Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden (1698)

Informatie terzijde

Titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden
Afbeelding van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruidenToon afbeelding van titelpagina van Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (6.77 MB)

ebook (8.42 MB)

XML (1.11 MB)

tekstbestand






Illustrators

Jan Luyken

Caspar Luyken



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/naslagwerken (alg.)
non-fictie/natuurwetenschappen/biologie


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Den Neder-landschen herbarius ofte kruid-boek der voornaamste kruiden

(1698)–Steven Blankaart–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

CCCLXVII. Hoofd-stuk. Pepo, Pompoen.

DE groote Pompoenen hebben vry lange, ronde, dikke, rouwe struiken, met veele scherpe groene doorntjes beset; sig met verscheide klawieren aan de naast gelegene struiken, en prieelen vast houdende, ofte anders, gelyk de Komkommers langs d'aarde kruipende. Hier aan wasschen overhands, ofte liever sonder order, groote, breede, seer rouwe en scherpe bladen, hebbende niet alleen eenige tippen, maar zyn daar benevens nog redelyk diep rontom gekorven: staande yder op zyn eygen steel. Tusschen de bladen komen geele, groote, vyf-tippige bloemen byna een klokjen gelykende, min ofte

[pagina 452]
[p. 452]

meer gekerft. Hier na volgen groote, dikke, ronde, langwerpige vrugten, met dikke vooren ofte uitstaande strepen hoeks gewys door-regen, groen van verwen; het vlees onder de bast, is wit, en matig hard, maar het binnenste is voos en ydel, waar in het zaad op order geschikt is, zynde wit, groot, plat, breed en langwerpig, gelykende seer na meloenen zaad, maar is veel grooter en lyviger. De bast is dikwyls donker-groen, hard en byna houtagtig: somtyds witagtig, maar soo hard niet. De wortel is matig lang, met veselen bewassen.

Een tweede soort verscheelt hier in dat de bladeren soo diep niet gesneden zyn, en ook van gedaante wat kleinder. De steelen zyn ook dunder en teeder, meest langs der aarden kruipende. De vrugt is bol-wys, rond, somtyds grooter en somtyds kleinder. De schors is somtyds groen en hard; somtyds dunder, teeder en wit. Het zaad is wat kleinder, anders het vorige genoegsaam gelyk.

Een derde is d'eerste mede seer gelyk: maar de vrugt is tusschen beiden de voorgeschrevene wegens hare groote, hebbende de schorse verscheide verhevene prikkelen, gelyk de Citroenen, en ryp zynde geel werden.

Een vierde heeft een breede, en byna platte vrugt, byna een schild gelykende; zynde in 't midden dik en verheven, maar om de kanten dun, en op sommige plaatsen om geslagen, gekronkelt en gefronselt. De bast is niet seer hard, is wit van koleur, maar het vlees is redelyk hard, en niet ligt verrottende. Het zaad is ruim soo groot als van een Meloen.

Men teeltse alleen in de moes-hoven voort; werdende alle jaren van nieuw zaad voortgebragt, en bloeijen in de Somer, waar na in de Herfst de vrugten volgen.

[pagina 453]
[p. 453]

Aangaande haar zaad, is van kragten als dat van de Komkommers en Meloenen, en kan daar voor gebruikt werden. Maar het harde vlees werd in de keuken gebruikt. Men schryft dat een dragme van de wortel in genomen doet braken: te veel van Pompoenen gegeten, maakt buikloop en het bort.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken