Sûnder garânsje

19.

Leech en kil wie de gong. Mei fuotten dy't ûnwis de flier rekken en knibbels sûnder gewrichten skode Hilda stadich by de muorre lâns. Op heuphichte wiene lange steunen oanbrocht, dêr't se har foar alle wissens sa no en dan even oan fêsthold. Yn elke bûse fan har duster siet in fochtflesse, de slankjes hongen dêr ta'n út. Sa soe it wol fiele as jo tachtich wiene, tocht se, wylst se fuotsje foar fuotsje fierder skarrele. Net bepaald wat om nei út te sjen. It leafst gong se daliks wer werom, mar dat mocht net. ‘Even in eintsje de gong op en del,’ hie de suster sein. ‘Moat ik mei of rêde jo it wol?’ O heden nee, suster hoegde net mei, kom no. Dochs foel it har net ta, it wie oft har holle sa no en dan neist har lichem sweefde. Even stilstean, dan mar wer fierder. Fan 'e oare kant kaam har in man temjitte. Hy besocht mei twa krukken en ien skonk, wylst de oare der lam by bongele, foarút te kommen. Se knikten elkoar ta, bemoedigjend, as lotgenoaten. De lamme en de bline. Se kaam by in seal del, dêr't de doar fan iepen stie. Even liet se har eagen oer de bêden gean. In âlde frou lei te sliepen, sa wyt, it wie dochs wol sliepen? Twa oaren sieten súntsjes te praten, by in bêd wie in suster dwaande. Der stiene aardich wat blommen en dochs, jo koene in hiele blommewinkel deryn tôgje, de sfear fan in sikehûsseal bleau tryst. Achter har hearde se fuotstappen dy't fluch tichterby kamen. In suster wyndere har mei in koarte groet foarby. Mei wat fan jaloerskens seach Hilda har achternei. Sa rinne te kinnen, sa kwyk en fleurich, wylst sy hjir omdweile as in âld minske. Ja, kom no, gjin selsmeilijen. Fan alle meilijen taaste selsmeilijen jins eigenwearde it meast oan. Dêr moast se

[p. 73]

foar oppasse. In eintsje, hie de suster sein. Hoefier wie in eintsje? Soe se mei goed fatsoen hast werom kinne? Se kaam yn in hal, de stoel foar it rút lokke. Foar har oer wiene de operaasjekeamers, achter brede glêzen doarren. Dêr moast sy ek west hawwe. ‘Operatiekamers’, stie op in buordsje mei de folslein oerstallige tafoeging: ‘Geen toegang’. Soe der immen wêze dy't oanstriid hie dêr nei binnen te stappen? Der kaam beweging achter de fierste doarren. Twa manlju yn it grien, mei mûledoekjes foar en mûtskes op, skoden in bêd it haltsje yn en doe de gong op. Der lei in âlde man op, de mûle iepen, as in fisk op it droege. Boppe in ynwit gesicht skommele in ynfús. As se seine dat er stoarn wie soe se it daliks leauwe, sa meager en fan in trochskinend blau-achtich wyt wie it âlde kopke. Se krige in wee gefoel yn 'e mage doe't se har foarby skoden. Dy stakker. Koe dat oait wer in gewoan sûn minske wurde? Hie sy der ek sa by lein? De iene griene man sei wat tsjin de oare, se skatteren it út. It klonk as flokken yn 'e tsjerke, mar de man op it bêd hie der gelokkich gjin lêst fan. Op 'e ein fan 'e gong kaam in kofjewein de hoeke om. It ratteljen fan 'e kopkes brocht even wat húsliks. Se seach op it horloazje, tsien oere, kofjetiid. De wrâld koe fergean, tsien oere bleau kofjetiid. Kofje, se moast der net oan tinke. Har eagen gongen oer de hal en it treppehûs. Dêr soene se fan 'e middei wer by op komme, de besite. Kloften, elk op wei nei de eigen dierberen, mei blommen, pûden fruit, skjinne wask. In ynvaazje út it normale libben yn in oare wrâld, dêr't oare wetten en regels telden. Dêr't it allinne mar wichtich wie oft jo sliepe koene en nei de wc, oft it iten goed wie en oft jo post en blommen krigen. Dêr't dagen wiken duorren en nachten moannen en dêr't eangst omware en jin ûnferwachts besprong. Se hie hjir ek in nije eangst kennen leard, de eangst om âld te wurden. Freark hie dy eangst ek, dat wist se. Lang ferlyn hiene se dêr ris oer praat. Sy koe har dat doe net

[p. 74]

begripe. It wie dochs de normale gong fan saken dat jo âld waarden. Wêrom soene jo dêr bang foar wêze? In pear dagen yn in sikehûs en jo wisten it antwurd. As jo dêr telâne kamen betsjutte âld: ôfhinklik wêze, oerlevere oan 'e graasje fan oaren, mei jin omtôgje litte en tsjin better witten yn hoopje op in minskweardich ein. Se draaide har heal om. Oan 'e oare kant it rút stie driigjend de hjerst. Tryst en wiet lei de wrâld derby. Swiere wolken jagen lâns in fealgrize himel, beammen lieten de kop mismoedich hingje boppe fytsers dy't stadich yn 'e wyn opskoden. Hjir en dêr dwarrelen brún-giele blêden, foelen del, wynderen wer op.

Hege flats joegen beskutting oan de huzen mei glimmende dakpannen. Se socht de rjochting fan harren hûs. Dêr ergens moast it stean, tichtby mar no ûnberikber. Wie it noch mar fiif dagen lyn dat sy dêr noch omheistere, sûn, it libben dat goed foar har wie amper achtslaand en it lok as fansels akseptearjend? Even lei se it wang tsjin it koele glês en sluet de eagen. Wat der ek barde, it libben soe noait wer wurde sa as foar dy tiid. Stiif kniep se de eagen ticht om de triennen yn te hâlden, it slagge net.

‘Ah, dêr sit se!’

De wurden kamen as fan hiel fier. Hilda skrille op, doe't se har berikten. Foar har stie de suster dy't har de gong op stjoerd hie. ‘Ik tink ik mei wol ris sjen wêr't frou Wiersma bliuwt.’

Hilda die temûk in feech mei de mouwe oer de eagen en besocht te glimkjen. ‘Tochten jo dat ik útnaaid wie?’

Even gong de suster neist har sitten, har freonlike eagen wiene no hiel tichtby. Se lei in hân op Hilda's earm. ‘Jo hoege jo net foar jo triennen te skamjen, hear. Jo moatte ynienen in soad ferwurkje en dat giet net samar. Wy hawwe hjir yn it sikehûs de mooglikheid foar begelieding fan boarstkankerpasjinten. As jo der ferlet fan hawwe om der mei immen oer te praten komt der in frou dy't presys itselde ûndergien hat, by jo. Dat

[p. 75]

kontakt kin bestean bliuwe as jo nei hûs geane. Dy froulju dogge dat by in grut tal pasjinten. Sy kinne út persoanlike ûnderfinings hiel goed oanfiele wat der yn in pasjinte omgiet. Se witte ek krekt hokker fragen der libje kinne. As jo dêr wat foar fiele, lit it my dan mar witte. En no woe 'k jo hast mar wer op bêd ha, want de sjirurch komt daliks en de fysioterapeute.’

‘Wat moat ik mei in fysioterapeute?’

‘Dy sil jo wat oefeningen jaan foar jo earm. Troch de operaasje kin de beweechlikens fan it skouder fermindere wêze. Oefeningen kinne dat ferbetterje. Geane jo mei? Jou my mar in earm.’

‘Tink om myn snoereboel, aanst ha wy koartsluting.’

De suster lake en joech har in stevige earm. Automatysk paste se har stappen oan. Aldereintempo, tocht Hilda.