Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne (1683)

Informatie terzijde

Titelpagina van De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne
Afbeelding van De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyneToon afbeelding van titelpagina van De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (2.97 MB)

ebook (4.38 MB)

XML (0.84 MB)

tekstbestand






Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne

(1683)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XX. Hooft-Stuk.
Van de Wijn.

VAn alle dranken is de Wyn oft het druiven-sap de minste niet: buiten twyffel is dese vogt in d'eerste wereld al bekend geweest; want het staat niet te gelooven, dat Noach juist d'eerste vinder zoude geweest zijn.

Daar en is geen twyffel of d'eene wyn is veel gezonder als d'andere. Ik zal hier alderlei soorten van wynen niet te berde brengen, dewijl ik se ook altemaal niet nauwkeurig weet te noemen, maar alleenlijk zeggen, dat de suure en schrale wynen ons seer schadelijk zijn, en 't suir een groote oorsaak is, om 't podagra en diergelyke siekten meer te krygen: derhalven agt ik de beste wynen die tusschen soet en suir zijn, dat is; daar het alcali niet boven het acidum, noch het acidum niet boven het alcali heerscht.

Van alle wynen acht ik de Franse wynen de beste, voornamelijk als sy van een rype druif afkomstig

[pagina 190]
[p. 190]

zijn: De Hooglandse wyn is niet vreemt, matig gedronken, als ook de Moskadelle wyn. Van alle wijn behoort men niet veel te drinken; noit boven een half pint, of ten alderhoogsten, om vrolyk te zijn, een pint: want de veelheid is ons schadelyker als men weet, maar een weinig doet de spyze wel teeren, en houd onse sappen in goede beweginge. Die te veel gedronken hebben, werden wel gewaar, dat als zy weder nuchteren zijn, haar omloop van het bloed trager is: welker oorzaak is de menigte van het nagelaten suur, die het bloed verdikken.

Roode Hooglandse wyn is, een weinig gedronken, niet schadelijk, maar veel gedronken kanse geen goed doen.

Most van alle wynen, wyl dezelve niet ryp geworden is door het werken of gesten, is niet goed.

Malvesey, Sek, Canary-wijn, Spaanse wijn, Griekse wijn, en diergelyke, zijn altemaal gezond, een weinig gebruikt, voornamelijk in hongerige menschen, en die dikwyls veel suur in de maag hebben.

Rhynsche wyn, Moesel-wyn, en alle andere suure wynen, zijn niet goed gedronken, alhoewel het voor die tyd gezond schijnt, en de menschen quansuis voor die tijd verfrischt, maar daar na werdense weder dorstig en vlammig in het aansigt, en sijn koortsen en pynen aan 't hooft, handen en voeten onderworpen.

Wyn met water gedronken is niet ongesond, het welk heel Vrankrijk door geschied, en in onse landen mede wel plaats zou konnen hebben.

Hypocras wijn, en alle andere gekruide wynen, zijn niet ongesond matig gedronken.

Brandewyn, soo gekruid als ongekruid, item Anys-water, Lavas, Orangie-water, Limoen-water, Gulde-water, Jenever, en diergelyke meer, zijn alle goed in matigheid gebruikt, onder het eeten, of na den eten, of na het drinken van thee. De menigte is altijd scha-

[pagina 191]
[p. 191]

delijk, want het bloed werd daar al te werksaam door, en verliest door een sterker inwaasseminge te veel fijne deelen: Ten anderen zijn de brandewynen al vry vol suure deeltjes, die het lighaam niet veel goeds bybrengen.

Alsem-wyn is in de herbergen weinig goed te krijgen; daarom, indien men die gebruiken wil, men selfs een extract moet maken, en gieten daar van soo veel in goede Franse wijn, tot dezelve bitter genoeg is; en is dan niet quaad gebruikt.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken