Sûnder garânsje

11.

It djippe tsjustere gat dêr't se yn lei, hie in ljochte râne, dy't se soms sjen koe. Hiel even mar, dan sluet it tsjuster har wer yn. Se hearde neat, se fielde neat, wist net iens oft se wol bestie. Dêr wie it wer, dat ljochte en no wie it krekt oft se dêrhinne sweve. Se fielde dat se dêrhinne moast, mar it wie safier fuort. Wie dêr immen? Se woe in hân útstekke, oer de râne fiele oft dêr immen wie. Se woe roppe: Help my dan, mar dat slagge net. It ljocht waard feller, sa fel dat se de eagen hiel even iepen dwaan moast. Se hearde in stim. Immen sei wat. Se moast har ynspanne om dêr nei de harkjen. Wat sei dy stim? In namme... hàr namme. Se hearde it no dúdlik: Hilda.

Se woe roppe: Hjir bin ik, help my. Mar se sweve de ferkearde kant út. Doe fielde se de waarmte fan in hân op 'e earm. ‘Hilda, hearst my?’ Se besocht de holle om te draaien nei dat lûd, seach wat skiers dat doe in byld foarme, in byld dat stadichoan skerper waard. It wie in fertroud byld, it hearde by har, mar... Doe wist se it: Freark. Har eagen foelen wer ticht. It wie goed, Freark wie by har. Se fielde in streakjende hân oer it hier, hearde sêfte wurden, dy't se net opnaam. De stim waard lûder, wie wer fuort, kaam werom. Wa prate dêr? Se die de eagen wer iepen, it ljocht wie sa skel. Se seach in stikje loft, in rút, blommen. Wêr wie se hjir?

‘Hilda? Hearst my leave?’

Se hearde it wol, woe wat sizze mar dat slagge net.

‘It komt allegear wol wer goed. Godtank wiene wy der op 'e tiid by.’

Wêrby? En wat kaam goed? Se fielde in frjemde ûnrêst yn har opkommen. Hjir doogde wat net. Se spande har

[p. 45]

ta it uterste yn om nei te tinken. Wàt doogde dan net? Doe foelen stadichoan de stikjes teplak. Se wist it wer: se wie yn it sikehûs. Dat jak, dy gekke mûtse en dokters mei lapkes foar de mûle. Dy soene... o ja, dy soene har operearje, in knobbeltsje fuorthelje, dàt wie it. En aanst mocht se wer nei hûs, of moarn, dat koe ek wol.

De stim prate wer: ‘Dyn kânsen binne goed sizze se...’

Se hearde it wol, losse wurden, mear net.

Se draaide de holle wat om. Dêr siet Freark. ‘Wat dochsto hjir?’ Se woe in earm nei him útstekke, fernaam doe dat dy fêst siet oan in slang. Har eagen folgen stadich dy slang, hy gong omheech nei in flesse dy't oan in ding hong. Dat wie... hoe neamden se dat... in ynfús. Se lei oan in ynfús.

Har holle draaide nei de oare kant. Se seach har earm op in kjessen lizzen, dêr't twa slankjes oerhinne hongen. It fielde krekt oft it in oar syn earm wie.

Har eagen glieden werom nei Freark. Hy seach sa tryst, like sa bleek. Der moast wat net ynoarder wêze, mar wat? Frjemd mealden har tinzen om elkoar hinne. Freark siet dêr. Wêrom?

‘Wat dochsto hjir... wêrom...?’

‘Omdat... leave, se ha it dy dochs ferteld? Hilda, witst it dan noch net... datst...?’

'Se ha my neat ferteld. Dat ik wat...?’

Freark sloech de eagen del. Stiif kniep syn hân om harres. Se fielde dat er trille en seach nei him op. Doe seach se in trien dy't stadich in bibberich spoarke luts oer de stoppeltsjes op syn wang. Freark gûlde. Freark gûlde? Dat bestie net, Freark gûlde noait. Wêrom gûlde er dan? Om wat sy frege hie? Wat hie se dan frege? Se moast djip neitinke ear't it wer boppe driuwen kaam. ‘Wat is der dan Freark? Wat ha ik? Sìs dan wat!’ En doe wie it dêr, dat wurd, dat ôfgryslik beladen wurd: Kanker.

