Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 4: Supplément (1953)

Informatie terzijde

Titelpagina van Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 4: Supplément
Afbeelding van Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 4: SupplémentToon afbeelding van titelpagina van Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 4: Supplément

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (3.69 MB)

ebook (4.47 MB)

XML (1.39 MB)

tekstbestand






Editeur

Cornelis de Waard



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/dagboek
non-fictie/natuurwetenschappen/wiskunde
non-fictie/natuurwetenschappen/natuurkunde
non-fictie/filosofie-ethiek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634. Tome 4: Supplément

(1953)–Isaac Beeckman–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

[1616]

[18 april 1616]

Resolutiebouck van Burgemeesters ende Schepenen der stede van der Vere, 1605-1619 (Résolutions des bourgmestres et échevins de la ville de Veere). - Veere, Archives municipales.

 

's Maendaeghs den XVIIIen Aprilis 1616. Present tvolle Collegie praeter Engbert Jobszen.

De Gedeputeerden, geweest zynde in communicatie met BekemanGa naar voetnoot3) om aengenomen te werden als rector van de Latynsche schole alhier te erigerenGa naar voetnoot4), rapport gedaen hebbende om hunne besoigne, zyn geauctoriseert omme met hem formalick te accorderen tot minste coste van de stat. Ende meteenen middelen te beramen daeruyt zyn pensioenGa naar voetnoot5) zoude mogen werden gevonden op rapport.

[10 april 1616]

Même Registre, 1605-1619.

 

's Woensdaeghs den XXen April 1616. Present tvolle Collegie praeter Vagebout ende Engbert Jobszen.

 

De voorschreven Gedeputeerden hebben rapport gedaen van haer voorder gebesoigneerde, ende is dienvolgende by de magistraet Mr Jacob Beeckman aengenomen tot rector van de Latynsche schole deser stede, op de conditien haernaer volgende:

Eerstelyck, dat hy voor gage ghenyeten sal jaerlicx de somme van vyftich ponden grooten VlaemsGa naar voetnoot6), wel verstaende zoo langghe hy hemselven van wooninge zal voorsienGa naar voetnoot7), maer in gevalle de magistraet zulcx in tyden ende wylen zelve geliefde te doen (twelck altyt tot hare ende nyet tot den rectors ceure sal mogen staen) zal hy alleenelick voor gage genyeten de somme van vyffentwintich ponden Vlaems.

[pagina 35]
[p. 35]
Ga naar margenoot+

Zal oock voorders genyeten vrydom van des stats ende marquisaets accysen, mitsgaders immuniteyt van wacht ende tocht ende logeringe van soldatenGa naar voetnoot1).

Ende zal voorder van yder kint voor tleeren genyeten eenen gulden ter maent ende hem reguleren naer d'ordonnantie op de schole alreede gemaectGa naar voetnoot2) ofte noch te maken, zonder de magistraet om eenighe voordere augmentatie moeyelick te vallen.

[24 april 1616]

Registre des membres de l'Eglise réformée de Middelbourg, 1607-1621.

 

Nachtmael 259, gehouden den 24en Aprilis 1616.

.......................................

Met attestatie:

.......................................

Cateline de CerfGa naar voetnoot3), van Calis, onderteeckent Georis de Coster, 20 April 1616, in de Galeye aen de MartGa naar voetnoot4).

Florensken, filia Catelina de Cerfs, als voorenGa naar voetnoot5)

.......................................

SyntkenGa naar voetnoot6), filia Catelina de Cerfs, als voorenGa naar voetnoot7).

[24 juni 1616]

Registre des bourgeois de Zierikzee - Cf. ci-dessus p. 20.

 

den XXIVen Junij 1616

.......................................

Joos Lambrechtsen, van Peteghem in VlaenderenGa naar voetnoot8).

[26 juni 1616]

Registre des membres de l'Eglise réformée a Middelbourg, 1607-1621. - Cf. ci-dessus p. 19.

 

Avontmael 260, gehouden den 26en Junij 1616.

.......................................

Nieuwe aenkoomelinghen:

.......................................

Sara Beekemans, in de Hoochstraete in De Twee HaenenGa naar voetnoot9).

[20 juli 1616]

Résolutions des Etats-Généraux de 1616; Inventaire no 563. - La Haye, Archives de l'Etat.

