Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

XVIII. Hoofd-stuk. Alchimilla, ofte synnauw, onser Vrouwen-mantel, en Leeuwen-voet gesegt.

DE Achimilla schynt by d' oude Genees-heeren niet bekend te zyn geweest, groeit somtyds een voet hoog, en dikwyls lager; met een rong en ruigagtig Stammetjen, met eenige zyd-takjes, selden regt op, maar legt meest op de aarde. D'onderste bladen syn vry groot, maar werden hoe hooger, hoe kleinder, synde breed en rond met seven, agt, ofte tien stompe punten, ofte stompe hoeken, alle geschaart ofte saags-gewys gekorven. Yder der onderste bladen hebben een vry lange ruige steel; maar die aan het Stammetje wasschen alsoo niet. Sy syn eenigsins gekronkelt gefronst of gevouwen, voornamelyk de bovenste kleine: hebbende een bleik geel-groene koleur. Op het top van het Stammetje, heeft men veel by een groeyende kleine groen-gele ofte gras-verwige nopjes ofte bloemtjes, waar na in kleine huisjes ofte hauwtjes de kleine gele zaadjes volgen, gelyk als dat van het Eul-zaad byna gelyk. De wortel is bruin ofte swart van koleur wel een vinger somwylen dik, met veele veselen daar aan, en wel een vinger ruim lang. Sy teelt niet alleen van zaad voort, maar ook van hare aan de zyden groeijende afsetsels.

De geslagt-teikenen syn, dat de bloemtjes boven op de struiken wassen, van agt groene blaadjes gemaakt; sittende op zaad-busjes, yder twee zaad-

[p. 36]

jes in sig hebbende, staande kroontjes gewys.

Groeit best op een wel gemeste, sandige goede grond, soo in d'opene als schaduwagtige logt: wil wel bewatert syn. Wederstaat de koude des Winters wonderlyk wel, daarom blyft die het geheele jaar over: alhier werd sy niet in 't wild gevonden, maar alleen in de Tuinen van de Kruid-oefenaars. Het geeft syn bloemtjes gemeenlyk in de Bloey-maand en Wiede-maand.

De smaak is wat wrangagtig, en niet heet in de mond: dit kruid werd onder de wond-middelen gerekend, soo innerlyk als uiterlyk gebruikt. Men maakt daar kooksels van met eenige andere wond-kruiden: of men kan het gedroogde kruid trekken als Thee. Het dient dan mede om de Vrouwen witte en roode bloemen te stoppen, als mede de roode loop, en het bloed-spuwen.

Het sop in wonden gedaan, geneest die, en suivert de vuile sweeren, die se geneest. Hierom komt deselvige in het Emplastrum van Felix Wurtz, welke alle sweeren suivert en geneest, ten ware daar bedorven been onder was. Wanneer de etter uit de holligheid der borst getapt is, ofte in eenige andere groote holligheden belediging bespeurt werd, speut men dit kooksel daar in om te suiveren en te genesen.