Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van den discoorde ende twedracht tusscen hertoge Arent van Gelre ende Adolf sinen soen, ende hoe hi sijn vader ving.
Dat XXXVII capitel.

In den jare M CCCC LXIII is grote discoorde ende twiste opgeresen in den lande van Gelre tusscen hertoge Aernt van Gelre ende sinen enigen soen Adolf, daer die van Nimmagen een grote oersake of geweest sijn; want die van Nimmagen swaerlic nemende die justicie ende correctie gedaen bi den hertoge den ingeseten van Dryele, ende hem daerom hatende, ende merkende dat Adolf sijn soen een jonc, cloec ende vroem jongelinc geworden was, adhereerden ende anhaelden si sere vrouwe Katrine van Cleve, de hertoechinne van Gelre, mit horen soen Adolf, ende onder andere familiare ende vrientlijcke woerden, die si mit malcanderen hadden ende tracteerden, gaven si te kennen dat se in meninge waren hem hertoge van Gelre te maken ende sinen vader, horen here, in vangenisse setten. Ende om dit te volbrengen, so solliciteerden ende namen tot horen hulpe die steden van Zutphen ende Venloo, mer die van Ruremont en mochten si dairtoe niet brengen, so lanc de hertoge horen here leefde. Ende als die van Venlo den ingeseten van Remonde om deser saken willen dagelicxs seer molesteerden ende moyelic waren, doende hemluden scade ende hinder, so ontboet hem die hertoge van deser molestacie ende hinderen of te staen ende niet meer moyelic te wesen op een grote peine. Die van Venlo, des hertogen geboden versmaende, ende bi consent dye van Nimmagen ende des hertoechinne, informeerden den jongen Adolf, ende began te conspiereren tegen sinen vader, allegerende dat hi onbequaem ware sulcken conincliken lant ende hertoechdom te regeren, ende dat hi meer faveerde die van Remonde dan die van Venlo, mit meer andere ondoechlike puncten ende articulen. Den jongen joncheer Adolf van Ghelre aldus geinformeert ende toegemaect wesende doir quade ende duvelsce ingeven, is mit vele volcs van wapenen gecomen binnen der stede van Venlo, ende reet int lant van Remonde, roevende ende brandende tot voer die stede, ende deden die van Remonde vele scaden. Hertoge Aernt dit vernemende was harde toernich, ende dede terstont vergaderen een deel gewapents volcs ende quam daermede voer die stede van Venlo, ende beleyde die, sijn soen daerbinnen wesende. Joncheer Adolf van Gelre wert hem bedenckende dat hi sinen vader vertoernt hadde, ende dat hi hem niet resisteren noch wedersaten en mochte, dede secretelic versoeken ende bidden here Willem sinen oem, here van Egmont, dat hi doer sijnre lieften hem pays ende vrede verwerven wilde an sinen vader, want hi kende quaelic gedaen te hebben doer quade ende sinistre informacie. Ende here Willem van Egmondt arbeyde also an sinen broeder, den hertoge, dat hi sijn belegge voer Venloe opbrack, ende daer werdt een tractaet van payse ghemaect,

[p. 302v]

