Biographisch woordenboek van protestantsche godgeleerden in Nederland. Deel 5

[Remerus Ligarius]

LIGARIUS (Remerus of Reimerus,) geboren te Norden in 1605, overleden te Amsterdam den 6en Dec. 1680, was een kleinzoon van den voorafgaande en zoon van den Oost-Frieschen predikant Reimerus Ligarius¹⁾. Als predikant was hij van 1640 af werkzaam te Neuende (nabij Wilhelmshaven in Oldenburg), vanwaar hij beroepen werd te Amsterdam. Hij diende de Luthersche gemeente aldaar van 1644 tot aan zijn overlijden. In het laatste decennium van zijn bediening deden zich bij herhaling moeilijkheden voor in de Amsterdamsche gemeente tusschen de oudste drie predikanten, waartoe Ligarius behoorde en de beide adjunct-predikanten. Terwijl de eersten de strengere gevoelens van de Wittenbergsche hoogeschool waren toegedaan, volgden de laatsten, die vooral onder de jongeren in de gemeente grooten aanhang hadden, de meer vrijzinnige richting van Calixtus en de Helmstadtsche godgeleerden. In de geschillen tusschen beide partijen trad Ligarius op den voorgrond als strijder voor het gezag der onveranderde Augsburgsche Confessie. (Domela Nieuwenhuis, t.a.p.).

In 1675 was in de Luthersche gemeente te Leiden een heftig conflict ontbrand over een besluit van den kerkeraad om voortaan bij de verkiezingen van ouderlingen en diakenen de gemeente niet meer op te roepen, maar de keuze alleen te doen, waarop de magistraat bevolen had dat deze aangelegenheid door de drie naast-

¹⁾Deze Reimerus Ligarius was in 1597 als predikant te Freedzum aangesteld. Kort nadat Graaf Enno III zijn in 1599 overleden vader Graaf Edzard II in de regeering was opgevolgd, werd hij als Evangelisch Luthersch predikant uit zijn ambt ontzet. Later - in 1612 - werd hij beroepen te Norden, waar hij in 1623 overleden is (Meiners, a.w. II, blz. 295, 331). Dat zijn gelijknamige zoon in 1605 te Norden geboren is maakt het aannemelijk dat hij na zijn afzetting aldaar heeft gewoond, reeds vóórdat hij er beroepen is.

[p. 33]

bijgelegen Luthersche gemeenten zou worden beslecht. Op den Zondag nadat de schikking getroffen en de partijen verzoend waren hield Ligarius, die als afgevaardigde der Amsterdamsche gemeente in deze zaak mede was betrokken geweest, een ‘verdrags-predicatie’ (Bijdr. Gesch. Luth. Kerk V, blz. 21, 22).

Zijn in druk verschenen ‘Inwijdingsrede’ bij de opening der Nieuwe Luthersche kerk te Amsterdam draagt hetzelfde kenmerk als de leerredenen uit dien tijd van andere Luthersche predikers, die zich voegden naar de autoriteit der Wittenbergsche theologen: langdradigheid en tentoonstelling van schoolsche geleerdheid.

Van Reimarus Ligarius bestaat een fraaie gravure, hem voorstellende op 50-jarigen leeftijd, ter halver lijve, rechts, zittende voor een tafel, waarop een opengeslagen Bijbel met Lat. vers van Phil. Caesius; Hoogd. vers van Fil. von Zesen en Holl. vers van J. v. Duisberg. Hetzelfde portret, met dezelfde verzen in andere spelling. Origineele gravure naar [en door C. de Pas] fol. (Vgl. Muller, Cat. v. Portr. No. 3224, 3224*; en v. Someren, id. II No. 3259, 3259*).

Van hem is in druk verschenen:

Exequiae Taddelianae. Dat is: Een Christelycke Lyck-Predicatie. Bij de Volckrycke Begraffenisse Dies wijlen Eerwaerdigen Godtsaligen en Hoogh-Geleerden Heer Mr. Eliae Taddelii, Voornamen Leeraer des Goddelijcken Woorts, bij de Gemeynte van de onveranderde Augsburgsche Confessie binnen Amsterdam, Dewelcke op den 7. May, 's middaghs om half I deses 1660. Jaers in Godt saligh ontslapen is. Gehouden den 9. May in de Vergaderinge van de voornoemde Christelycke Gemeynte aldaer. Amst. 1660. 4^o. Ten besluite een Latijnsch gedicht van R. Ligarius. Alloquium ad piè defunctum Dⁿ Collegam Desideratissimum. (Bibl. Ev. Luth. Sem. en U.B. Amst.) - Kamp ende Kroone der Christelijcke Ridderschap ofte Lyck-predicatie over den eerwaerdigen .... Conradum Hoppium, predicant der Christelijcke Gemeynte van de Augsburghsche Confessie in Amsterdam en desselfs huys-vrouw .... Christina Mathiasse Bisschops gedaen.... den 4 November 1670. Amst. 1670. 8^o. (Kon. Bibl.). - Concio Encaenialis of aldereerste Inweyings praedicatie, in de Nieuwe Kercke der Christelijcke Gemeynte toegedaen de onveranderde Augsburgsche Confessie .... in Amsterdam. - op den derden Sondagh des Advents zijnde den 13 Dec. 1671 .... over Ps. 27:4.... Amst. 1672. 8^o (Kon. Bibl.). - Exequiae Cordesianae, ofte een Christelijcke Lyk-predicatie (by Volckrycke begraeffenisse van.... Paulus Cordes .... Leeraer der Christelycke Gemeente van de onveranderde Augsburgse belydenis binnen Amsterdam) gedaen den 21 Dec. 1674.... Amst. - Hage (1674) 8^o (Kon. Bibl.). Buitendien schreef hij eenige Latijnsche gedichten vóór J.E. Blum, Oude en Nieuwe Boet-Bassuyne.... Amst. 1674; 2e dr. ald. 1736 (Zie: Domela Nieuwenhuis, a.w. blz. 80 ^{n 1}).

Litteratuur: Loosjes, Naamlijst v. Pred. der Luth., Kerk in de Ned., blz. 166. - Bijdr. Gesch. Luth. Kerk II, blz. 31; III, blz. 97. V, blz. 22. - Oud en Nieuw IV, blz. 81. - Domela Nieuwenhuis, Luth. Gem. Amst., blz. 79, 80, 87-89, 105, 106, 110, 111, 133, Bijl., blz. 98. - Molhuysen, Blok en Kossmann, N. Biogr. Wdb. VIII, k. 1044 (art. v. F.S. Knipscheer). - Hartog, Gesch. Predikk. (2e dr.), blz. 209. - G.D.J. Schotel, Anna Maria van Schurman, Aant. en Bijl., blz. 40, 41.