Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden (1698)

Informatie terzijde

Titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden
Afbeelding van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruidenToon afbeelding van titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.77 MB)

ebook (8.42 MB)

XML (1.11 MB)

tekstbestand






Illustrators

Jan Luyken

Caspar Luyken



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/natuurwetenschappen/biologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

(1698)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

IX. Hoofd-stuk. Acorus, ofte Calmus wortel, Wel-riekende-Lisch genaamt.

DEn Acorus ofte gemeenlyk Calmus genaamt, is de Calamus Aromaticus der Ouden eigentlyk niet, maar een riet-gewas. De Calamus dan heeft lange, smalle aangenaame groene bladen, en daarom onder de soorten van Lisch gerekent: welke tusschen de handen gevreven, een reuk van sig geven, die de wortel seer gelyk is. De wortel is meer dan een vinger dik, groenagtig, wit, ofte wat roodagtig van buiten, met verscheide hairigheden, groeyende vry lang, krom en slym, met

[pagina 24]
[p. 24]

veele leden: van binnen wit; heeft een doordringelyke Speceriagtige smakelykheid op de tong, met een sterke, dog niet onaangename reuk. Uit de Stoel van de bladen ryst een halm, een voet ofte anderhalf hoog, blads gewyse, uit welker zyde een aare voort komt, bruin van koleur, de langte hebbende van een kleine vinger, en matig dik; staande regt over end opwaarts, met Kruis-gewyse strepen door-sneden en door-kerft: de knopjes die het besluit, gaan met 'er tyd open, en vertoonen een menigte kleine geele agtige bloemtjes. Dese aare wert met 'er tyd wel een vinger dik, met veele kleine groene knoopjes, byna de vrugt van de pynboom gelykende.

Dit is een gras-bladig gewas, sonder Stroo-halm: de aare, die de selvige voortbrengt, is enkel, cierlyk, op de wyse van een katteken Julus genaamt, welke de selvige van alle andere onderscheid, soo daar eenige andere teikenen mogten ontbreken.

Sy wast alhier in Holland langs de rivieren, als by Niepoort, buiten den Haag en Delft; by der Gouw, tusschen Haarlem en Leiden, Maase-veen, Tien Hoven, enz. ook groeit deselvige wel in de Hoven, maar moet veel waters hebben. Het loof vergaat tegens de Winter, maar de wortel blyft overig; van welke men nieuwe planten kan voort telen. Deselvige bloeit in de Hoy-maand.

De wortel van di gewasch werd hier te Lande alleenig gebruikt. Synde om syn sterke reuk en smaak seer verwarmende, en mag met regt den Inlandsen Gember genaamt werden, alsoo deselvige mede soo voortkomt, als de Calmus. Wanneer men die schilt, murw kookt en met Syroop Confyt, soo is sy alsoo kragtig in de slymige Maag-qualen, als de Oost-Indische geconfyte Gember, des ogtens nugteren genuttigt. De wortel, het sy

[pagina 25]
[p. 25]

op wat wyse toe bereid; dient mede in de kolyk en allerlei buik-pynen, verdryvende de winden en alle slym. Tot d'eigenste qualen mag men mede een water distilleren, met welke de fyne olie mede over gaat. Men set de wortel mede op Wyn ofte mede tegens de koude Maag-qualen en koorsen, Ook kan mense in poeder innemen. Sy werd mede gedaan by alle tegengiften. De Koeke-bakker snyden deselvige in schyfjes, en leggen die op haare Koeken in de plaats van Gember.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken