Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst (1662)

Informatie terzijde

Titelpagina van Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst
Afbeelding van Het gulden cabinet van de edel vry schilderconstToon afbeelding van titelpagina van Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (18.79 MB)

ebook (22.55 MB)

XML (1.22 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/biografie
non-fictie/kunstgeschiedenis


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Het gulden cabinet van de edel vry schilderconst

(1662)–Cornelis de Bie–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende
[pagina 426]
[p. 426]

Den auctheur tot alle haet-draghende momisten ende belgh-suchtighe benijders.

 
EEn Reden Momus; moet ick voor het lest u vraeghen;
 
Te weten, wat u mach in mijn ghedicht mishaeghen,
 
Dat altijdt uwe tongh soo dapper daer op schampt
 
En stadich op den spot van mijne fouten vlampt:
 
Waer bouwt ghy t'clappen op? als op de lasteringhen
 
Die bersten uyt u maegh om leughens voorts te bringhen
 
T'is altijt veel te lanck, te cort oft veel te breet
 
Te leelijck oft te schorft, te kout oft veel te heet,
 
Het gen' een ander doet in jemandts lof te schrijven
 
Daer moet by u een veir van hunne pluymen blijven
 
Van die de Poesy verbreyden naer de rêen
 
Hoe dat het gaet oft niet sy wordt van u vertrêen.
 
De Poësy nochtans (om haer soet taeligheden)
 
Js t'wilcomst by Iupijn, al wordt sy soo vertreden
 
Van u afgunsticheyt, en houdt daermed' den sot
 
Om te verdooven d'eer met schimp en plompen spot.
 
Fy onbeschoften Uyl; die teghen stroom wilt seylen
 
En meyndt hier wederom te braecken uyt u feylen
 
Soo als een vuyle padd' die niet als gift en spouwt
 
Die niet als quaet en denckt, en niet als gal en knouwt
 
Meynt ghy mijn pen vol roem met u gheclap te terghen?
 
En aen de snelle Faem het mondt-sluyten te verghen?
 
Treckt vry u horens in als een besouten sleck,
 
Want u ghekakel wordt veel min gheacht als dreck.
[pagina 427]
[p. 427]
 
Schoon dat de jelosy u weer meyndt op te stoken
 
Jck sien van nu af aen u opset al ghebroken
 
Soo ick maer en bedenck, dat niemandt van verstandt
 
De Kunst benijden sal, oft achten die voor schandt,
 
Maer Botteringhen wel, die hunnen tijdt besteden
 
Jn spot en sotterny, en onghetoomde reden,
 
Die somtijts voeghen als een tangh op't morsich swijn
 
En stadich uyt de Konst niet suyghen als fenijn.
 
Jck weet van buytens wel, ghy sult mijn dicht niet prijsen
 
Maer eer met schimp en spot belagghen en begrijsen,
 
Om dat de Schilder-const hier wordt bekent ghemaeckt
 
En elcken Konstenaer op Famas Throon gheraeckt,
 
Vol lof en waerde Eer, om eeuwelijck te leven
 
Die ick hun schuldich ben naer mijn verstandt te gheven:
 
En soo maer hier oft daer mijn pen een mistred' doet
 
Dan dunckt my dat ick sitt' in Momus hooch ghemoet,
 
Die daer op schreeuwen sal al oft hy waer beseten
 
Als maer (segh ick) mijn pen in't minst iet heeft vergheten.
 
Doch want ick van ghebreck alleen niet vry en ben
 
En tot soo grooten werck my niet bequaem en ken
 
Soo wil ick even-wel den Spijt ghewilich draeghen,
 
En die tot mijnen spot het aurechts bladt omslaeghen
 
Beminnen, op dat sy verbeteren de fout,
 
Die eenichsints den sin van mijnen rijm verflout.
 
Ey Momus; stilt u wat; en wilt gheen gal meer spouwen,
 
Of t'gen' dat ghy hier leest, niet slicken sonder knouwen
 
Houdt uwe tongh ghetoompt en spijckert wat den muyl
 
Op dat ghy op het lest niet en behaelt de vuyl,
 
Want seker uwe tongh brenght voots soo giftich broedtsel
 
Die in ghebreken van een ander vindt haer voedtsel,
 
Het is soo vuylen naem, te sijn den Moordenaer
 
Van de eendrachticheyt en tweedrachts Maeckelaer.
[pagina 428]
[p. 428]
 
T'sijn Schenders vande Eer, Tongh-schrabbers, Faem-beroovers
 
Op-stokers, Guyghelaers, Twist-maeckers, Naem-verdoovers
 
Die met den achterclap van Momus houden aen
 
Jae sonder eere sijn, waer datse gaen oft staen,
 
Die scheppen hun ghenucht in spot, crakeel, en kijven
 
Soo als de onbeleefde groen en Appel-wijven.
 
Seght Momus dan voor t'lest, seght valschen waerheyts dief
 
Seght lichten Kramer die sijt alle loghens lief
 
Mothouwer, Hoeren Son', Pluymstrijcker sonder kennis
 
Van d'edel Poësy, wat dwinght U tot de schennis
 
Van haere weerdicheyt, wat d'winght U noch daer-by
 
Te schelden ons Pictuer, oft d'eel Beldt-snijery.
 
Bedaert Momus Bedaert, ghebruyckt rêen tussen beyen
 
En schreeuwt soo niet ghelijck de vuyle Straet-clappeyen,
 
K'en vraegh de reden maer wat dat in mijn ghedicht
 
Mach in U oogh mistaen, te swaer valt oft te licht,
 
Jst denck ick om dat hier den eenen wordt verheven
 
Meer als den anderen, oft dat ick heb gheschreven
 
Jet vrempts oft ongherijms dat gheenen sin en is?
 
