Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden (1698)

Informatie terzijde

Titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden
Afbeelding van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruidenToon afbeelding van titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.77 MB)

ebook (8.42 MB)

XML (1.11 MB)

tekstbestand






Illustrators

Jan Luyken

Caspar Luyken



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/natuurwetenschappen/biologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

(1698)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

LVIII. Hoofd-stuk. Asparagi, ofte Aspergies.

DE Aspergies zyn Tamme en Wilde. De Tamme schieten in Gras-maand, gemeenelyk eenige Puper-verwige en lyvige scheuten uit, welkers gedeelte, dat nog in de aarde is, wit is. De toppen zyn als punten, een weinigjen als met schilferen, Pyn-appels gewys: dese werden van 't gemeen Aspergies genoemt, met een mes uit d'aarde gestoken, in bossen gebonden, en als een lekkere spyse gekookt en ter Tafel gebragt. Maar als men dese scheuten laat opwasschen, werden sy een lange, groene en vry dikke steel, die sig van onderen tot boven in veel dunne zyd-takjes verdeelt, die alle met een hairs-gewyse groente verciert zyn, tusschen welke kleine geele bloemtjes hangen, waar na groene besien volgen, rond, van groote als Aalbessen, en byna meni-rood, in welke seer hard,

[pagina 95]
[p. 95]

swart en tay zaad besloten is. De wortelen zyn lang en voos, hangende met menigten van eene Moeder aan malkanderen, die sig in d'aarde gints en weder verspreiden, welke gedroogde niet dan pyps-gewyse vliesen zyn, alsoo hare toppen alle zyn uitgedroogt. Dese groeijen niet alleen in de Tuinen, maar selfs komen sy hier en daar op de Duinen voort, en groeijen weelderig tusschen het riet, aan de Water-kanten, welker soorten ik van een ongemeene dikte gesien heb, en myn Heer Vader die aan zyn Hoogheid den Heere Prins Casimir van Nassouw, die doe ter tyd tot synent was, om zyn ongemeenheid, vereerde. Sy komen van zaad voort, maar dat heeft een jaar twee of dry werk, daarom werden sy gemeenlyk van de wortelen voortgeset en geplant.

D'Aspergies behooren onder de besi-dragende kruiden; welker geslagt-merken zyn de alderdunste en als hair-gelyke groente; welkers eerste scheuten dik en eet-baar zyn.

De wilde soorten sullen wy hier niet beschryven, alsoo de selvige een buiten-lands gewasch is, en hier onbekend.

D'eerste scheuten, gemeenlyk Aspergies genaamt, werden gekookt en met gesmolten boter gegeten: ofte met Oli en Azyn. De topjes der dunste, werden afgesneden en met vleis-nat gestooft. Andere eten se rauw met peper en sout. Sommige zyn wit, die van veele best geagt werden, maar ik beminne de groene, zynde smakelyker. Sy maken een slappe maag en geven weinig voedsel; maken een stinkende pis, niet soo seer door haar selfs, als door het pis-sout dat sy uit de mist hebben; want andere die ongemist aan Duinen en Slooten wasschen, geven soo een sterken pis niet. Aangaande de wortelen, die moeten versch gebruikt werden,

[pagina 96]
[p. 96]

anders zyn sy kragteloos: dese hebben een werkelyk vogt om de slym te verteeren, en te openen wanneer sy gekookt werden, en het kooksel gedronken, dryft mede de pisse af en Maand-vloeden; geneest de droppel-pis. Het zaad werd selden voorgeschreven, maar men gelooft dat het de Graveelige goed is.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken