Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek) (2011)

Informatie terzijde

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (7.77 MB)

XML (3.56 MB)

tekstbestand






Editeur

Aarnoud de Hamer



Genre

non-fictie

Subgenre

kroniek
non-fictie/geschiedenis-archeologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

(2011)–Cornelius Aurelius–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende
[pagina 1r]
[p. 1r]

Die eerste divisie

Hoe dat God van hemelrijcke ghescapen heeft hemel ende aerde ende van den werkinghe der VI daghen.
Dat eerste capittel.

In den beginne heeft God ghescapen hemel ende aerde. Van den beginne der tijt te scriven is te mercken dat die doctoren scriven daervan aldus sprekende: Dat in den beginne God heeft ghescapen gelijck ende tesamen IIII dingen uut niet; ende daer inne wert ghemerct die almachticheit ende mogentheit des Vaders, Scepper hemelrijcs ende aertrijcs. Ende sijn dese vier: de vierige hemel; die engelsche natuer; die materie der IIII elementen, ende die tijt. Ende dit hieten die doctoren dat werck der sceppinge dat ghemaect is voer ende eer dat enich dach ghemaect wert. Daerna volgt dat werck der sceidinghe, in welcken is te mercken die overste wijsheit des Sceppers. Ende dat ghescijede in den eersten drie dagen. Daerna volgt dat werck der chijerheit. Ende daerinne wert openbaert die overste goetheit des Sceppers. Ende dat ghesciedeGa naar voetnoot14 in die drie ander dagen, als dat altesamen claerlicken bescreven staet in den eersten boeck der Bibelen genoemt Genesis, int eerste capittel. Nicolaus de Lyra exponeert ende bedudet dat voerseyde woert aldus: In den beginne der tijt ende voertbrengin-

[pagina 1v]
[p. 1v]

ge der creaturen, heeft God gescapen den hemel, dat is den vierigen hemel, dat soe haest als sy gemaect was, soe was si vol engelen. Oec sciep God van niet die aerde, dat is die materie aller corper ofte lichamen die onder den vierigen hemel sijn. Ende die aerde was ydel ende ledich: ydel, dat is onsienlick, want si was om ende om bedect mitten water; ledich, want daer en was noch boem noch gras op. Ende die duysternissen waren opten aensichte des afgronts, of der vermenginge, dat is op dat aenscijn ende anblick der elementen. Want de elementen en waren noch niet bestelt ende ordineert een ygelick op sijn behoerlicke stede, dan si waren als een vermengde vergaderinge, als een duyster afgront, want dat licht was noch niet ghemaect, van denwelken nae ghescreven staetGa naar voetnoot15 aldus: Ende God sprac: 'Dat licht werde', dat is: God woude dat dat licht worde, dat is een sonderlinge scijnberlicke oft claer wolcke, diewelcke daer een omloep maect dach ende nachtGa naar voetnoot16 tot opten IIII dach, in denwelcken gescapen is die zonne. Ende dese voerseideGa naar voetnoot17 wolck was niet als die andere wolcken die in der lucht sijn, die daer sijn van der natueren der IIII elementen, mer si was lichtende van der natueren der hemelscher corporen ofte lichamen.

Wat daghen dattet waren daer God alle dinck inne sciepGa naar voetnoot18, dat en weet gheen mensche op aerden. Augustinus inden XI boeck Van der Stadt Goods sprect: Wat dagen dattet geweest zijn, dat is ons alsoe swaer, ja onmogelick te dencken, hoe veel te meer dat uut te spreken.

In den eersten dach heeft God gemaect een licht in manier van eenre lichtender wolcken, als voerseyt is; dat overmits sijn opganck maecte den dach, ende sijn onderganck brocht den nacht an.

In den anderen dach sciepGa naar voetnoot19 God dat firmament, welcke die overste wateren ende die onderste deelt ende sceydet; die delinge der wateren is aldus ghestelt: want dat deel der wateren, dat boven den firmament is, in denwelcken die sterren staen, wert genoemt den hemel, die gelijc is den cristale. Want als Beda seit: Die wateren die daer sijn, die sijn gelijc of si bevroren waren. Dat ander deel der wateren, dat is gelaten onder den firmament in der lucht, ende in der aerden, als in der zee ende andere wateren.

In den derden dach vergaderde God die wateren die daer waren onder den firmamentGa naar voetnoot20 in een plaetse, ende daerentusschen die aerde. Ende doe began die aerde voert te brengen dat groene gras, ende die vruchtbare bomen. Op desen dach wert gechijeret dat aerssche paradijs, als Vincentius seit in den Spiegel Historiael; ende God heeft dat gechijert mitten alren lustichsten bomen, mit gras ende cruden, ende andere vruchtbare geboemten. In den paradijs en zijn gheen onrelicke dieren oft beesten, noch gheen onweder; die bomen dragen tsjaers twee maelen vrucht, ende is tot allen tijden vol van goeden ende soeten roecke.

In den vierden dach sciep God twee grote lichten, dat is die sonne ende dieGa naar voetnoot21 mane, ende die sterren mitten anderen planeten die den hemel chijeren ende die aerde verlichten ende die tijden vaneen versceyden.

In den vijften dage sciep God die vogelen ende visschen, opdat die wateren mit visschen ende die lucht mit vogelen gechijert souden wesen.

In den sesten dage sciep God menigerleij dier ende beeste, ende sciep den mensche van slijck der aerden, ende beelde hem na Hem Selven. Niet alsoe te verstaen, dat God een lichaem heeft mit gesteltenissen ende ondersceit der lijflicker leder, als die uutwendige mensche, dat is dat lichaem. Mer den inwendigen mensche heeft Hy gescapen na Sijnre beeldinge ende gelijckenisse, dat is die siele; ende heeft in hoer drie crachten, die doch een is in der wesen, so oec God is een in den Wesen, ende drievoudich in der Personen. Ende dieselve vernuftige siele is onsienlick, onlijflick, ongestoerlick ende onsterflic. Sinte Augustijn seit in den XII boeck Van der Stadt Gods: Dat menschelicke gheslacht heeft God hierom ingeset van enen mensche, daermede bewisende, hoe angenaem ende ontfanclick dat Hem is in veel dingen enicheit. Mer doer den groten val der sonden, sijn die menschen also gebreclick gevonden, dat die onrelicke creaturen dieren ende beesten rustelicker

[pagina 2r]
[p. 2r]

ende vrelicker onder malcanderen leven dan die menschen. Ten is nye gesien noch gehoert dat die lewen onder hem, oft die draken, oft andere creatueren ende dieren, sulcken strijt gevoert ende ghehat hebben tegen malcanderen als die menschen gedaen hebben ende dagelicx doen.

In den sevenden dage ruste God van allen wercke dat Hi gescapen ende gemaect hadde, ende gebenedide ende heylich maecte den VII dach. Nyet te verstaen, dat God moede gheworden was van wercken, mer dat Hi ophilt nijewe creaturen te maken welcker materie oft ghelijcknissen niet voer ghemaect en ware. Ende daerinne wert openbaer die overste volcomenheit des Sceppers, want Hi en behoeft der creaturen niet, mer die creaturen behoeven Sijnre, want die cracht ende mogentheit des Sceppers is allen creaturen een oersaeck des wesens.

voetnoot14
aldus A; gesceide B.
voetnoot15
aldus A; slaet B.
voetnoot16
aldus A; dacht ende nach B.
voetnoot17
aldus A; woerseide B.
voetnoot18
aldus A; sceip B.
voetnoot19
aldus A; sceip B.
voetnoot20
aldus A; firmment B.
voetnoot21
aldus A; die ontbr. B.

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken