Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 3: 1627-1634 (1635) (1945)

Informatie terzijde

Titelpagina van Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 3: 1627-1634 (1635)
Afbeelding van Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 3: 1627-1634 (1635)Toon afbeelding van titelpagina van Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 3: 1627-1634 (1635)

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (4.83 MB)

XML (1.73 MB)

tekstbestand






Editeur

Cornelis de Waard



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/dagboek
non-fictie/natuurwetenschappen/wiskunde
non-fictie/natuurwetenschappen/natuurkunde
non-fictie/filosofie-ethiek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 3: 1627-1634 (1635)

(1945)–Isaac Beeckman–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige
[pagina 443]
[p. 443]

III Deux nosographies

Sous ce numéro nous donnons les relations de Beeckman sur les maladies de deux de ses connaissances, tous deux mortes de la phtisie, qui avait déjà frappé son frère Jacob et qui abattra lui-même. La première série de ces notes qui concerne un des beau-frères de l'auteur, fut commencée (comme nous l'avons remarqué ci-dessus p. 315, n. 2) à une page nouvelle (fol. 425verso), dont le reste, ainsi que les deux pages suivantes, fut laissé d'abord vide pour pouvoir continuer la relation au cours du temps. Ainsi l'ordre chronologique des notes fut interrompu. Ceci semble s'appliquer aussi à la seconde série de notes, consacrée au mal d'un ami intime de Beeckman, dont le début est mentionné ci-avant pp. 267-288. Tandis que le commencement de la présente nosographie occupe exactement (comme le fit auparavant la relation concernant Anna van den Corput, ci-dessus pp. 321-322) deux pages (fol. 436verso et 437recto), le reste fut mis quelques pages plus loin (fol. 439verso et 440recto), en interrompant même la phrase au bas du fol. 437recto. Ici nous faisons suivre ce reste immédiatement au commencement.

A.

Fol. 425v

Ga naar margenoot+Abraham Jansz du Bois, myn swagherGa naar voetnoot1), à multo tempore manibus nonnihil fuit tremulis. Ante annum verò hydrope laborabat qui pedes praecipuè infestabat, ita ut duplò quàm solerent, crassiores existerent; signaque digitorum impressorum diutissimè manerent, interdum verò unâ nocte crura detumuerant, post aliquot verò dies hydrops pedum redibat.

Ex consilio medici usus est vino et similibus. Cùm verò paulò liberaliùs vino indulgeret, contigit temporis successu ut pedus et crura quidem sanata viderentur, sed cerebrum ita afficeretur ut tandem non absque periculo deliraret et jam supra modum manûs tremerent. Ab hoc morbo etiam duobus aut tribus hebdomadibus

[pagina 444]
[p. 444]

Ga naar margenoot+ liberatus, coepit tussire et sanguinem lentèGa naar voetnoota) tussiendo expuere, quae tussis, cùm indies incrementum sumeret, tabe laborare judicatus fuit. Ego existimo eandem numero materiam à pedibus ad caput ascendisse, indeque ad pulmones, eo mode quo antèGa naar voetnoot1) Harvei inventum explicui.

Ga naar margenoot+Laborans tabe non tantùm non tremuit ut ante morbum solebat, verùm etiam ille tremor qui à tam multis annis eum habebat, planè evanuit. Humore enim hoc novo ab irritatâ naturâ expulsa, unâ etiam vetus, id quod ibi haerebat excussum est; quod fortassis ob inveteratam malitiam, per venas et dextrum ventriculum cordis in pulmones irrumpens, molli huic visceri sese implicuit atque exulceravit.

Hy is van lenghde etc. gelyck ick. Plach te weghen 123 ℔
Woegh den 4en Septemb. 1633 met syn kleeren 98 ℔
Den 28en Sept. woegh hy met syn kleeren 92½ ℔

Syn kleeren woeghen al samen 13½ ℔, sodat hy dese tyt alle daghe ontrent ¼ ℔ gelicht is.

Cùmque omnia fermè remedia hîc nullius sint momenti quia pulmones serò subeunt, praescripsit medicus, ex consilio meo, suffumigijs ex medicamentis vulnerarijs. Idque volebam quia fumus immediatè et in solos pulmones vadit.

Excernit per alvum bis de die idque duriusculum.

 

Ga naar margenoot+Omnia in corpore foetida tabem excitare valent si perpetuò durant, sive materia foetoris sit in pulmone, sive in aliâ parte corporis. Cùm enim ubique sint venae, per eas foetor <transit>Ga naar voetnootb) in dextrumGa naar voetnootc) cordis ventriculum, inde in pulmones, sinistrum ventriculum cordis et hinc per arterias in omnes carnes, quae hunc sentientes, excutere conantur qoque conatu simul etiam alimentum arcent atque idGa naar voetnootd) quod necdum satis affixum est, disijciunt. Hinc macies etc. materia hujus foetoris in vesiculis, non rarò in mesenterio et caeteris haerere videtur.

Hinc factum ut consulis BerkelijGa naar voetnoot2) corpus contabescere potuitGa naar voetnoote) absque febre, foetore ex pulmonibus, nullâ inflammatione laborantibus, continuò in cor transsumpto. Sic fratris mei Jacobi corpus emaciebatur ob exigua tubercula, nes admodum multa in pulmone passim nata. Quod vidiGa naar voetnoot3).

 

Ga naar margenoot+Affinis hic meusGa naar voetnoot4) ante 1½ annum in navi Verianâ semel, nec ampliùs antè aut post, epilepsiâ fuit correptus. Quem ille paroxysmum, nec cùm inciperet, nec cùm desineret, ita non animadvertit, ut illis qui eum sustentaverant, non crederet, et necdum credit. |

[pagina 445]
[p. 445]
Ga naar margenoot+

Affinis hujus mei pulsus 28 Sept. 1633 pulsabat 36 vicibus, eo tempore quo meus 26 vicibus. Uterque. autem sedebat.

 

Men seght dat vare melck, daerin consolida gekoockt ende so ghedroncken, seer goet is teghen de teeringhe.

[17 oktober 1633]

Den 17en Oct. was hyGa naar voetnoot1) so swack dat hy seyde: ‘om gheen hondert gulden wilde ick my laten weghen’Ga naar voetnoota).

Syn pols byna als vooren. Maer den 21en scheen syn pols een slach of twee gerascht te syn. Ende hy was al swacker, ja so swack dat van het bedde opgestaen synde ende by de viere sittende, syn pols int eerste so swack sloechGa naar voetnootb) dat ick se niet tellen en konde.

[30 oktober 1633]

Hy is gestorven den 30en Octob. 1633, ten 10½ ueren voor den middach. Syn laetste sieckte te weten morbus pulmonum, is gevaerlick begonnen in Julius voorleden, sodat hy ontrent 4 maenden gehoest heeft.

 

Ga naar margenoot+Als hy stierf kreegh hy een geswel ontrent den appel van syn kele, so groot gelyck een ey, twelck syn moederGa naar voetnoot2) gesien heeft ende andere.

Verisimile est sputa ejus occlusisse laringem circa lingulam ob sputorum tenacitatem et virium imbecilitatem, ob quam ea excernere non potuit. Sed pedetentim circa loca superiora collecta fuere et fortassis etiam siccata, ita uti tandem, sputo tenaciore superveniente, totum hoc ostium clausum fuerit; spiritus tamen a pulmone concidente coactus et ab interno calore, ob oblatum refrigeruim reduplicato, multiplicatus, hoc quod diximus tuberculum in loco superiori, et fortassis ad cedendum aptiori, excitavit.

 

Paulò antequam moreretur, questus est spita sua admodum foetere. Quod fieri potuit a vomicâ in pulmone tunc ruptâ et ad excretionem excitante et excitatâ, quod potuit esse maturioris mortis causa. Nullus tamen astantium potuit foetorem, de quo quaerebatur, sentire.

 

Nadien hy den 5en Sept. woegh 84½ ℔ ende den 28 Sept. 79Ga naar voetnootc) ℔Ga naar voetnoot3), ende den 30en Oct. gestorven is, so kan men ten naestenby afnemen wat hy woegh doen hy stierf, indien de proportie int afnemen gehouden is. |Ga naar voetnoot4)

[pagina 446]
[p. 446]
Ga naar margenoot+

B.

[17 januari 1634]

Fol. 436v

Ga naar margenoot+Den 17en Jann. 1634 seyde my mynheer Van BerckelGa naar voetnoot1), dat hy nu al 1½ jaer de teeringhe gehadt hadde. Ick plach van hem verwondert te syn dat men alle tyt sach dat hy magerder wiert ende gheen koortse aen hem en konde speuren, waervan ick erghensGa naar voetnoot2) reden gegeven hebbe. Hy konde oock langher wandelen ende meer spreken, de teeringhe hebbende, dan ick gesont synde, sonder alteratie van syn pols ofte vermoeytheyt.

Ontrent een jaer geleden spooch hy bloedighe fluymen, maer over een maent 3 of 4 t'Amersfoort synde om syn gesontheytwille, spooch hy klaer bloet.

 

Ga naar margenoot+Doctor SchudtGa naar voetnoot3) aldaer gaf hem goeden moedt, bybrenghende een gelyckenisse van de ossen, dewelcke, geslaghen synde, bevonden werden in de longher eenighe aenwassen te hebben, die al overgroyt syn, syselve so wel te passe geweest hebbende, so vet ende van so goeden vleesche als andere, die dat aenwas niet en hadden, sodat die ossen van de teeringhe volkomentlick genesen syn geweest.

Seyde oock dat het bier, versch gedroncken, in een dronckers borst gevonden wert; ende oock dat sy eenen hondt, melck te drincken gegeven hebbende, ende de borst strax geopent, bevonden de melck in de longher, waerdoor hy bewees dat de medicamenten wel licht tot de borst geraken. Ex hoc fortè non minùs benè sententia Harvei de circulatione sanguinisGa naar voetnoot4) probari posset.

 

Ga naar margenoot+Cùm in phtisi quaedam partes in pulmone corruptae sint, quaedam omninò perierint, non mihi mirum videtur phtisicos tantum sputi eijcere. Multa enim per circulationem sanguinis per pulmonem transire debent quae, ab istis particulis corruptis, callo obductis etc., prohibentur. Ibi ergoGa naar voetnoota) stagnantia per tussim in formâ sputi necessariò eijciuntur, idque fieri potest sine febreGa naar voetnootb) cùm statim atque in pulmones recepta fuerunt, expuuntur.

Sic non magis mirum aegrotos ferè omnis generis tantum tussire et spuere. Ulcera enim et alij morbi necessariò per pulmones debent transire antequam eorum materia per urinas, faeces etc.Ga naar voetnootc) planè extirpari queat.

[pagina 447]
[p. 447]
Ga naar margenoot+

Ga naar margenoot+Fumus tobaci nutrit homines immediatè, cùm alij cibi primò in ventriculum, deinde in intestina, venas mesaraicas, jecur, venamGa naar voetnoota) cavam, dextrum cordis ventriculumGa naar voetnootb) et venam arteriosam venire debeant antequam eousque pervenere, quo tobaci fumus primâ instantiâ venit. Ut mirum non sit animalia quaedam ventriculo et caeteris jam dictis particulis carere.

 

Dit volghende remedie wert hemGa naar voetnoot1) gegeven van persoonen van grooten aensien:

Een handtvol marrubium, te weten witte marrubium, een handtvol longherkruydt, een weynich Venus-saet ofte steenrute, soveel men in 3 vinghers vatten kan; soder geen coortse en is, neempt geen Venus-cruydt. Dit moet opgesoden worden met een pint Rynschen wyn, een pint 3 guldens bier, so langh totdat de cracht uyt het cruydt is. So de persoon jonck is, wat meer bier dan wyn; | so hy hoest, moet wat gesuyckert syn, als ment drynckt. Het moet warm syn gedroncken, tweemael daeghs, smorgens ende naemiddachsGa naar voetnootc) ten 4 ueren. Acht daghen gedroncken synde, moet men wederom acht daghen syn sonder dryncken. Smaeckt seer bitter.

 

Volgt de ordinantie van Doctor ValentiusGa naar voetnoot2) hem gegeven:

♃ Rad chine ℥jGa naar voetnoot3); maceretur 12 horas in aquae hordei secundae decoct. ℔ vj; deinde coquatur lento igne ad mediet. consumpt.; addendo fol. marrubij, scabiosae, card. benedicti, tussilaginis ān̄.Ga naar voetnoot4) MjGa naar voetnoot5); passul. mundat. ℥iij; Glycyrh. rasae ℥j. Colaturâ utatur ter in die calidè.

♃ Syr. e symphyto FernelijGa naar voetnoot6) ℥iij; mellis ros. ℥jßGa naar voetnoot7). Misce sebat. saepiùs in die.

♃ Agar. tro. rhabarb. ān̄ ℥ißGa naar voetnoot8), s. anisi cinamoni ān̄ ℥ßGa naar voetnoot9); infunde per noctem in s.q.Ga naar voetnoot10) decocti pectoralis colaturae expressae. Adde mannae calabr. ℥j. Misce. F.s.: haustusGa naar voetnoot11). Capiat manè tribus horis ante jusculum.

Beyde dese ordinantien heeft mynheer Van Berckel gebesight, dieGa naar voetnootd) D. Valentij seer langhe, maer alderlaest ende voornementlick een ordinantie van D. Schut t'AmersfoortGa naar voetnoot12), die hy naest Godt syn genesinghe ofte onderhout toeschryft.

Desen D. Schut rade hem seer weynich of niet te spreken, hetwelck mynheer

[pagina 448]
[p. 448]

Ga naar margenoot+ Van Berckel seer neerstich, soveel als syn conditie toeliet, onderhielt, want hy is seer gereet van spreken ende veel van woorden ende ernst.

[21 februari 1634]

21en Feb. 1634 schreef hy my, dat syn dispositie noch al redelick is endetGa naar voetnoota) schickte sanderdaeghs na den Haghe te reysen in commissieGa naar voetnoot1), alhoewel syn hoest nochal swack, teer ende benoudt was. Dat hy Donderdach te vooren wederom aent bloetspowen geraeckt was ende daerdoor wat verswact. Heeft den derden dach weder opgehouden, ende is sedert wederom op den been gerocht, ende alst goet weder is, gaet in de locht wandelen, twelck hem seer verquict.

 

Ga naar margenoot+Reglement van Doctor Schut tot Amersfort:

Om de aengevanghen gesontmakinghe door Godes hulpe te vorderen, dient neffens het gestadich gebruyck van de voorgeschreven middelen (doch ic stelle die hiernaGa naar voetnoot2)) wel gelet opt gene sal volgen.

De Noordenwint is schadelick ten hooghsten, oock den Suyden, doch minder; den Westen is middelmatich, den Oosten ende Suydtoosten is seer goet. Den nevel is seer quaet, oock den regen, maer niet soseer. De nachtlocht staet ten hoogsten te myden. Een helderen dach, met goede wint, moet met matelyckeGa naar voetnoot3) wandeling waergenomen syn. Toornicheyt ende alle bekommernisse des gemoets is gansch quaet. Hert ende veel te spreken moet men vooreerst wat myden.

Voor dranck dient redelick goet bier van middelmatigen ouderdom. Goede rooden wyn is bequaem met fyne suycker; witte, milde, rype wynen syn redelick, oock goede piersemeyn. Alle rauwe wynen, alle heete wateren, syn seer schadelick.

Versch wittebroot, versch vleesch, hamelen, hoenderen syn goet. Versche eyeren syn het alderbeste; een panada is seer bequaem. Visch moet men myden, tenware post of baers. Doch weynich vyghen syn goet gebesicht.

