Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst
(1662)–Cornelis de Bie–
Auteursrechtvrij
[pagina 31]
| |
Stemme: Si jauois les cheueyz blond, &c.1.
Geest-rijcke jeught hoort met vlijt
Hoe de Schilders sijn verheven
Op dat ghy den schoonen tijt
Met neersticheydt bemint
En soodanich eer verdient
Als die dese Const bedrijft
Maeckt dat ghy onsterflijck blijft.
De snijders in het Houdt, jn Marber oft Ivoor
Die sijn oock heel vermaert de ganse wereldt door
Die door hun wijs vernuft de menschen connen gheven
Een werck het gen' ghelijckt te wesen d'eyghen leven
Maer moet noch even wel uyt Paris oordeel gaen
Alsmen het selve werck op het paneel siet staen
Dat hem daer soo verheft, en schijnt u aen te spreken
Nochtans en voeldet niet, dat sijn de Schilders treken.
't Vry peysende ghedacht heeft wonder cloeckheydt in
Als't maer en jnventeert naer jeders hert en sin.
Men siet op eenen doeck veel werckelijcke boetsen
Seer lieflijck af-ghemaelt 't gen' de pinceel can toetsen
Daerom gheeft Pallas selff des' Const den hooghsten prijs
Om dat haer weerdigheydt gheacht wordt naer den eys.
2.
TIs geen Ampt de Schilders Const
Die den Eeldom can bederven
Want den Eeldom meest bejonst
En begaeft d'Eel Pinceel
Als haer werck op het pineel
Cloeck naer Const wordt afghemaelt
Daer Coninck en Prins naer taelt.
| |
[pagina 32]
| |
Pictura die begint, den Esel is ghestelt
En haer pallet ghemaeckt tot een seer Constich belt:
Sy nempt een swerte cool en geeft de cloeckste trecken
Om door het sacht pinceel met verven te bedecken
En tempert voor het eerst naer haeren eyghen sin
Wat Loot-wit of Seruys, en daer wat Ocker in
Een weynich Fermilioen, en weet dat soo te strijcken
Dat sy daer med' t' recht vlees en leven doet ghelijcken.
Hoe swierich staet dat werck vol schoon Poëtery
Seer aerdigh naer de Const gheployt de drappery,
Bisaert, cloeck en seer mals, gheschetst heel naer het leven
Gehooght en uyt ghediept, gheschommelt en verdreven,
Seer net op sijnen dach, een geestich wederlicht
Plaisant in het verschiet, vermaeck'lijck in't ghesicht.
3.
HOe aerdichlijck en bisaert
Hoe eel en gheestich naer t'leven.
Met wat eenen cloecken aert
Wordt dese Const ghetreft
Die haer soo wonder verheft
Met een rijpsinnich verstandt
't Comt al vande Schilders handt.
Men siet hier in dit stuck Nasonis cloeck verstant
Soo dat haer rijpe Const de schoonste croone spant
Pictura heeft alleen boven de seven Consten
En wint door haere cracht Coninckx en Keysers jonsten
En hebben Pausen niet ghestelt hun hert en sin
Op Michiel Angelo en Raphael Vrbin?
Apelles had de jonst alleen van Alexander
Frans Floris, Ian van Eyck, Holbeen en noch meer ander
Die hebben g'hadt de jonst van menich Potentaet
Om dat des' Rijcke const boven al d'ander gaet
| |
[pagina 33]
| |
Van Dijck in Engelandt, en Rubbens oock in Spangien
Freer Segers den blommist by Princen van Oraignen
In Duyts-landt Aldegraeff, daer sal de snelle faem
Tot inder eeuwigheydt verbreyden hunnen Naem.
4.
EDel Schilders cloeck van gheest
Die by Keysers, Coninck, Princen
Sijt verheven om ter meest
Door uwe wetenschap
Die besit den hoochsten trap
Van hun liefde jonst en eer
Die u maecken eenen Heer.
Waer is nu d' oude const vanden Atthensen Demon
Melanthus Phidias, Antitodus en Abron
De Wercken van Carats, van Sandro Bellicello
Den wond'ren Titiaen, en oock van Bandinello
Van Guido Bolloneis, Cleanthes, Tinturet
Bassan en Pollidor, Quintijn Messys den Smet.
Mabeus, Herri de Bles, en Rogier vander VVeyden
Breugel, Merten van Cleef, Franck en Lucas van leyden
Blommaert en VVillem Kaey, Spranger en Ieroon Bos
Mostaert en Hans de Vries, Grimmer, Marten de Vos
Michiel Coxi, van Oort, Vadder en Lenaert Bramer
De Backer Pauwels Bril, van Aken, Elsenhamer
Frans Floris en Verbeeck, Octavo Venus oock
Sijn met den snellen tijdt te saem vergaen als roock.
5.
IS het wonder dat den Mensch
Des' Const bemint om haer gaven
Was 't oock niet den wil en wensch
Van Godts Moeder en Maeght
Die des' Const soo heeft behaeght
Dat haer Lvcas met pinceel
Heeft gheschildert op pineel.
| |
[pagina 34]
| |
Dees Const heeft boven dit een liefelijck vermaeck
Den mensch ghebreckt daer in alleen maer sijne spraeck
De beesten, keucken goet, de nachten en de branden
De blommen en het fruyt, landtschappen en waranden
Prospect en metselry, compartiment, ovael
Zee, water en Ruwien, grot, Kercken ende sael'
'T wordt al wat datter is naer 't leven uyt ghetrocken
En menich staende werck de Menschen aen can locken,
T'Is sonder siel en smaeck, t'is sonder reuck het cruyt
Al wercktmen dese Const soo wesentlijcken uyt,
Maer speelt soo vlijtelijck in d'ooghen vande menschen.
Die dickwils van't pineel oft doeck de vruchten wenschen,
Wie derft dan eenich Ampt ghelijcken aen des' Const
Die door haer edelheydt verwint een jeders jonst.
6.
LUcas Heylighen Patroon
Vande Schilders eel gheboren
Die besit des Hemels throon
Wy hebben menich reys
U ghebeden om den Peys
Die nu met Pictvra leeft
En den crijgh verdreven heeft.
Aurora Titans Bruydt nu uyt den slaep ontweckt
En haer hel claer ghesicht voor dese Const ontdeckt.
Sy pronckt seer lieffelijck by Thetis hooge bergen,
Beglinstert vande Son, en compt de Schilders tergen.
Siet daer hoe dat Pictur' de schoone Ceres vleyt
En heeft een aerdich beld tot haeren loff bereyt
Siet hoe de boomen staen, en haer voor uyt verheffen
Van achter soet en flauw die dese Const betreffen,
Iae Flora staet verbaest, Pan wilter inne gaen
En meynt selfs dat het leeft soo wel staet het hem aen.
| |
[pagina 35]
| |
De beestjens inde wey, Melck-meyskens in prieelen
Fonteyn, beeck ende grot, Heyders, huys, en Casteelen
Een schoon verdreven locht, 't verschiet soo soet en licht
Dat 't schiet noyt en versaedt des menschen hel ghesicht.
7.
SIet 't blomghewas vlijtich aen
Met sijn ghevlamde Coleuren
En 't gheboomt daer neven staen
Het gen' de Const al doet
Oft van Natuer waer ghevoet
T' is door't pinceel naer gheboetst
En alleen daer aff ghetoetst.
Den Schilder Conterfeyt den Mensch soo wonder naer
Oft hy het leven had en soo gheschapen waer:
Maer d'oogh bedrogen valt hy is staegh sonder leven
Dat den Algever Godt hem maer alleen can gheven.
De bloem staet op den doeck soo levendich in fleur
Het cruyt heel aengenaem en sonder reuck oft geur
De vruchten op pineel soo geestich staen en proncken
En schijnen voor de oogh u stadich toe te loncken
De druyf, peer, abricock, de appels krieck en noot
De pers, vis en het vlees, radijsen en caroot,
Den wijn vers in het glas, t'is wonder aen te mercken
Al sijn sy sonder smaeck, het sijn al Schilders wercken
Den Grooten Schilder Godt hier af is't Principael
Den Mensch alleen Copy, Godt weet het altemael.
8.
GOdt die't al gheschapen heeft
Den Hemel, Aert en de Menschen
Die een jeder voetsel gheeft
En den Mensch in't verstant
Sulcken const en eer inplant
Om te Schild'ren naer den sin
Maer ten heeft gheen leven in.
|
|