Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De betoverde wereld (1691-1693)

Informatie terzijde

Titelpagina van De betoverde wereld
Afbeelding van De betoverde wereldToon afbeelding van titelpagina van De betoverde wereld

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.52 MB)

Scans (102.75 MB)

ebook (4.68 MB)

XML (2.94 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/theologie
non-fictie/filosofie-ethiek


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De betoverde wereld

(1691-1693)–Balthasar Bekker–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Register der Hooft-stukken
van het Vierde Boek.

I. IN desen moetmen eerst wel overwegen, hoedanig een getuigenis van eigene Ondervindinge hier gelden mag, besonder moet het sonder vooroordeel, schrik en vreese zijn.Fol. 1
II. Hy moet ook weten wat de kragten der Natuur vermogen, en waar de selve stille staan.8
III. Sulx is ook in die dingen te bespeuren, die niet in wesen, maer in schijn zijn aan te merken.16
IV. Gelijkerwijse moetmen neerstig letten op het gene dat door konst of door bedrog geschied.26
V. Die Lessen al in acht genomen, so sal 't den mensche dikwijls noch ontbreeken aan de middelen, of aan gelegentheid, of neerstigheid, om alles na behoren te vernemen, so dat hy daar op vast mag gaan.35
VI. Het selfde salmen aan den genen sien, die men gemeenlik voor beseten of betoverd houd. 43
VII. Iets diergelijk is in 't besonder te beproeven aan alsulken vogel als geloofd wierd door des Duivels kragt te spreeken als een mensch.50
VIII. De genen die geloven, datse van den bosen geest bestreden worden, of die van anderen daar voor gehouden zijn, en hebben mede van hun seggen of gevoelen geen bewijs.54
[pagina 292]
[p. 292]
IX. Sulx alles word noch meer bevestigd door een sonderling voornaam geval tot Franiker gebeurd64
X. Noch onlangs is tot Kampen diergelijk exempel van Betoverdheid ontdekt77
XI. So blijkt ook het bedrog van Toverye en besetenheid uit die merkwaerdige historie der Urselijnen tot Lodun.85
XII. Uit desen allen is dan af te nemen, op welke wijse men sig heeft te dragen in het ondersoek van sulke dingen, als men acht van den Duivel, of door Tovery ontstaan; alsmede nopende sodanige vertellingen, als ons van anderen daar af ter handen komen.92
XIII. Vervolgens word de eerste proeve dan gemaakt op sulke stukken als in 't eerste Boek so hier en daar zijn aangetrokken; en eerst so veel als d'oude Heidenen betreft.99
XIV. Die van de hedendaagsche Heidenen zijn mede seer wel op te lossen.108
XV. So ook die van de Joden en Mahometanen.115
XVI. Verscheidene proeven Paapscher Bygelovigheid in voorgewende spokery en Tovery, behoorlik ondersocht, zijn openbaar.122
XVII. Noch verder staan te ondersoeken sekere gemeene stukken, die men self ook onder Protestanten van gewone ende als bekende spokery gelooft,130
XVIII. Van desen aart is mede 't gene van sodanige geseid word, die uit verre Landen tijdinge vernemen: sig hard, dat is te seggen schoot en steekvry maken konnen, en diergelijke.142
XIX. Den uitgang van de kinderen tot Hamelen, en de geest van Zacharias, Poolschen Vryer, staan op eenerleye hoogte van geloofweerdigheid.151
XX. Het gene onlangs met den Metselaar tot Bolsward is gebeurd, is mede niet beswaarlik op te lossen.160
XXI. De Duivel van Mascon en die te Tedworth hebben boven alle spoken d'eerste plaets.167
XXII. Het Hexenspook, also genaamd, tot Annenberg, en nog een ander by Losanne, komen op het selfde uit.182
XXIII. Het gene meest na Tovery gelijkt, en echter minst daar aan gemeenschap heeft, is 't vinden van den oorsprong der wateren van goud en silvermijnen, en 't opsoeken van de Moordenaars en Dieven, door het middel van een rijsken in den hand, en wel besonderlijk dat van den Boer, als nog in wesen, by Lyons.196
XXIV. Het ondersoek der Toverregters geeft gantsch geen bewijs van Tovery.204
XXV. Het gene t' Amsterdam en Hoorn in 't Weeshuis, en tot Rijssel in een Armen Kinderhuis word verhaald gebeurd te zijn, geeft geen bewijs van Tovery.209
XXVI. De wonderlijke kraam van 't wijf tot Abbekerk bestond ook in geen Tovery.217
XXVII. De Regtsplegingen gehouden op 't begin der Reformatie in de Nederlanden over Toverye, zijn na regt en reden niet geweest.223
XXVIII. Voor tachtig jaren wierd in Denemarken, als ongemeene sware tovery gestraft, waar van 't bewijs, na de reden ondersocht, ook niet en deugd.226
XXIX. 't Bewijs, getrokken uit het Sweedsch verhaal van seer vermaarde Toveryen in de jaren 1670. en daar ontrent gebeurd, met diergelijken, word door sig selve wederleid.234
XXX. D' ontdekte Toverye, so men meint, onlangs in 't west van Engeland, wel ondersocht, ontdekt sig al te bloot.239
XXXI. Geregtelijke Informatien, genomen over toverplegingen tot Harlingen, en elders, bewijsen mede de gewaande Toverye niet.258
XXXII. Op al 't voorgaende is noch toe te geven een kind in Friesland, 't welk men seide dat betoverd was.267
XXXIII. Uit al 't voorseide blijkt dan eindelik, dat sulke Spokerye, wichlerye, als men voorgeeft, in de Weereld niet en is.277
XXXIV. Derhalven staat het aan de genen die 't bestier van Kerken, Scholen en Geregten hebben dat blind gevoelen en onchristelijk gebruik te wederstaan.282
XXXV. Van al het gene dat tot hier toe is geleerd, is het einde van de sake, verwerpt d'ongoddelike en oudwijfsche fabelen; en oefent u selven tot Godsaligheit. 1 Tim. 4: 7.286

 

EYNDE.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken