De Kartesiaanse academie ofte, institutie der medicyne

XXV. Hooft-Stuk.
Van de Detergentia, anders Mundificativa, Digestiva oft suiverende Middelen gesegt.

WAnneer dat'er korsten, weeragtigheden, gangraenen en sphacelus in eenige ulceratien zijn, of dat'er eenige contusien zijn, daar men alle lappen en vellen niet te wel kan met een schaar oft mes afsnijden, heeft men zekere middelen noodig die men detergentia, mundificativa, oft Digestiva noemt, want indien men dese niet gebruikte, souden de sweet-gaten in welke men eenige korsten oft iets diergelyk, als boven gesegt is, vond, al te lange open gehouden werden; daarom, seg ik, zijn der sulke dingen noodig die dit verwakkeren.

Dese middelen kan ik tot tweederlei Hooft-Stukken brengen, want als de stoffe die uitgesuivert moet

[p. 418]

werden ligt is, zoo bestaan die dingen alleen uit beweegelijke deeltjes: Maar zoo dese sweeren als een weeragtigheid hebben, zoo datse als met een heet of koud vuur beset, en verhard zijn, geschied dat door afknagende dingen.

De eerste soort, bestaande uit beweeglijke fijne deeltjes, in de sweeren die de mundificativen noodig hebben, geplaatst zijnde, werden geduirig door het hemels vuur, dat'er doorstraalt, nog meerder bewogen: dese dan geduirig aanbotsende, kervende en hakkende op het gene dat onbeweeglijk is, werd allenxkens in stukken gehakt en losgemaakt, welke los makinge het werk is dat de mundicativen verrigten. De volgende zijn daar meest toe bequaam.

Rad. Apii,

Aristolochiae Longae,

Rotundae,

Fabaceae,

Gentianae,

Fol. Apii,

Absinthii,

Chelidonii,

Lauri,

Marrubii,

Nicotian,

Phellandrii,

Flor. Croci,

Farin. Lini,

Lupini,

Tritici.

Secalicei,

Spir. Vini,

Aloes,

Urina,

Terebinthina,

Myrrha,

[p. 419]

Thus,

Resina pini,

Pix,

Ammoniacum,

Galbanum,

Assa Foetida,

Caphora,

Fuligo,

Gummi Elemni,

Mel,

Fel Animalium,

Stercora Animalium.

Maar de tweede soort is corosiver, welke bestaat of uit loog-sout, of uit suur sout; die uit loog-sout bestaan zijn de volgende

Sapo Venetus & niger,

Nitrum,

Lixivium,

Alumen ustum,

Calx Viva,

Spiritus Salis Armoniaci,

Urinae.

De andere bestaan meest uit een suire stoffe, als

Alumen,

Vitriolum,

Aerugo,

Arsenicum,

Lapis Alchymiae,

Butyrum Antimonii,

Oleum Vitrioli,

Sublimatum,

Dese beide soo loog-souten als suire souten werden

[p. 420]

onder de bovenste dikwyls gemengt: Want dewyle dese beide souten uit seer stekende en snijdende deeltjes bestaan, werden zy door de subtyle materie te gelijk met de eerste beweeglijke deeltjes zoo tegens de kanten van de sweeren aangeslagen, dat alles wat daar by of ontrent is, in stukken geraakt, en de kanten rauw werden, het welk door dese middelen te verrigten stond.