 

Mercurij, den 20en Julij 1616.

President d'Heere Magnus. Presentes die Heeren Biesman, Calffken, Westerholt, Goch, Brienen, Huygens, Matenesse, Oldenbarnevelt, Wittenssen, Cool, Beau-

[pagina 36]
[p. 36]

Ga naar margenoot+mont, De Jonge, Goyer, Rysenburch, Moesbergen, Burmania, Fransz., Sticke, Clant.

.......................................

Is gelesen de requeste gepresenteert by Johan van Rhee, woonacktich tot AmsterdamGa naar voetnoot1), metten gevoechden brieff van recommandatie van deselve stadt, gedateert den XVIen deses, ten eynde den suppliant soude mogen becommen octroy van zyne consten in de voorsz. requeste gemencionneert voor den tyt van thien ofte twaelff jaeren, mits dat diergelycke inventien ende konsten voor date deses hier te lande nyet en zyn gepractizeert geweest.

Ende nae deliberatie hebben Haere Ho. Mo. den voorsz. Johan van Rhee suppliant geaccordeert octroy omme voor den tyt van thien jaren naestcommende alleene in de Vereenichde Provincien te mogen maecken ende doen maecken alle de naevolgende konsten ende inventien, mits dat het zyn zyne eygen inventien ende dat die hyer te vooren in de Vereenichde Provincien noyt en zyn gepractizeert geweest, met conditie dat hy gehouden sal zyn de modellen van alle de voorsz. inventien alhyer int cleyne te presenteren binnen sess weecken naestcommende ende int groote int werck te stellen binnen t'sjaers, by pene van verval van dit octroy. Ende dat sonder prejuditie van alle voorgaende, generaele ende particuliere, concessien. Verbiedende in sulcken gevalle alle ende een ygelycke ingesetenen van dese landen binnen den voorsz. tyt van thien jaeren egeen van de voorsz. nyeuwe konsten ende inventien int geheele ofte ten deele, int groote ofte int cleyne, nae te maecken, ofte elders naegemaeckt in de Vereenichde Provincien te brengen om die te vercoopen, opte verbeurte van de naegemaeckte wercken ende instrumenten ende op de boete van hondert Carolusguldens van yeder stuck wercx ofte instrument tot behoeff gelyck gebruyckelyck.

Volgen de voorsz. inventien, namentlyck:

Omme soete wateren voor brouwers ende fonteynen te leyden door ofte over de borgwallen, alsoo dat de staende masten sullen kunnen passeren ende nochtans met het steecken van de schippersboomen nyet en sal worden gebroken. Ende dat met het vierendeel naer advenant dat de waterleydinge tot Antwerpen, Brugge, Parys ofte tot Londen gecost heeft.

Item om de huysen te decken sonder loot, sonder scailliën, pannen ofte tichelen, veel stercker ende durabelder ende beeter coop als eenige van dien, wesende plat dack, bequaem om natte waeren te leggen ende in sonderheyt goet tegen den brant. Oock alsoo dat het werck door de vorst, hagel, sneeu, regen, stormwinden ofte hitte der sonnen nyet en sal beschadicht werden.

Ende oock door seecker instrument werckende met twee mannen, te kunnen uuytte wateren ophalen alle uren sess, ofte seven lasten modders ofte harde aerde tot thien ofte vyfthien voeten diep.

Ende oock door zeecker molenwerck met één paert te kunnen opbrengen ende uytwerpen, acht ofte negen voete hooge, alle ure over de duysent grove tonnen waters.

Oock alle molenwercken, daer nu twee paerden toe behoeven, te doen licht gaen met één paert ende de olimolens ende andere, die nu swaer gaen één molen met één paert, diergelycke twee molens te doen gaen met één paert, gelyck oock alle corenmolens ende wintmoelen de gantsche helft lichter te doen gaen ende evenveel wercx te doen.

[pagina 37]
[p. 37]
Ga naar margenoot+

Alsmede door seecker instrument allerley dyckagen te maecken, alsoo dat één man alle dage sooveel wercx sal doen als tegenwoordich ses mannen kunnen doen.

Alsmede om hooffden te maecken, stroomen te diverteren ende in de wateren vaste gronden te maecken.

Oock diversche soorten van waterwercken, eenige gaende met gewichten, andere alleene gaende ende andere met den wint, andere met paerden ofte wateren ende anders, die veel hooger ende in veel grooter menichte opbrengende ende lichter gaende als ordinaris gedaen wordt, bequaem tot fonteynen ende om diepe wateren metter haest droogh te maecken als anders.

Oock alderley nuytnemende fraye fonteynwercken beeter, frayer ende met cleynder costen als voormaels is gedaen.

Alsmede allerley fortificatien ende allerleye fabricks ende veel anders meer.

[2 augustus 1616]

Même Registre.

 

Martis, den 2en Augusti 1616

President d'Heere Burmania, Presentes die Heeren Giessen, Calffken, Goch, Brienen, Matenesse, Oldenbarnevelt, Wittensz., Verdam, Goyer, Sticke.

.......................................

Opte requeste van Johan van Rhee, versoeckende naerder moderatie in het octroy den suppliant den XXen deses geaccordeert; is dit versoeck affgeslagen ende gepersisteert by de voorgaende resolutieGa naar voetnoot1).

 

Ga naar margenoot+Registre des membres de l'Eglise réformée à Veere, 1613-1660. - Veere, Archives de l'Eglise.

 

Augustus 1616

Jacob Bekemans, jonckgeselGa naar voetnoota), rector, WagenstraetGa naar voetnoot2).

[3 september 1616]

Ga naar margenoot+Registre des bans proclamés dans l'Eglise réformée de Hiddelbourg, 1611-1620 (cf. ci-dessus p. 24), fol. 329.

 

Den 3en Septembris 1616

Jaques van RentergemGa naar voetnoot4), jonckgesela) van Middelburg,

Sara BekemansGa naar voetnoot5), jongedochterGa naar voetnootb), ooc van Middelburg.

[pagina 38]
[p. 38]
Ga naar margenoot+

Testes: Pieter de SomerGa naar voetnoot1) als voocht van de brudegom; Item Abram Bekeman, vader van de bruyt, consenteren int huwelicGa naar voetnoot2).

voetnoot3)
Jacob Beeckman à Zierikzee.
voetnoot4)
Après le départ de Merius qui avait emporté tant d'élèves (cf. plus haut p. 20), l'école latine avait été supprimée pendant six années.
voetnoot5)
C'est à dire son salaire.

voetnoot6)
Le livre flamand valait six florins.
voetnoot7)
En 1608 l'école latine de Veere était établie dans la Wyngaerdstraet, mais bientôt après on donna au bâtiment une autre destination. En 1616 Jacob Beeckman, semble avoir demeuré dans la Wagenaerstraet (cf. ci-après p. 37, n. 2).
margenoot+
1616
voetnoot1)
Selon le traité du 10 août 1585 les villes de Veere, Flessingue et Brielle servaient de gage pour un emprunt de guerre que les Etats-Généraux avaient placé en Angleterre. Ces villes reçurent une garnison anglaise qui ne fut retirée que par le traité de Greenwich du 21 mai 1616.
voetnoot2)
Probablement le contrat dressé en 1602 avec Antonius Biesius (cf. t. I, p. X, n. 4).

voetnoot3)
Les prénoms suivent l'ordre alphabétique. - Sur Cateline van Exem, veuve de Jacob de Cerf, cf. t. I, pp. IX-X.
voetnoot4)
Elle avait laissé à Calais son fils aîné Pieter de Cerf, qui s'était marié déjà vers 1600, probablement à Steenwercke (sur son fils homonyme, cf. t. III, p. 363, n. 1). En France resta alors aussi Mayken de Cerf, soeur de Pieter, mariée avec Johan Miecebrecht qui était en 1627 diacre à Marc, près de Calais; venant de Calais elle se fixa, avec ses enfants Mayken et Jan, à Middelbourg dans l'été de 1636.
voetnoot5)
Sur Florence de Cerf, née à Nieppe, cf. ci-après pp. 38 et 39.
voetnoot6)
C'est à dire Francine de Cerf; cf. ci-après p. 74.
voetnoot7)
Vers la même époque semble revenue de Calais à Middelbourg une autre fille de Catalina van Exem, Peronne de Cerf, qui s'était mariée, vers 1610, avec François de Mey (baptisé à Middelbourg le 28 février 1588, fils de Charles) gros marchand de blé (cf. t. I, p. X). C'était à Middelbourg que fut baptisé, en 1617, leur fils Johannes (cf. ci-après p. 73, n. 5).

voetnoot8)
C'était à cette époque que Beeckman lui laissa ses affaires à Zierikzee (cf. t. I, p. 217).

voetnoot9)
Sur cette soeur de notre auteur, cf. plus haut p. 10.

margenoot+
1616
voetnoot1)
Pour Jan Pietersz. van Rhee, l'oncle de Beeckman, et demeurant auparavant à Middelbourg et à La Haye, cf. plus haut p. 24, n. 5. Son déménagement à Amsterdam est confirmé par l'inscription reproduite plus loin p. 40 et par le fait que Janneken van Rhee (que nous croyons sa fille, née à La Haye de son second mariage) présenta le 6 août 1634 à l'Eglise de Middelbourg une attestation de foi donnée par l'Eglise d'Amsterdam. Sur lui cf. ci-après pp. 40, n. 2 et 48.
margenoot+
1616

voetnoot1)
Van Rhee ne semble pas avoir réussi tout-à-fait dans ses desseins. Pour des inventions analogues aux siennes un octroi fut bientôt demandé par Pieter Mybos, à quoi les Etats-Généraux résolurent, le 27 Octobre 1616, ‘dat men eerst sal sien de concessie van het octroy eenen tyt geleden geaccordeert aen eenen Johan van Rhee’, et, le 9 novembre 1616, de mettre sa requête ‘in handen van Jan Pietersen van Rhee om binnen 8 dagen verantwoordinge te doen’. Enfin, le 2 janvier 1617, les Etats-Généraux accordaient un octroi à Pieter Mybos, ingénieur, et à Joseph Scelton (cf. pour lui notre t. I, p. 15) ‘tot syne inventien van verscheyden manieren van waterleydingen, molenwercken ende verdiepingen van grachten, by Pieter (sic) van Rhee subreptivelyck ende sinisterlyck onlanx op syne eygen naem geimpetreert’. On trouve ces derniers octrois dans le Actenboeck des Etats-Généraux, 3332, fol. 1verso, 2verso et 3verso.
margenoot+
Attestatie SterthemGa naar voetnoot3), Zierikzee, 3 Juli 1616.
voetnoot3)
Enoch Sterthemius, né à Maidstone (Angleterre) vers 1576, étudia en théologie à Leyde, fut d'abord ministre à Axel et depuis février 1614 à Zierikzee. En avril 1617 il fut nommé à Middelbourg, où il mourut le 7 mai 1626.
voetnoota)
j.g.
voetnoot2)
Une rue, appelée Wagenstraet n'a jamais existé à Veere. Il faut probablement lire: ‘Wagenaerstraet’. Cf. ci-dessus p. 34, n. 7. Cependant en november 1618 Thomas Cools (cf. t. II, p. 187) apporta à Veere son attestation de foi de Colchester ‘woonende tot den Rectoor, Wijngaerdstraet’.

margenoot+
Getrout 28 September 1616.
voetnoot4)
Baptisé à Middelbourg le 13 novembre 1594, fils de Jaques van Rentergem et Maria van den Bosch (cf. plus haut p. 5, n. 2). Sur cet ami de jeunesse de Beeckman, et son parent, cf. t. I, pp. IX, XVIII et XXI (n); t. II, p. 375.
voetnoot5)
Sur cette soeur de notre auteur cf, ci-avant p. 10.
voetnootb)
j.d.
margenoot+
1617
voetnoot1)
Mari de Josina van Rentergem (cf. plus haut p. 5, n. 2).
voetnoot2)
Pour les enfants issus de ce mariage cf. plus loin pp. 126-127(n).

Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken

Over het gehele werk

titels

  • Journal tenu par Isaac Beeckman de 1604 à 1634 (4 delen)


auteurs

  • Cornelis de Waard


Over dit hoofdstuk/artikel

datums

  • 18 april 1616

  • 10 april 1616

  • 24 april 1616

  • 24 juni 1616

  • 26 juni 1616

  • 20 juli 1616

  • 2 augustus 1616

  • 3 september 1616