Se koe it net goed befetsje. Se hie it heard, mar beluts it noch net op harsels. It rekke har net. Se seach nei

[p. 46]

Freark, dy't foaroerbûgd automatysk har hân aaide. Se luts har hân werom, de slang beweegde mei. Se die in taast nei it rjochterboarst. It siet der noch, of dochs net? It fielde sa tsjok, wat siet dêr? Se besocht by it operaasjejak yn te sjen, seach ferbân, pleisters. Siet dêr noch wat ûnder of net mear? Ynienen fielde se syn earms om har hinne, hearde him hiel tichtby sizzen: ‘It is goed, leave. Se ha it boarst net fuorthelle. Der is allinne in grutter stik weinommen en de lymfeklieren. It wie... it wie in kwea-aardige tumor, Hilda. Se wiene mis. Finaal mis!’

‘Gûlsto Freark? Dat moatst net dwaan, dêr kin 'k net oer. It komt wol goed.’ Wat wol goed kaam wie se al wer kwyt. In frjemde kalmte hie besit fan har nommen. Se fielde har sterk, sterk genôch om Freark te treasten. ‘It komt wol goed, net gûle, stil no mar.’

Freark gong wer sitten, syn fertroude antlit wie no ticht by har. Sa wie it goed. No koe har neat mear oerkomme.

Har eachlidden waarden swier. It sûze har yn 'e holle. Se soe sliepe wolle, dagen en dagen oanien. Wat hie Freark sein? Der wie wat, wat eangstichs, mar wat? Se wist it net mear.

De steapel spuibakjes dy't se by har delset hiene wie al aardich lytser wurden. Se fielde har beroerd, it nachthimd kleefde har oan 'e lea. Se slokte om in gefoel fan mislikens de baas te bliuwen. It slagge net, se kaam heal oerein, die in taast nei in nij bakje en kokhalze. Hymjend sette se it folle bakje even letter op it nachtkastke. Se doarst de suster net wer te beljen, dy koe wol oan it rinnen bliuwe. Se gong wer lizzen, moast even bekomme. Se seach nei it kleed dat se tichtlutsen hiene tusken har en har buorfrou en kipe even troch in kierke. Dy wie der net. Even die se de eagen ticht. Har tinzen begûnen wer te meallen, ferbûnen losse eintsjes meielkoar en doe ynienen stie de wierheid, útbylde as in

[p. 47]

ôfgryslik meunster foar har: Kanker.

Se hie kanker! Sy, Hilda! Se seach it yslike meunster dúdlik foar har, sa dúdlik dat it har de siken benaam. It bist lei mei gluorkjende eagen op 'e loer, taastber, hiel tichtby, klear om syn ferskuorrend grutte klauwen nei har út te slaan. It fleach har oan! As er tasloech... dan wie har libben foarby. Se woe raze, mar de kiel siet tichtknypt. Wêrom?Wêrom sy?Wêrom no al? Se moast noch safolle! It wie sa fanselssprekkend dat der nei elke dei wer in nijenien kaam. Tûzenen en tûzenen noch. De ein, de dea liet him noch sa maklik fuorttriuwe, ast miendest datst dêr noch in hiel ein fan ôf wieste. Se fielde har wer mislik wurden, klaude njonken har om in bakje. It bettere wer oer. De fingers kniepen it bakje ynelkoar. Se seach ynienen Freark foar har, Selma, Mark, Sjoerd. Se kniep de eagen stiif ticht, besocht sa de triennen te kearen. It slagge net. De eangst dy't se fielde wie net ûnder wurden te bringen. Se seach it meunster noch dúdliker, hy lei op har paad en woe har tsjinhâlde. As se fierder woe moast se by him lâns. It wie hy of sy. Beide koe net. As hy wûn...

Se hie it gefoel oft se stikke soe, it bloed sûze har yn 'e earen, it hier plakte oan 'e holle, se rekke yn panyk. No wist se noch net iens oft se kremearre wurde woe of begroeven! Dêr hie se mei Freark oer prate moatten, lykas oer safolle oare dingen, mar se hiene it beide altyd sa drok. ‘Freark!’ Se raasde, it hearde de stim fan in oar: ‘Suster!’ Der kaam nimmen. It beltsje, wêr wie it beltsje? It wie der net mear. ‘Suster!!!’