Oft daer d'uyt-heymsche spraeck gheen duytsche tael en is?
 
Oft t'ghene teghen d'eer van jemants Faem sou strecken
 
Dat somwijl bellegh-sucht oft ergh-waen mocht verwecken.
 
Waer teghen tot besluyt ick des' ontschuldingh stel
 
Oft jemandt over-viel mijn dicht met naer-ghequel,
 
Dat (raeckende t'beschrijf) van dese Konstenaeren
 
Ghelijck mijn swacke pen heeft willen openbaeren,
 
Soo daer noch iet ontbreckt tot lof van jemandts naem
 
Jck t'self ghelaeten heb voor d'alghemeyne Faem,
 
De welcke noyt vermoeyt en wordt om t'achterhaelen
 
Een jeders deught en gheest en die oock te vertaelen,
 
T'ghen' de gheleghentheyt my niet en heeft ghejondt
 
Op dat een jeders lof te vollen waer vercondt.
[pagina 429]
[p. 429]
 
De reden oock dat ick niet en heb connen laeten
 
T'ontleenen ander tael het gen' de Rijmers haeten
 
En was niet om dat t'Duyts niet rijck ghenoch en is
 
Om te beschrijven d'eel Pictuers ghesteltenis,
 
Maer aenghesien de Konst van haer Pinseel-Hanteerders
 
(Die den Natuer verstaen) Beschermers en Regheerders
 
Gheen ander eyghentheyt van woorden brenghen voort,
 
Als die den Leser hier somwijlen heeft ghehoort.
 
Te weten soomen seydt, Proporti, Retoqueren
 
Inventi, Drappery, Bisaert, en jnventeren
 
En veele ander meer, die m' hier en daer vindt staen
 
Het welck onmoghelijck is om voor by te gaen:
 
Midts dat de eyghentheyt van dierghelijcke woorden
 
Door jngheboren drift noyt duytse tael en stoorden
 
Om dat oock inde Const ghemeyne spreucken sijn
 
Van Schilders, als in't recht, is d'Advocaets latijn.
 
Wat wilt hier Momus dan noch soo veel Nijdt-sucht swelghen
 
Om met den schimp en spot mijn schriften te verdelghen
 
Want gaen ick jevers scheef, het welck gheschieden can
 
T'is een ghebreck daer selden mensch is onvry van.
 
Ey laet my dan in rust, in peys en vrede leven
 
En wilt soo herten knip niet op mijn seeren gheven.
 
‘T' is beter datmen t'feyl al swijghende bedeckt
 
Als datmen jemandts eer al lieghende bevleckt.’
 
Ick ken mijn penne vry van spott' oft schimp te schrijven
 
En daerom mocht sy wel vry van U schimpen blijven:
 
Jst dat U wetenschap wat hoogher vlieghen wil
 
Bethoonet metter daedt en hout u tonghsken stil.
 
En wilt mijn pen soo niet met al u clappen ket'len
 
Oft sy sou U misschien op't lesten oock soo net'len
 
Dat ghy u rechte saus sout hebben voor u tongh
 
Soo Musa eens de wijs van al U lempen songh,
[pagina 430]
[p. 430]
 
Jck weet ghy sout licht uyt een broeck dry cleeren snijen
 
Twee mantels uyt een tesch, jae sout een stadt bestrijen
 
U wetentheyt (soo t'schijnt) in alles is volmaeckt,
 
Doch alsmen t'nauw besiet, noch tuyn noch staeck en raeckt.
 
Wat wil ick veerder gaen, en loopten uyt mijn paelen
 
K'laet Momus doen sijn best om my te achterhaelen
 
Ten is gheen Rechts-banck hier al waermen dinght oft pleyt
 
T'is reden dat mijn pen uyt des' verwarringh scheyt.
 
Want t'is den Moor gheschuert met Momus veel te spreken
 
Al oft ick teghen een steen-rosts wou gaen preken
 
Ick laet sijn feylen daer en wensch hem alles goet
 
Soo blijf ick onghestoort in sinnen en ghemoet.
 
K'en mach in dit gheschil soo seer niet blijven hanghen
 
En vals onganckbaer ghelt voor goede munt ontfanghen
 
Heeft jemant tot mijn schimp sijn tongh in gal ghedopt
 
Mijn rechte oor is doof, de slincke is ghestopt
 
Jck wil met spoet en vlijdt hun lasteringh ontloopen
 
En gheene leughenen voor goede waeren coopen.
 
T'is tijdt dan dat ick eynd' op dat den Leser niet
 
Jn't overlesen crijght vermoeytheyt oft verdriet,
 
Tot mijn onschuldingh wil ick maer een reden voeghen
 
Die aenden Leser in het minst niet can misnoeghen'
 
Tot eyndelijck besluyt, te weten om dat my
 
Van overlangh bespronghen heeft de jelosy
 
Door enckel haet en nijdt, doch sonder rëen te gheven
 
Wie haer tot vyantschap heeft teghen my ghedreven,
 
In't drucken van dit werck, t'gen' ick heb voor ghehadt
 
Hoe wel dat (naer mijn dunck) de reden is ghevat
 
En aen den Leser staet hier voor ghenoch te lesen
 
Soo niet sal even-wel in als verduldich wesen,
 
En segghen dat ick blijf den vrindt van jeder een
 
Soo wel van die my mint oft tredt op mijnen teen.

Waerheydt baert Nijdt.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken