Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden (1698)

Informatie terzijde

Titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden
Afbeelding van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruidenToon afbeelding van titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.77 MB)

ebook (8.42 MB)

XML (1.11 MB)

tekstbestand






Illustrators

Jan Luyken

Caspar Luyken



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/natuurwetenschappen/biologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

(1698)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

CCCL. Hoofd-stuk. Origanum, Orego en grove Majolein.

DE gemeene ofte Spaanse Orego heeft ronde struikjes dikmaals wel van twee voeten hoog, somtyds wat purperagtig, verbreidende sig in verscheide takjes: heeft breede, wat langwerpige en spits-toeloopende blaadjes, staande twee en twee over malkanderen, bleik-groen van koleur. Op de top-

[pagina 432]
[p. 432]

pen der takjes, komen schubagtige aartjes, tusschen welke kleine witte bloemtjes te voorschyn komen. Het zaad is bruin-geel, en heel klein. De wortel is dun en veselagtig.

Een ander soorte werd Onitis genaamt, wiens bladen witter, en byna den Hysop gelykende zyn: het zaad heeft als sommige byeen gevoegde schubbetjes, ofte als kleine besien.

Een derde noemt men wilde Orego ofte grove Majolein: des selfs struikjes zyn rond en ruig, wel een voet hoog, sig boven in verscheide takjes deilende. De blaadjes zyn breed en langwerpig spits-toeloopende, twee en twee over malkanderen staande. Op de toppen komen hoofdjes of bolletjes met bleik-purpere en somtyds witte bloemtjes, hebbende veele fyne veseltjes. Het zaad is klein en roodagtig. De wortel is hard, lang en houtagtig, des winters over blyvende.

De Engelse wast wel soo laag, hebbende kleinder, groender en gladder bladen. Haar bloem-bolletjes zyn smalder en meer in een gedrongen, waar uit kleine purpere bloemtjes komen, gevolgt van een klein zaad. De wortel is dun en hard.

Alle dese soorten wassen hier alleen in de kruid-hoven, en bloeijen de meeste somer door.

Alle hebben sy een aangename reuk en smaak, voornamelyk de Spaanse ofte Candise, welke uit veel zoute en oliagtige deeltjes, en by gevolg beweeglyke deeltjes bestaat. Men gebruikt dit gewas dan, voornamelyk de opperste topjes, tegens alle de verstopte ingewanden, hoest, moeijelyk ademen, geel-sugt: vermeerdert de melk in de borsten, doornsyd de slym, verdryft winden, enz. de topjes van de Spaanse kan men drinken gelyk de Thée: is aangenam van reuk en koleur, en men merkt door de smaak een fyn vlug sout. Men kan

[pagina 433]
[p. 433]

hier mede een water van overhalen, om voor de kinderen te gebruiken onder haar pap, tegens de winden en buik-pynen: te gelyk krygt men dan een fyne olie, welke in de slapen des hoofds gestreken, en met een wolletjen in de holle tanden gestoken de tand-pyne doet over gaan: men kan se mede op wyn ofte brandewyn setten en nuttigen die: ook kan men daar een geest uit maken. Van het gansche kruid maakt men baden tegens verlamde, ofte verkrompe leden.

De Spaanse werd mede op de tafel gebruikt over gestoofde Visch, Kaviaart, Anchovis, enz.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken