Leven in het verleden. Verzamelde aforismen

[p. 23]

XV^#

Het is teekenend voor de ‘stupide 19ième siècle’¹, dat ‘tout savoir², c'est tout pardonner’ langzamerhand is gaan beteekenen: ‘tout savoir³, c'est tout excuser’.

# T: Standpunte 3 (1948), nr. 3 (augustus), p. 3.
D: Aphorismen, p. [20].
VARIANTEN
1. siècle', < siècle'
2. savoir, < savoir
3. savoir, < savoir

De ‘stupide 19ième siècle’ is een uitspraak van Balzac (‘Lettre à l'Étrangère’ 15 november 1838), door Léon Daudet als titel gebruikt voor een van zijn beroemdste essays (Le stupide XIXe siècle, 1922). Bloem had grote bewondering voor de polemist Daudet. (Vgl. Het onzegbare geheim, p. 173.) Het bekende gezegde ‘tout savoir, c'est tout pardonner’ wordt wel in verband gebracht met een passage in de roman Corinne van Madame de Staël.