Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

CLXIII. Hoofd-stuk. Cupressus, Cypressus, Cypresse-Boom.

DE Cypres is een regte, lange en dikke Boom, met een spits opgaande top. Van zyn midden af heeft de selvige seer veele takken, sig niet verre uitbreidende, maar wasschen langs de middel-stam na om hoog, maar genaken den top niet: want dese Boom werd van zyn midden af allenxkens spitser en puntiger. Het hout is hard, digt en vast; welriekende, en wat bleiker als geel Sandel-hout: werdende van geen wormen aan gedaan, nog vermolmt, ofte splyt niet. De groenigheid, die het in plaats van bladen heeft, is lankwerpig rond, dog lyviger en dikker dan de Tamaris-Boom. De vrugten zyn van groote als de grootste Okker-noot; hangen van de takjes nederwaarts; sy zyn een weinig langwerpig rond. Ryp zynde splyten sy open, en dan vliegt haar klein, plat, seer dun en grysagtig zaad, door de wind, daar uit. Uit de bast druipt een harst. Dese Boom werd het Manneken genaamt, want het Wyfken wast laager ende brengt geen vrugten te voorschyn.

Sy groeijen hier nergens dan in de Hoven, want sy werden uit Italien hier gebragt. Dit geboomte blyft altyd groen: gevende zyn vrugten in den Herfst, alhoewel men segt dat die drymaals 's jaars draagt.

De groente deses Booms siet men veel gehouwen en geschildert ontrent de wapenen, en Graf-steden

[p. 225]

der doden; alsoo men segt dat dese Boom aan Pluto, den God der Hellen, die de dooden ontfangt, soude toegewyd zyn. De groene takken zyn fyn van deelen, dat uit de reuk en smaak kenbaar is; maar heeft mede veele grove deelen, als mede de vrugt. Beide gebruikt men in een kooksel, doen het bloed braken stillen, en de buik-vloed ophouden, als mede de overvloed van stonden. Men gebruikt het mede tegens de darm-breuk, en wanneer men het water niet houden kan: als mede tegens den uithangenden darm, baar-moeder ofte scheede. Soo innerlyk als uiterlyk, het poeder van dese vrugt is dienstig onder de bloed-stelpende poeders gemengt.

De mieren eten gaarn het zaad. Het hout is bequaam om kassen en doosen van te maken, want het riekt aangenaam. Men segt dat het zaagsel ofte schavelingen in kassen gelegt, de motten afweert.