als dat hertoge Aernt⁷³ soude resigneren ende overgeven Adolph sinen soen die stede van Nimmagen mit allen horen toebehoren, behalven die hoghe heerlicheit, om sinen staet daerop te voeren; ende mit desen soude joncheer Adolf tevreden wesen ende hem laten genoegen, also lange als sijn vader leefde, ende en soude sinen vader niet meer moyelick wesen noch vertoernen. Dwelke hi sinen vader blidelic ende danckelic beloofde te doen. Dit gedaen wesende, reysde die vader na die stede van den Grave ende bleef daer; ende sijn soen joncheer Adolf reysde na Nimmagen. Ende alle tlant was verblijt van deser vereninghe ende payse tusschen hem beyden gemaect. Een corte wile hierna gevielt, dat II gebroeders ende dienres mit des hertogen cledinge ghingen uuter stede van den Grave na dye stede van Aernhem, dyewelcke joncheer Adolf mit crachte van een gewijt kerchof nam, daer si opgelopen waren, ende dede se binnen Nimmagen openbaerlic beide haer hals ofhouwen; waerom dat hij weder in groter indignacie sijns heren vaders quam. Ende vernemende dat sijn vader daerom op hem sere verstoert was, reet hi mit sommige sijnre hovelingen ende dienres tot Bruselle, tot hertoge Phillips van Bourgondien⁷⁴, sinen outoem, van sijns moeders wegen, ende bleef daer een wijl tijts. Daerna wert hi te sinne ende voer mit vele edele ende eerlicke notabele mannen pelgrimage tot Jherusalem int Heilige lant, ende daer ontfing hi die ridderlike oerde; ende wederom comende ontfinc hem hertoge Phillips minliken ende maecte hem mede broeder des ridderliken oerdens van den Gulden Vliese, ende gaf hem enen gulden halsbant des selven oerdens om sinen halse. Hertoge Phillips, die hem noch meer verheffen ende eren woude, gaf hem tot eenre huysvrouwen Katherine, hertoge Kaerls van Bourbons ende vrouwe Agnyese sijns susters beyder dochter, daer grave Kaerle van Charloys, hertoge Phillips soen, oec een dochter of hadde. Ende bi desen vrouwe Katerine wan heer Adolph van Ghelre een soen genoemt Kaerle, noch levende, ende een dochter ghenoemt Phillippe, die naemaels te man hadde den hertoge van Lottringen. Ende dese feeste van der brulofte wert gehouden binnen Brusel op Coudenberch int jaer M CCCC ende LXIII. Ende in datselve jaer reysde hi int lant van Ghelre, ende verwerf pays an sinen vader, ende verenichde oeck sijn moeder, dye hertoechinne tegen sinen vader, horen man, die oec bi middelen tiden horen man ende here mit scandelike woerden sere vertoernt hadde. Mer eylacen! dese pays geschiede al op bedroch ende loosheit, want dese here Adolph doer stadige instancie ende informacye sijns moeders ende andere hore fautoren ende adherenten, tegen alle rechten ende wetten ende tegen sijn eygen eer, was in meninge te vangen sinen vader, om dat lant selver te regeren; waerom int jaer M CCCC LXV, als tusschen der hertoechinne ende haren soen mit horen fautoren ende adherenten alle dingen wel geconcludeert ende versproken waren, quam die hertoghinne na die hoechtijt van Kersmisse mit weinich ghesins voer tslot ten Grave, ende begeerde daerop te wesen. Hertoge Arent verhorende sijn huysvrouwe daer te wesen, ontfing se minliken mit groter bliscappen. Weinich tijts na XIII dach quam here Adolph mit luttel familie ende gesins tot Grave ende wert van sinen vader liefliken ontfangen. Opten IIII dach na XIII dach waren si mit allen vrolicken onder malcanderen, ende bysonder here Adolph mit joncheer Frederijc van Egmont, here Willems soen van Egmont ende van Yselstein, ende scaecten te samen tottet an die middernacht quam. Dus te samen spelende quam een van den dienres secretelic tot here Adolf ende bootscapte hem den toecoemst dyer van Nimmagen mit horen adherenten. Doen stont hi op ende veinsde hem een dans te maken mitten joncfrouwen ende woude enichsins hebben dat joncheer Frederic mede dansen soude; mer hi weigerdet hem, ende ghinc in sijn slaepcamer te bedde; ende diergeliken dede hertoge Aernt mede. Hierenbinnen quamen die gedeputeerde wel gewapent ende ghetuycht, doer die hertoechinne ende hoeren soen opgelaten wesende op dat huys, ende sloegen mit allen seer an des hertoghen camer, dat hi opstaen soude ende comen tot

73 aernnt AB.

74 Bonrgondien AB.

[p. 303r]

hem uut. 'Lieve kinder', sprac die hertoech, 'ic en mach nu niet dansen; laet mi nu te vreden; ic salt op een ander tijt verbeteren.' Ende mit desen braken si geweldelic die doere van der cameren op, ende stonden daer mit uutgetogen messen, seggende: 'Geeft u gevangen.' Dye hertoge dit siende vraechde terstont na sinen soen, want hi hem seer beminde, ende was seer sorchvoudich voer hem, want hi waende dattet vreemde vianden geweest waren om hem ende sinen soen te vangen. Doen quam here Adolf ende seyde: 'Gheminde vader, geeft u gevangen, wanttet moet nu aldus wesen.' Doen sprac die hertoge mit screyende ogen, ansiende deerliken sinen soen, seggende: 'O mijn lieve soen, wat doetstu mi!' Ende mittien namen si hem als een dief ofte moerdenaer, ende half gecleet wesende, brochten si hem over dye graften dair die van Nimmagen hem verwachten, ende setten hem op een paert. Die moeder ende dye soen volchden hem, ende hi begeerde hertelic an sinen soen dat hi hem tot Nimmagen niet en brochte, mer anders, waer daert hem beliefde, ende brochten hem op tslot te Lobeck, ende daerna op thuys te Bueren, daer hi VI jaer gevangen lach. Dit aldus geschiet wesende, dede hem here Adolph tot Nimmagen, Zutphen, Venloe ende Aernhem hulden, ende ontfingen hem als horen here ende hertoge; ende dairna in allen steden, uutgeseit tot Remonde, die altijt neutrael saten. Op dese tijt nam hi oec gevangen joncheer Frederic, sinen neef, waerom hi twistende wert tegen here Willem van Egmont, sinen oem; ende dairna creech hi grote onminne mit hertoghe Jan van Cleve, sinen oem, als ghi na horen sult.