|
| |
| |
| |
Blik door eene venster.
Nieuwjaersgedicht voor de arme.
Dus, op den eindeloozen Oceaen,
Waer 't menschdom door Gods hand wordt voortgedreven,
Weêr onzen niet verkondigd, en geschreven,
‘Zie! tot zoo verre zijn wij reeds gegaen!’
Dus, weêr een jaer, dat in het zwart verleden,
Als iets dat nooit geweest is, nederzinkt;
En een, dat, straks de toekomst uitgetreden,
Of 't nimmer enden moest, ons tegenblinkt!
‘'t Is Nieuwjaer!’ klinkt het; en uit alle streken
Verheft zich, bij het uiten van dit woord:
| |
| |
Gelijk een lang en jueblend vreugdakkoord;
En rond ons - zie! hoe elke venster gloort
Van 't feestlicht, dat daer binnen is ontsteken!
Hoor! hoe gezang en luid gesnap getuigt,
Dat daer ook ‘welkom Nieuwjaer!’ wordt gejuicht!
Doch, waerom blijft, bij 't schitterend geflonker
Der andere, die venster, daer, in 't donker?
Voorwaer, indien niet soms een roode schijn,
Traeg-wagglend, langs haer ruitjes heen kwam zweven,
Men zou niet gissen dat daer menschen leven!....
Mag 't dan ook daer geen vrolijke avond zijn?....
Kom! laet ons hier een oogenblik verbeiden!
Door die gebroken ruit zal 't ons misschien
Vergund zijn iets belangrijks te bespiên:
Wie weet wat stil genot!.... wie weet wat lijden!
Niets roert of spreekt er. - Rond den zwarten haerd,
Waer 't laetste vonkje al lang is uit verdwenen,
Zit, van een pinkend lampken dof beschenen,
Een moeder met heur kinderen geschaerd.
De kin in beide handen, onbewogen,
Ziet zij het na, hoe gretig ieder kind
Zijn drooge sneê van 't zwarte brood verslindt.
| |
| |
En wat toch mag ze denken, wijl heure oogen
Zóo staren?.... Telt ze licht de drupplen zweet,
Die daer besloten zijn in elke beet?
Of vraegt zij aen haer zelv': ‘Hoe zal ik morgen
Dien kleinen nog hun bete broods bezorgen?’
Maer, wat gerucht treft daer op eens haer oor?...
Een glimlach, die, schoon zoet, toch eindloos lijden
Verraedt, komt langs heur bleeke lippen glijden;
En, luistrend 't hoofd oprigtend, lispt zij: ‘Hoor!
Ach hoor! bij die gelukkigen hier neven,
Wat uitgelaten vreugd van daeg, wat leven!....
O! 't is toch iets verrukkends, dat geluid
Van zilvren kinderstemmen, wen de blijheid
Der ongekrenkte hertjes dus in vrijheid
Met jubelkreten en gelach zich uit!
O! 'k zie, mij dunkt, de lieve blozaerds dansen
Rondom de tafel, die, geheel bevracht
Met lekkernij en speelgoed, en van 't glansen
Des luchters overstroomd, hun tegenlacht!
Ik zie hen, schoot en handjes volgeladen,
Verrukt zich nedervlijen op den grond,
Of luide-schaetrend huppelen in 't rond,
Niet wetend hoe van vreugd zich te verzaden!
| |
| |
En 'k zie daer naest het zalig ouderpaer,
Dat staert op dit tafreel, en, - opgetogen,
De hand ontroerd gestrengeld in elkaêr,
Een glimlach op den mond, een traen in de oogen,
Ten hemel blikt en fluistert: Hoe toch, God!
Dankt u het hert voor zulk een diep genot?
‘En denken, dat, nu juist een jaer geleden,
Op dezen zelfden dag, ook in ons woon
't Gejuich weêrklonk, dat door dien muer op heden
Tot ons komt, als gelach van spot en hoon!
O! tergend en toch zoet genot voor 't herte,
Wanneer het, door den nacht van ramp en smerte,
Waer 't zonder hoop op licht in ommedwaelt
Zich 't heil uit vroeger tijd voor oogen haelt!
O! van wat heldren zonneglans omgeven,
Hoe tintelend van vreugde, zie ik daer
Dien laetsten avond van 't verleden jaer
Op eens voor mijn verbeelding komen zweven!
‘'t Was juist een dag als heden. - Koud en guer
Floot de oostwind in de straet; maer, wat hij loeide,
Te heller en te blijder knapte 't vuer,
Dat in ons digtgesloten huisken gloeide.
| |
| |
En ik zat met de kindren bij den haerd,
In stille moederlijke vreugd beschouwend,
Hoe zij, den vinger op hun mondje houwend,
Bij elk gerucht, dat buiten werd ontwaerd,
Elkaêr met blikken zegden: ‘daer is vader!’
En angstig luisterden of hij wel nader
Zou komen; en, ging dan 't gerucht voorbij,
Me aenzagen met een half verwijt in de oogen,
Tot ze eindlijk van hun stoeltjes opgevlogen,
Plots al te samen schaterden: 't is hij!
‘En, God! wat was 't dan schoon om gâ te slagen,
Hoe, vóor hij nog de kamer binnentrad,
Hem al die handjes hadden aengevat,
Als wilden ze in triomf hem binnendragen,
Wat was 't een lust om zien, hoe heel die hoop
Hem trok, en streelde, en op zijn knieën kroop;
En stout rondtasten kwam in al zijn zakken;
En losbrak in gejuich, hij elk der pakken,
Die hij daer lachend uit te voorschijn bracht!
Want ja, schoon hij al eens te morren plagt
Op dieren tijd en moeijelijke dagen,
Toch had hij zijne kindren mild bedacht,
Toch had hij elk zijn nieuwjaer meêgedragen.
| |
| |
En ik, 'k had slappe wafelen beslagen,
En 'k had in stilte om kriekenbier gestierd:
En zoo werd Nieuwjaer in ons huis gevierd!
‘O! rijken mogen, van hun pracht omgeven,
Genoegens smaken, waervan onze ellend
Nog zelfs de trotsche namen niet en kent;
Toch zal ik nooit gelooven dat het leven
Een hooger heil kan schenken aen hun hert,
Dan ons op dezen dag geschonken werd.
Want zie! als wij daer zoo aen tafel zaten,
Met onze frissche kleinen om ons heen,
Dan was 't alsof hun blij en eindloos praten,
Alsof de glans, die hun uit de oogskens scheen,
De lucht en 't licht, die ons gezin omhulden,
Ook van hun vreugd ontstaken en vervulden.
Dan voelden wij ons ouderlijk gemoed
Van zulk een hemelvolheid overvlieten,
Dat wij het zonde dachten al dit zoet
Zoo gansch alleen op aerde te genieten,
En dat ik de oude ziekelijke vrouw
Van boven riep, opdat zij 't deelen zou.
| |
| |
En de arme moeder laet heur blikken
Traeg door 't halfdonker in het ronde gaen:
En daer ziet ze aen heur zij den stoel nog staen,
Waerop weleer heur gade plag te zitten;
En, met denzelfden blik van heur gezigt,
Ziet zij het graf, waerin de dierbre ligt.
En daer komt al de wanhoop, al het lijden,
Al wat ze doorstond, sinds hij haer ontviel,
Gelijk een rei van spooken, uit haer ziel
Oprijzend, voor haer scheemrende oogen glijden.
Daer ziet zij al die dagen, die zij sleet
In angstig slaven en in hooploos zorgen;
Die nachten, doorgezwoegd tot aen den morgen,
En gansch doorweekt van tranen en van zweet.
En toch, toch - o! wie weet sinds hoeveel dagen,
Geene enkle vonk meer op den klammen haerd;
Toch, wat zij zoekend om en rond zich staert,
Niets, niets meer, dat zij naer den berg kan dragen;
Toch, daer, voor haer, de laetste korst van 't brood,
Waervoor zij heuren laetsten penning bood;
Toch straks weêr al een heele maend gesleten:
En, zoo heur kamerhuer niet wordt betaeld,
| |
| |
Wat haer nog rest licht morgen weggehaeld,
En met heur schaepkens zij op straet gesmeten!
Doch neen! te vreesdijk is dit gedacht!
Weg, toekomst, met uw sombre mooglijkheden!
Gij zoudt heur laetste vonk van zielekracht
Ontrooven, met heur laetste vonk van reden!
Neen, liever de oog gevestigd op haer kroost!
Licht dat zoo'n blik van liefde haer nog troost!
En de arme moeder staert op heure kleenen.
En daer ontwaert ze, hoe die naest de schouw
Bij een gekropen zijn, om voor de koû
Wat koestring aen elkanderen te ontleenen;
Daer hoort ze, door hun klappertanden heen,
Hoe de oudste aen de andere zit te verhalen
Van poppen en van speelgoed, niet te malen,
Van lekker en van duizend kostbaerheên,
Die ze aen de vensters heden heeft zien pralen;
Daer hoort ze, hoe de ineengedoken groep
Zijn lust verraedt met halfgesmoord geroep,
Bij ieder der bedwelmende vertoogen,
Die zich ontrollen voor hun gretige oogen....
En 't is haer of ze daer hun toekomst zag!
| |
| |
Want zijn ze niet gedoemd, om, iedren dag,
Zóo elke vreugd en elk genot van 't leven
Voorbij hun hongrende oogen te zien zweven,
Wijl nooit hun hand er iets van grijpen mag?
En dat, dat is uw Nieuwjaer, arme vrouwe!
Dat is het Nieuwjaer van zoo velen, wie,
Als u, wier lijden ik hier thans bespie,
De tijd nooit anders brengt dan ramp en rouwe!
En ik, ik arme dichter, die mij 't hert
Voel breken, bij 't besef van zoo veel smert,
Wat kan ik om haer foltring te verzachten,
Dan mijne klagten voegen bij uw klagten?
Maer neen! - ik heb mijn ziel, ik heb mijn lied!
Ik heb mijn lied! en kan het rond doen schallen,
En tot de rijken roepen: ‘O! gij allen,
Die 's Heeren gunst in overvloed geniet,
Denkt toch, als gij, van gade en kroost omgeven,
En vol der zegeningen van het leven,
Toch nog van zegen voor het Nieuwjaer spreekt;
Denkt dat zoo menig wees, zoo menige oude,
Zoo menig weduw honger lijdt en koude,
| |
| |
En slechts wat vuer en brood van Gode smeekt!
Denkt dat, aen al het zin- en zielsgenoegen,
Bij 't feestgeruisch u op dees dag vergund,
Gij nog een eedler heilgenot kunt voegen:
Dat gij eens broeders tranen droogen kunt!
O laet, laet, aen den ruimen disch gezeten,
Door Godes hand op aerde u toegemeten,
Een kruimken vallen voor die hongrig zijn!
Laet van uw honig en laet van uw wijn
Een dropje glijden in hun bittren beker!
En dan - weest van Gods hoogsten zegen zeker:
Dan zal u Nieuwjaer dubbel zalig zijn!’
|
|
Auteursrechtvrij