De hut van Oom Tom

Hoofdstuk XXII.
Naar het zuiden.

Daar zit hij, de arme man! met ketenen aan zijn handen, ketenen aan zijn voeten en met een gewicht, nog zwaarder dan die kluisters, op zijn hart. Maan en sterren waren van het uitspansel verdwenen; alles was voor hem voorbij, gelijk de oevers en boomen, die hij nu voorbijtrok, de hoop om naar zijn vaderland in Kentucky, naar vrouw en kinderen terug te keeren. St. Clares huis, met al de schoonheid en pracht, die daar heerschten, het gouden kopje van Eva, met haar oogen als van een heilige, de trotsche, schoone, schijnbaar zorglooze, maar toch altijd goede St. Clare, de uren van gemak en rust - alles was hem ontnomen. - En wat was er voor in de plaats, of wat was hem overgebleven?

Tom had nog niet lang in de houding gezeten, waarin wij hem aantroffen, toen Legree bij zijn slaven rondging met dat gebiedend gelaat, 't welk hem zoo zeer eigen was, om allen nog eens in oogenschouw te nemen. Terwijl hij vlak tegenover Tom bleef staan, dien men voor de verkooping zijn besten rok, met breede panden, zijn helder linnen en zijn glimmende laarzen had doen aantrekken, sprak hij hem kortaf met de volgende woorden aan:

‘Sta op!’

[p. 206]

Tom stond op.

‘Doe je das af!’ en terwijl Tom, niet weinig door zijn boeien gehinderd, daarmede begon, hielp hij hem met onzachte hand losmaken, waarna hij dien in den zak stak.

Legree begaf zich nu naar Toms koffer, dien hij reeds vroeger doorsnuffeld had, nam er een oude broek en een versleten rok uit, die Tom vroeger gedragen had, als hij in den stal aan het werk was, en zeide, terwijl hij Tom de handboeien afnam en hem naar een ledigen hoek achter de pakgoederen wees:

‘Ga daar heen en trek die aan!’

Tom gehoorzaamde.

‘Ziedaar,’ hernam de eerste, hem een paar harde, lompe schoenen toewerpende, zooals die gewoonlijk door slaven gedragen worden, ‘trek deze aan.’

Tom had bij de haastige verandering in zijn lot niet vergeten om zijn geliefkoosden Bijbel uit zijn zak te nemen. Hij had hier wel aan gedaan, want nadat Legree hem de handboeien weder had aangelegd, ging hij tot het onderzoek der zakken over. Hij haalde daar een zijden zakdoek uit en stak dien bij zich. Verscheidene andere onbeduidende kleinigheden, waarop Tom hoogen prijs stelde, vooral omdat Eva zich er mede had vermaakt, beschouwde hij met een verachtelijk lachen en wierp ze over zijn schouder in de rivier.

Nu hield hij Toms gezangboek, dat deze ongelukkig vergeten had, in de hoogte en bezag het met een vluchtigen blik.

‘Hm! je bent zeker vroom, niet waar? Zoo, zoo, hoe is je naam? Je behoort zeker tot de kerk, hé?’

‘Ja, massa,’ zeide Tom kalm en vast.

‘Nu, daarmede zal 't wel spoedig gedaan zijn! Bedenk, dat je nu de mijne bent, en worden moet zooals ik het hebben wil, begrijp je?’

Er was iets in den zwijgenden, zwarten man, dat ‘neen!’ antwoordde en, als door een goddelijke stem uitgesproken, klonken hem de woorden tegen, welke Eva hem zoo dikwerf had voorgelezen: ‘Vreest niet, want ik heb u verlost. Ik heb u met mijn naam genoemd. Gij zijt de mijne!’

Maar Simon Legree hoorde die stem niet. Hij staarde Tom enkel voor een oogenblik in het bedrukte gelaat en verwijderde zich vervolgens. Hij nam Toms koffer, die een zeer nette en overvloedige uitrusting bevatte, en bracht dien bij den voorsteven, waar hij spoedig door verscheidene der scheepsgezellen omringd was. Onder veel gelach over de verkwisting van negers, die zich als heeren willen voordoen, werd alles aan den meestbiedende verkocht, en eindelijk de ledige koffer ook. Allen beschouwden dit als een aardige grap, te meer daar zij zagen, hoe Tom zijn bezittingen nakeek, terwijl zij

[p. 207]

in alle richtingen verspreid werden, maar de verkooping van den koffer was nog het grappigste van alles en gaf stof tot allerlei scherts.

Nadat deze kleine bezigheid was afgeloopen, trad Simon andermaal op zijn slaaf toe.

‘Nu, Tom,’ zeide hij met een luiden lach, ‘heb ik je, zooals je ziet, van al die overtollige plunje bevrijd. Wees vooral voorzichtig met de kleeren, die je nu draagt, want het zal lang duren, voordat je nieuwe krijgt. Ik ben er op uit, om mijn negers zuinig en spaarzaam te maken; één pak kleeren moet op mijn plantage voor een geheel jaar genoeg wezen.’

De boot spoedde voort, beladen met haar vracht van zorgen, over den rooden, modderigen, kronkelenden stroom der Roode Rivier, en treurige oogen staarden mat en moedeloos op de steile, roode oevers, die zij in droomerige eentoonigheid voorbij stoomden. Eindelijk hield de boot bij een kleine stad stil, waar Legree met zijn slaven afstapte.