Gezangen mijner jeugd

[p. 20]

14. Het lenteweder (23) ^14.

Schoon, maar los en ongestadig
Is het lieve Lenteweder.
Gistren lagchten al de bloempjes,
Al de kruidjes op de velden.
Zagtjes blies het westewindje
Zijnen adem door het lover.
Lieflijk vloeide 't zilv'ren beekje
Langs, met lis bekroonde, zoomen.
Alles lagchte en alles juichte,
Maar! hoe los en ongestadig
Is het lieve Lenteweder!
Hoor nu eens de winden loeïen!
Door dat olmenboschje loeïen! ¹³
Hoe onstuimig is het beekje!
Zie, hoe al die schoone bloemen
Op gebogen steeltjes treuren!
- Eveneens gelijk die bloemen
Ging het mij. Ik lagchte vrolijk
Toen de blijde zon der Liefde
Mij, van heuren trans, verkwikte.

14. Het Lenteweder. Dit gedicht sluit met zijn rijmloze viertrocheïsche versregels in formeel opzicht aan bij de rococo-anakreontiek, maar de stemming die het uitdrukt is veeleer karakteristiek voor de preromantische poëzie. Dat geldt in het bijzonder voor de sympathetische natuurbeleving, d.i. de identificatie van eigen gemoedsgesteldheid en omringende natuur, waardoor deze laatste ‘paysage de l'âme’ wordt. Talrijke voorbeelden bij Feith, Van Alphen, Elisabeth Maria Post e.d.
De gedachtestrepen in vs. 17 en 29 verdelen het gedicht in drie stukken van ongelijke lengte. Het eerste beschrijft in tamelijk stereotiepe beelden het plotselinge einde van het ‘lieve’ lenteweer. In het tweede gedeelte vergelijkt de dichter deze jammerlijke weersverandering met zijn eigen situatie. Het slot laat het verschil tussen ik en natuur uitkomen: voor de dichter zal er nooit meer een nieuwe lente komen! Ofschoon de elementen waaruit het natuurbeeld hier is samengesteld (loeiende winden, treurende bloemen) romantisch aandoen, blijkt uit de verstandelijke toepassing, dat Bellamy zich nog niet heeft kunnen losmaken van de emblematische beschouwingswijze, zodat de natuur slechts indirekt, als geijkt zinnebeeld, iets aanduidt. Zie voor de doorwerking van deze natuuremblematiek in de europese romantiek de oratie van J.C. Brandt Corstius, Tussen emblema en symbool, Amsterdam 1960.

13 olmenboschje als locus amoenus; zie nr. 6, vs. I.

[p. 21]

 

Maar helaas! de zon der Liefde

 

Zag ik agter dikke wolken,

 

Dreigende onweêrswolken schuilen!

 

En toen stond ik, als die bloempjes,

25

Troostloos op het veld te treuren.

 

Somtijds zag ik weenend opwaards,

 

Maar ik zag geen enkeld straaltje,

 

Van de schoone zon der Liefde,

 

Door de dikke wolken breeken. -

30

Eerlang zal, ô lieve bloemen, ³⁰

 

U de Lentezon toelagchen,

 

En dan zult gij weêr herleeven!

 

Maar, voor mij zal 't eeuwig stormen!

 

Nimmer zal de zon der Liefde

35

Mijn bedrukte ziel beschijnen!

30 Eerlang: weldra.