Onder de speceryen is safferaen seer goet. Rosmaryn, salye ende hyssoop syn seer goet by vleeschsop of oock op bier, gehanghen in een pop.

Des avonts is best weynich gegeten, gelyck een weeck ey ofte twee. Gebraden vleesch is des avonts best, des middachs gesoden.

Voorts moet in alle menschelicke dynghen seer goede moet gehouden werden, verhopende door Godes hulpe alles ten besten. - D. SCHUT.

 

♃ Rad. consol. ℥jGa naar voetnoot4); conservae rosar. ℥ij coque in sufficienti q. aq. plantag. ad ℔ j in b.m. VaseGa naar voetnootb) benè obturato, bibat jus colatum.

[pagina 449]
[p. 449]
Ga naar margenoot+

♃ Amygd. dulc. mund. ℥jß; se. cucumer. ℥ß; papaveris albi ℥ij cum s.q. decocti hord. et rad. consolid. major. Fiat emulsio ad ℥iiij addendo sacch. albiss. ℥ij.

B. ♃ Syr. de tussilagine, de marrubio al. ān̄ äj; de symphito Fernelij ℥iiij. Misce dosis cochear. j; horâ quartâ pomeridianâ.

C. ♃ Myrrhae lect. oliban. ān̄ ℥iij, croci ℥ß. Fias pulvis ad doses xij. Sumat iturus cubitum in haustulo mulsi, duabus post coenam horis.

Dat Syne E. (namelick mynheer Berckel) uyt dit glasken (twelck onbekent is)Ga naar voetnoota) des morgens nuchteren een lepel vol, so kout, sal innemen.

Ende na den middach, ontrent de vieren, sal Syne E. uyt het potgen, geteyckent met de letter ?, oock een lepel vol op de voorighe manniere gebruycken.

Ende des avons, ontrent twe ueren na den eten, als Syne E. gelieft sich tot ruste te begeven, sal Syne E. een poederken uyt dit doosken, geteeckent met de letter C, met een droncxken goede mede innemen.

Ende ditselve alle dach op de voorverhaelde manniere continueren, verhopende door Gots hulpe alles ten besten.

Door last van D. SCHUT.

UE. dienstwillige JOHAN SONS, apotheqare.

 

Hy heeft veel conserve van roosen gebruyckt, ende hout die voor seer goet. |

[22 oktober 1634]

Den 22en October 1634 gaf Dr. Valentius hem een purgatie in, daerna een clysterye. Den 25en vont ick hem heel swack. Daerna purgeerde Dr. Valentius hem noch met manna, ende den 29en sette hy hem een suppositorium. Doe vont ick hem doodelick kranck te Delft.

Tot desen 22en Oct. voorseytGa naar voetnootb) is hy so gestelt geweest dat hy altyt hope hadde van noch wel genesen te worden. ReysdeGa naar voetnootc) van Rotterdam na Delft; na Den Haghe seer dickwils; ghinck in den RaetGa naar voetnoot1). Droegh hem gelyck of hy niet sieck geweest en ware.

Een maent of 2 voor desen 22en Oct. soogh hy alle daghe syn dochters borsten, ende voelde sich daermede int eerste seer wel, doch daerna en merckte hy niet dat het hem sonderlinck hielp.

 

Ga naar margenoot+In Oct.Ga naar voetnootd) 1634 quam ick te Delft, daer hy was, meynende hem wel te passe, ofte ten minsten redelick, te vinden, gelyck hy hemselven nu eenigen tyt bevonden hadde. Maer verstondt van syn huysvrouweGa naar voetnoot2) dat Dr. Valentius hem een purgatie ingegeven hadde, daerover ick seer versloegh, te meer omdat ick hem

[pagina 450]
[p. 450]

Ga naar margenoot+ van doen hadde om myn broeder AbrahamGa naar voetnoot1) te recommanderen aen het rectorschap van Rotterdam, ende seyde: ‘daermede hy nu daer sterven sal’Ga naar voetnoota), mynselven fonderende op syn swackheyt. Want solanghe als hy weynich camerganck hadde, so en trock het herte niet veel uyt de leden ende hy bleef sterck, maer de dermen niet gevende, so is al de kracht der leden na binnen getrocken, synde calorem, igniculos, in humoribus latitantes. Binnen kommende, bevont ick dat hy palpitationem nervorum hadde in de handen.

Vyf of sesGa naar voetnootb) daghen daerna quam ick wederom, ende vont hem noch siecker. D. Valentius hadde hem eenighe clysteren gestelt ende met manna gepurgeert, so weynich, seyde hy, dat men het een kint ende kraemvrouwe ingeven mochte.

7 of 8 daghen daerna, te weten den 1en Nov. 1634, is hy gestorven, een man van seer goede ende teere conscientie, myn getrouwste vriendt, die ick in Hollant haddeGa naar voetnoot2).

margenoot+
Abraham Jansz. affinis mei morbi historia.
voetnoot1)
Pour celui-ci qui demeurait à Rotterdam et s'était marié avec Maria Beeckman, soeur de l'auteur, cf t. II, p. 293).
margenoot+
appendices
Fol. 425v
voetnoota)
sanguino lento.
voetnoot1)
Cf. ci-dessus pp. 292-293, 297 etc.
margenoot+
Tremor manuum inveteratus, cur subitò desierit.
margenoot+
Foetida quomodo tabem excitare possint absque febre.
voetnootb)
transit omis.
voetnootc)
d'abord in sinistrum; puis sinistrum barré et dextrum ajouté dans l'interligne.
voetnootd)
idque.
voetnoot2)
Pour la maladie de Gerard van Berckel de Rotterdam, l'ami intime de Beeckman, cf. ci dessous pp. 446-450.
voetnoote)
potuit ajouté dans l'interligne.
voetnoot3)
Cf. la relation de la mort de Jacob Beeckman, au 27 août 1629, au t. IV.
margenoot+
Epilepsia aegroto non credita.
voetnoot4)
Abraham Jansz. du Bois à Rotterdam.
margenoot+
Fol. 426r
appendices

voetnoot1)
Le même malade.
voetnoota)
pas de guillemets.
voetnootb)
le ms porte: so wacker slochs.

margenoot+
Tumor in tabe morituro prope pomum Adami cur natus.
voetnoot2)
Grietken Vernyen à Rotterdam, femme de Hans Jansz. du Bois, cf. la Biographie, t. I., p. XV; t. II, p. 293 et ci-dessus pp. 38, n. 1 et 320, n. 4.
voetnootc)
79 corrigé de 89.
voetnoot3)
Cf. cependant ci-dessus p. 444; faut-il lire les deux fois octobre au lieu de septembre?
voetnoot4)
Après cette note continuent les notes ordinaires (cf. ci-dessus p. 315, n. 1).
margenoot+
appendices
Fol. 426v

margenoot+
Borgmr Berckels morbi historia.
voetnoot1)
Gerard van Berckel de Rotterdam, l'ami intime de l'auteur. Cf. pour lui t. II. p. 358. On a vu (cf. ci-dessus p. 333, n. 1) que Beeckman, vers cette date, s'était arrêté quelques jours à Rotterdam.
voetnoot2)
Cf. ci-dessus p. 267 la note du 8 avril 1633 qui rapporte le début du mal.
margenoot+
Phtisis an curari possit.
voetnoot3)
Theodorus Schut, né à Gorcum vers 1595, fut immatriculé à l'Université de Leyde le 28 octobre 1611, comme étudiant en médecine. Ayant passé son doctorat, il se fixa d'abord à Gorcum, mais en novembre 1623 il fut nommé recteur de l'école latine d'Amersfort, où le magistrat, lui permit d'exercer la médecine dans la ville, mais pas en dehors. Il avait quelque renom comme médecin: on recommanda à Leyde, en 1634, à Constantin Huygens ‘la methode du Dr. Schut pour guérir le mal de la gravelle et les remédes pour le prévenir’. Schut fut recteur pendant 45 ans, demanda sa retraite en 1668 et mourut en 1678.
voetnoot4)
Pour son ouvrage cf. ci-dessus p. 292, n. 2.
margenoot+
Pthisici cur multum spuant.
voetnoota)
d'abord ergo frang; puis frang barré.
voetnootb)
le ms. porte fere.
voetnootc)
d'abord etc. termina; puis termina barré.
margenoot+
Fol. 436v-437r
appendices
margenoot+
Fumus tobaci quomodo nutriat.
voetnoota)
van.
voetnootb)
ventricum.
voetnoot1)
Il s'agit encore de Van Berckel.
voetnootc)
naer middach.
voetnoot2)
Apparemment Jacob Valentius, souvent appelé Vallensis. Cf. ci-dessus p. 312.
voetnoot3)
Une uncia.
voetnoot4)
ἄνα = de chacun.
voetnoot5)
M pourra signifier: manipulus, donc: de chacun une poignée. Mais peut-être faut-il combiner (avec une ponctuation changée): majores et passulae mundatae, c'est à dire des raisins secs nettoyés.
voetnoot6)
Cf. sa Methodes medendi (pp. 242 et 311 de l'édition citée t. I., p. 34, n. 1.
voetnoot7)
jβ = sesqui; ℥jβ = sesquiuncia ou sescuncia (une once et 4 drachmes).
voetnoot8)
Un drachma et 1½ scrupule.
voetnoot9)
Un semidrachma.
voetnoot10)
sufficiens quantitas.
voetnoot11)
C'est à dire: fac signum: haustus (mettez sur l'étiquette: une gorgée).
voetnootd)
le ms: porte: doch.
voetnoot12)
Pour lui cf. ci-dessus p. 446 et pour son ordonnance ci-dessous pp. 448 et 449.
margenoot+
appendices
Fol. 437r et 439v

voetnoota)
ende.
voetnoot1)
Van Berckel était député aux Etats-Gónéraux. Cf. t. II, p. 358, n. 2.
margenoot+
Phtisicis quae conveniant et contrà.
voetnoot2)
Cf. ci-dessous pp. 448-449.
voetnoot3)
Le texte est interrompu au bas de la page au milieu de la phrase. L'auteur a fait suivre ce mot de l'indication. Verte 3. En effet il a continué sa note non pas à la page suivante, mais il a sauté de nouveau quelques pages pour continuer sa relation à fol. 439verso qui débute par le renvoi Verte 3.
voetnoot4)
Pour les signes et les abréviations cf. ci-dessus p. 447.
voetnootb)
vaste.
margenoot+
Fol. 439v-440r
appendices
voetnoota)
pas de parenthèses.

voetnootb)
voorss.
voetnootc)
reyse.
voetnoot1)
Cf. ci-dessus p. 448, n. 1.
margenoot+
Borghemr. Berckels doot.
voetnootd)
le ms porte: dec., sans doute à tort, puisque le malade succomba avant cette date.
voetnoot2)
Cornelie ou Neeltje Roos, fille de Jacob Jansz. Roos, marchand de drap, échevin et bourgmestre de Rotterdam.
margenoot+
appendices
Fol. 440r
voetnoot1)
Le frère cadet de l'auteur. Sur lui cf. ci-dessus pp. 144 et 241, n. 2. Il fut nomné recteur de l'école latine de Gorcum au début de 1635.
voetnoota)
le ms. porte: ende seyde daer mede hy nu daer by sterven sal; pas de guillemets.
voetnootb)
6.
voetnoot2)
Le reste de la page est resté vide. A la page suivante (fol. 440verso) continuent les notes ordinaires cf. ci-dessus p. 341).

Vorige

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

titels

  • Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634 (4 delen)


auteurs

  • Cornelis de Waard


Over dit hoofdstuk/artikel

datums

  • 17 oktober 1633

  • 30 oktober 1633

  • 17 januari 1634

  • 21 februari 1634

  • 22 oktober 1634