Skiplinks

  • Tekst
  • Verantwoording en downloads
  • Doorverwijzing en noten
Logo DBNL Ga naar de homepage
Logo DBNL

Hoofdmenu

  • Literatuur & taal
    • Auteurs
    • Beschikbare titels
    • Literatuur
    • Taalkunde
    • Collectie Limburg
    • Collectie Friesland
    • Collectie Suriname
    • Collectie Zuid-Afrika
  • Selecties
    • Collectie jeugdliteratuur
    • Basisbibliotheek
    • Tijdschriften/jaarboeken
    • Naslagwerken
    • Collectie e-books
    • Collectie publiek domein
    • Calendarium
    • Atlas
  • Periode
    • Middeleeuwen
    • Periode 1550-1700
    • Achttiende eeuw
    • Negentiende eeuw
    • Twintigste eeuw
    • Eenentwintigste eeuw
Oost- en West-Indische Warande (1694)

Informatie terzijde

Titelpagina van Oost- en West-Indische Warande
Afbeelding van Oost- en West-Indische WarandeToon afbeelding van titelpagina van Oost- en West-Indische Warande

  • Verantwoording
  • Inhoudsopgave

Downloads

PDF van tekst (1.21 MB)

ebook (3.28 MB)

XML (0.48 MB)

tekstbestand






Editeurs

George Marggrav

Willem Piso



Genre

non-fictie

Subgenre

non-fictie/natuurwetenschappen/geneeskunde


© zie Auteursrecht en gebruiksvoorwaarden.

Oost- en West-Indische Warande

(1694)–Jac. Bontius–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vervattende aldaar de leef- en genees-konst. Met een verhaal van de speceryen, boom- en aard-gewassen, dieren &c. in Oost- en West Indien voorvallende


Vorige Volgende
[pagina 298]
[p. 298]

Het XI. Capittel. Van de Liquidambar.

De Liquidambar is als een vette Terpentijn ofte Harst, komende in overvloed uyt Nieuw Spaenjen. De Boom daer de selve uyt traent, is groot, schoon, ende wel getackt, met Bladeren als veel by d'Inwoonders Ococol genaemt. Heeft een dicke Aschgrauwe Bast, uyt welckers Quetsure dese Liquidambar traent. Noch versch zijnde, soo laet men het dunste daer afdruppen, 't welck alleen bewaert sijnde Oleum de Liquidambar genoemt wert, welcke soeter en veel liefelijcker van reuck is dan de dicke.

Dit Geboomte wast in West-Indien, welckers reuck men heel verre kan gewaer werden: sy is een weynigh verwarmende.

Sy wert gebruyckt om te roocken, maer om dat het roocken langer soude geduyren, doen sy daer wat van de Schorpe by. Sy wert na Spaenien met geheele Tonnen en leere Sacken gevoert, men gebruyckt die aldaer in plaets van de Stijrax Liquida, om dat de selve die eeniger maten gelijckent; maer ruyckt sterck genoegh, al leght hy op het vuur niet, want geheele Huysen ende Straten werden met die reuckt vervult.

Is mede seer krachtigh tegens allerley sieckten, alsoo die verwarmende is, sy vermurtwt, doet scheyden, en versacht de pijn. Alleen

[pagina 299]
[p. 299]

ofte met andere saecken vermenght, versterckt sy de Hersenen aen 't Hooft gestreecken. Geneest de Hooft-pijn, ende alle Leden pijn uyt koude komende, Pleyster gewijs daer op geleght, ende op die wijse doetse deught aen de Maeg, doende haer wel teeren, of stilt des selfs pijne, ende verdrijft met eenen de Winden.

d' Olie is vry wat meer verwarmende en doordringelijck, welck de Hand-schoenen een aengenamen reuck doet hebben, ende is dienstigh in alle koude gebrecken, doet de Stonden vloeijen en ontdoet alle verstoppingen.

Men vergadert de teerste topjes dese Geboomtens, ende men leght die in de Kleer-kassen om dat die wel souden riecken.


Vorige Volgende

Footer navigatie

Logo DBNL Logo DBNL

Over DBNL

  • Wat is DBNL?
  • Over ons
  • Selectie- en editieverantwoording

Voor gebruikers

  • Gebruiksvoorwaarden/Terms of Use
  • Informatie voor rechthebbenden
  • Disclaimer
  • Privacy
  • Toegankelijkheid

Contact

  • Contactformulier
  • Veelgestelde vragen
  • Vacatures
Logo DBNL

Partners

Ga naar kb.nl logo KB
Ga naar taalunie.org logo TaalUnie
Ga naar vlaamse-erfgoedbibliotheken.be logo Vlaamse Erfgoedbibliotheken