Die cronycke van Hollandt, Zeelandt ende Vrieslant, met die cronike der biscoppen van Uutrecht (Divisiekroniek)

Van der exactien ende scattinge die geeyscht ende geven mosten alle die geestlike personen der landen ende provincien onder den hertoge gelegen.
Dat LXXXV capit.

In den jaer M CCCC ende LXXIIII, in dye maent van julio, hertoge Kaerle wesende in dye stede van Mechelen ende hem bereide om te beleggen die stede van Nuys, heeft hi bevonden dat sine scat ende rijcdomme seer gemindert was ende niet sufficiant genoech tot sulken reise ende orloge; waerom dat scarpen raet gehouden wert om scat, gelt ende goet te conquesteren ende te vercrigen uut alle sine landen ende provincien, ende heeft bi informatie ende ingeven auctoriteyt ende macht gegeven den meesters van der financien te exactioneren alle geestlike²²³ personen ende geestelike goeden zijnre landen ende provincien, opdat zijn behoeftlicheit diteert ende rijc gemaect mochte worden doer sulken scattinge, dwelcke hi, noch sine voirvaderen, hertogen van Bourgondien, noch graven van Hollant, pretendeert²²⁴ noch vermeten hadden. Soe zijn dan van deser exactien te executeren gemaect sekere brieven ende mandamenten, die gegeven worden den meesters van der cameren van der financie, ende die copie dairuut worden gedragen ende publiceert bi den ghesworen explotierders ende doirwairders doer alle sine genaden landen. So is dan een van den doir-

223 gestlike AB.

224 pretendeer AB.

[p. 360v]

waerders gecomen mit voorscreven mandament ende heeft bevolen dat alle geestlike cloesteren, abten, abdissen, proosten, dekenen, capitelen, prioren, priorissen, kerken, capellen, gasthusen, Goodshusen ende andere geestlike personen, van wat state, condicien dat si waren, in scriften souden setten ende stellen alle hoir goeden ende possessien van den landen, lenen, heerlicheden, thienden, renten ende pachten die si beseten ende ghebruyct hadden van den tijt van LX jaren herwerts, om dairuut te eliceren ende te maken een exactie na den valoer ende waerde der voirseider goeden possessien, vruchten ende renten. Ende dit mandament wert publiceert ende ghecondicht in desen landen van Hollant, Zeelant ende Vrieslant int voorscreven jaer van LXXIIII, in die maent van september. Als dit mandament in desen landen publiceert ende gecondicht was, soe sijnder vele van den geestliken personen ende andere geestlike plaetsen, als kermeesters, gasthuysmeesters, bi bevele van dit mandament in Den Hage getogen, brenghende in gescrifte dye goeden, renten ende possessien die si op die tijt gebrukende waren in handen van den commissarien daertoe committeert. Andere bleven thuys ende woudens niet doen; ende uut desen registeren van desen overgegeven cedulen worder exactien ende scattingen gemaect ende uutgestelt. So is dan in den jare M CCCC LXXV, opten V dach van februario, eene generale dachvert gehouden binnen der stede van Leyden van allen geestlicken personen in den convente van Sinte Jheronimus cloester der reguleren buten Leyden. Ende daer vergaerden alle dye religiosen mannen ende vrouwen der canonicken regulyeren van den capitelen van Windesim ende van Zijon ende die oversten van der Derden Oerde Sinte Franciscus, alle die capitelen der waerliken canonicken van Hollant mitten provisoren, dekenen, cureyten, vicecureyten ende voert alle andere waerlike priesteren ende beneficieerde, concludeerden ende sloten daer eendrachtelic met eenre accorde dye exactie ende scattinge niet te geven noch te consenteren. Ende ordineerden ende constitueerden²²⁵ daer IIII commissarien om te resisteren uuten name des gemenen geestlicheits ende gheestlike personen, als heer Peter Buys, doctor in den geestliken rechten, canonick regulier in Eemstein; here Joest, pater ende confessoer van den convente Sinte Agniet binnen Delft; heer Lambrecht, vicecureyt der stede van Haerlem, heer Jacob, confessoer van den Beghinnen tot Haerlem, beyde licencyaten in die Godlike scriften.

225 constitueerde AB.