teeken, tot men klonk
 
Gezondheên met te veel bokaalen,
 
En zwelg-dwang wierd beleefd onthaalen.
 
Van Alkemade toond dit net
 
In deeze Schets, gewoontens, wet,
 
En Plegtigheden in het vieren
 
Der Feesten by de Batavieren,
 
Hun Maalen, en hun Drinkery;
 
Wat dronk Sint Geerte Minne zy,
 
Dien Floris aan van Amstel bragte,
 
Ten teeken van zyn goê gedagte,
 
Die, te Uitrecht vaardig tot de Jagt,
 
Minst om der Eedlen laagen dagt;
 
Pitans', Hensbeker, Dronk naa graci,
 
Bevolen door Paus Bonifaci;
 
Wat Jok-, en Kermis-maalen zyn;
 
Wat drank men eertyds dronk voor wyn;
 
Met meerder Tafel-plegtigheden,
 
Van ouds gebruikelyk, en heden;
 
Hoe dat men in 't toedrinken lang
 
Van Goôn, en Vorsten, hield een rang,
[Folio ******1v]
[fol. ******1v]
 
Als ook van andre Disgenoten,
 
Somtyds om 't weig'ren overgoten.
 
Hoe schaal, gemaakt van 't bekkeneel,
 
Van nap, en kelk, en beker scheel';
 
Wat vaaten eer zyn tot het drinken
 
Gebruikt, van hoorn, of om te klinken
 
Van glas, of beuke- berken- hout,
 
Jakobaas kannetjes; wat goud,
 
En zillever beslag aan kelken,
 
En Geerte- Minne-Schaal; dewelke,
 
Met goud, en eedlen steen bezet,
 
Nog praald in 's Schryvers Kabinet;
 
Men ziet Gebruik, en Misbruik wyzen,
 
Het eene laaken, 't and're pryzen:
 
Dus Drinkvoorwaardens zonder tal,
 
En kunsjes om den drank aan al
 
De gasten in het lyf te dringen;
 
Den oorsprongk van al deze dingen
 
En haar verand'ring door den tyd.
 
Men raakte ligt dit alles quyt,
 
Met veele 's Lands Geschiedenissen,
 
Waar naa men thans vergeefs ziet vissen;
 
Zoo niet een onvermoeidt hand
 
Ten dienste van het Vaderland
 
Het ys brak in dees Plegtigheden.
 
Men toetste ze aan gezonde Reden,
 
En reeg'len van Bescheidenheid,
 
Die voor de goede Zeden pleit,
 
En Godsdienst, die Beleefdheid aanpryst,
 
In ommegang de middelpaên wyst,
[Folio ******2r]
[fol. ******2r]
 
De teekens van Heilwenssen lyd,
 
Gezondheidsdronken op zyn' tyd,
 
En maat; maar Zuipery veroordeeld,
 
En Brassery, die ver van 't spoor scheeld,
 
En Drinkdwang, wars van Vrolykheid,
 
Voor wien alleen de Satan pleit,
 
Den bron van dulle dertelheden,
 
En twist, de pest van goede Zeden.
 
Zoo dat men hier geen Overdaad
 
Geprezen vind; maar Orde, en Maat;
 
Het Dwaaz' gescheiden van het Vroede.
 
Leez, leer, en houd altoos het Goede.
 
1716.
voetnoot*
Rom. XII: 10. Phil. II:3. 1 Pet. II: 17. V: 5.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken