Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Oost- en West-Indische Warande (1694)

Informatie terzijde

Titelpagina van Oost- en West-Indische Warande
Afbeelding van Oost- en West-Indische WarandeToon afbeelding van titelpagina van Oost- en West-Indische Warande

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.21 MB)

ebook (3.28 MB)

XML (0.48 MB)

tekstbestand






Editeurs

George Marggrav

Willem Piso



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Oost- en West-Indische Warande

(1694)–Jac. Bontius–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vervattende aldaar de leef- en genees-konst. Met een verhaal van de speceryen, boom- en aard-gewassen, dieren &c. in Oost- en West Indien voorvallende


Vorige Volgende

Het XIV. Capittel. Van de Cholera ofte Bort.

Doctor. Regeert het Bort aldaer niet veel, alsoo men daer veel versche Vruchten eet?

Magister. Ja, Mijn Heer, bespringht allerley ouderdom: komende meest van de Vruchten en warme ende vochtige Locht. Oock heeft men haer ten allen tijde van 't Jaer. Des Somers nochtans hebben sy een groote Gal, waer by de heete drancken ontijdelijck komen, die de Jonckheyt dan meest aen boort klampt met een schielijcke uytstortinge van krachten met flauwten. Soo dat, wanneer sy binnen de 24. uuren niet geholpen werden zy het moeten met de dood bekoopen.

Doctor. Wat teyckenen?

Magister. De Pols is swack, of den Adem belet, de leden sijn koud, het koude sweet breeckt uyt, groote brand van binnen ontrent het Hert, ende daer sijn Convulsien by.

Doctor. Sy gebruycken Tamerinde welcke dit Land voortbrenght; of liever Syropen ende

[pagina 223]
[p. 223]

conditen van Murucuja, Janipapa, Limoenen, Aranjen, Araca, Guajaba; als mede Indiaense Vijgen, Ubapitanga, Murecy, voornamentlijck Tipioca, ende meer andere versterckende en verkoelende Medicamenten, die uyt de Tipioca gemaeckt werden. Uyterlijck gebruycken sy fomentatien, en smeringen van astringerende ende verkoelende dingen: als mede Cataplatmen van versche Porcelein, Plantago, Myrthen, Araca, knoppen van de boom Imbaiba, dese werden met Azijn toebereid, ende op de Borst des Patients geleght, als mede op den Buyck ende Aars. Soo 'er maer een weynigh tijdts is, werden door Clysteren van de selfde soort vereist, en meer andere dingen die in 't Hooftstuck van de Roode-loop en Inflammatie des Aers wydloopigh sijn verhaelt. Maer, gelijck als dese dingen dickmaels helpen, soo gaet men die dickmaels alwillens, om de weynie tijdt, en de woedentheyt der sieckte, voor-by, ende men treed aenstonds tot de slaep-middelen over. Welcke twee meest vermaert zijn, sijn boven geseght. Men geeft het Extractum Croci Bontii, ende ons Condetum Magistrale, het welcke men van onderen inschiet, en van boven in geeft. Oock gebruyckt men slaep-makende Linimenten waer mede men het Hooft ende Borst bestrijckt. Soo dat 'er niet veyliger is, dan de slaep te verwecken. Het drooge Bort wert by na op de selfde wijse genesen, voornamentlijck soo men op de plaets der Lever de koppen van hoorntjes appliceert, welcke meest door suyginge wercken.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken