Geschiedenis van Leuven. Geschreven in de jaren 1593 en 1594

Vande Kercken, Godtshuijzen, Cloosters, Capellen ende Collegien binnen Loven.

Sinte Peeters kercke.aant.

Onder de heijlieghe ende ghewijdde kercken ende plaetsen, binnen Loven, soo wordt Sinte Peeters kercke nu voerde principaelste gehouden, gefundeert bij Lambrecht metten Baerde, graeve van Loven, ontrent den jaere 1000; ende ordineerde daertoe seven canoniken, die Lambrecht Balderick, zijnen sone, de thiende van de Lovensche landen gegeven heeft. Hier dore hebben hen de graeven van Loven ende hunne naecomelinghen, hertoghen van Lothrijck ende Brabant, hier voermaels advocaten oft voechden vande canoniken ge-

[p. 189]

noempt. Ende als zij, te Loven, als hertoghen van Brabant gehult ende ontfanghen wordden, soo sweren zij ten heijliegen, dat zij de privilegien der kercke van Sinte Peeter ende allen de kercken van Brabant onderhouden zullen; ende dat zij oock zullen onderhouden die privilegien van den ghenen totten vrijen huijsgezinne ende familie van Sinte Peeter voers. behoorende, gelijck hier naer breeder daeraff zal getracteert wordden.

Ende es de overste der voers. kercke van Sinte Peeter genoempt de Proost, die, bijnaer altezaemen, vuijten edeldomme van Brabant, bijden hertoghe van Brabant, aldaer zijn gestelt geweest¹, ende hebben proosten der voers. kercke geweest de naevolgende persoonen², te wetene:

(H^r Godfried van Loven, bloedverwant van Lambrecht Balderick, anno 1047.)
(H^r Godfried vanden Berghe, rond 1070.)
(H^r Henricus, rond 1080.)
(H^r Anselmus van Loven, rond 1083.)
(H^r Renso.)
(H^r Siger, rond 1129.)
(H^r Simon van Bierbeke, rond 1130.)
(H^r Hendrick van Loven, rond 1139.)
H^r Reginerius, anno 1140.
(H^r Lambrecht, rond	1145.)
H^r Sijmon, anno	1159.
H^r Vranck (van Heverle), anno	1164,
onder welcken de voers. kercke van Sinte Peeter, op Sinte Laureijs nacht, anno 1176, affbrande.
(Sint Albrecht van Loven, obiit	1192.)
(H^r Philips van Wezemale, rond	1193.)
(H^r Godefridus van Loven, obiit	1197.)
H^r Hendrick, anno	1206.
H^r Gooswijn, van Goetsenhoven, anno	1233.
H^r Godefroijdt (van Valbeke), anno	1256.
H^r Willem Bertout, des heeren broedere van Mechelen, ende wert, anno 1293, bisschop van Luijck gecosen; daernaer, anno 1296, bisschop van Utrecht.
(H^r Siger van Diest, obiit	1296.)
(H^r Gerard van Kuijck, anno	1296.)
(H^r C.... van Bautershem, anno	1310.)
(H^r Lambertus de Bouchout, anno	1312.)
(H^r Johannes van Kuijck, anno	1321.)
(H^r Johannes van Esschen, anno	1326.)
H^r Alaerdt van Osch, anno	1342.
H^r Nicolaes de Ghinnich, anno	1363.
H^r Jan van Luxemborch, anno	1378.
(H^r Johannes van Burgondien, obiit	1402.)
(H^r Johannes van Rotselare, obiit	1419.)
H^r Willem de sone des heeren van Assche,	1426.

Deze es geweest de cancellier vande Universiteijt binnen Loven; ende naer hem alle zijne naercomelingen, als heer Dominicus Bassadonis, H^r Nicolaes Ruijster, 1487, H^r Coenraet Renner, doctor in beijde rechten, 1510. Ende, in hunne absentie, soo hebben de Dekens der voers. kercke van Sinte Peeter de selve officie, in hunnen naem, bedient.

Ende naest den voers. Proost van Loven, soo es de Deken der voers. kercke van Sinte Peeter, de overste vanden capitele ende Universiteijt, die, meestendeel, vuijte goede mannen vande geslachten der stadt Loven plaegen gecosen te wordden, wijens naemen hier volghen.

De naemen vande dekens der kercke van sinte peeter, te Loven, ende vanden capitele^3.
(H^r Menzo	1125)
(H^r Alard	1140)
(H^r Reinard	1164)
(H^r Lambrecht	1174)
(H^r Petrus	1189)
(H^r Hendrik	1197)
(H^r Engelbert	1200)
H^r Reginerius, anno	1211
H^r Aert vander Calstren, anno	1233
(H^r Renier,
H^r Goordt Grindel, anno	1244
(H^r meester Godfried, anno	1246)
(H^r Andreas, anno	1260)
(H^r Godfried van ter Banck, anno	1269)
H^r Goordt vanden Berghe, anno	1286
(H^r en meester Arnold, anno	1290)
(H^r Hendrick Pijlijzer, anno	1293)
(H^r Johannes, anno	1299)
H^r Gielis Lisensone, anno	1300
H^r Jan van Berthem, anno	1315
H^r Jan van Siggenen, totten jaere	1343
H^r Peeter vander Calstren, decretorum doctor, totten jaere	1384
H^r Nicolaes vander Specht, anno	1387
H^r Roeloff Corsbout, anno	1389

1 ‘Anno 1432, 24 augusti, wert, inden raede van Brabant, sekere vonnisse gewesen, tusschen den Proost ende den Cantor van St Peeters, te Loven, nopende wie het peert toecompt daerop den hertoghe van Brabant, te Loven, met incompt, als hij, te Loven, het landt ontfanckt; daer gewesen ende vercklaert wordt dat het den cantor es competerende.’ (Boonen).

2 De door Boonen medegedeelde lijst der Proosten van Sint Peeter was zeer onvolledig. Wij hebben ze volgens de uitgave der opera varia van Divaeus, aangevuld. De bijgevoegde namen komen tusschen haakjes () voor.

3 Deze lijst was onvolledig; zij is aangevuld volgens de uitgave der opera varia van Divaeus.

[p. 190]

(H^r Peeter vander Calstren, anno	1392)
H^r Gielis de Rijcke, anno	1396
H^r Gielis Rogge, anno	1401
(H^r Godfried van Oosterhem, obiit	1426)
H^r Geeraert Vorenbruden alias Bruijne, anno	1426
(H^r Hendrick vander Meren, obiit	1440)
H^r Willem Bont, anno	1444
H^r Peeter vander Meren, totten jaere	1458
H^r Gielis Vrancx, totten jaere	1497
H^r Jan van Thijmo,	1497
H^r Adriaen Florentius,	1525
(H^r Nicolas Coppin, obiit	1535)
H^r Riwaert Tapperus, obiit anno	1559
H^r Michael Drutius, obiit anno	1559
H^r Maerten Rithoven, es deken gewordden	1559
H^r Jan Molineus, doctor U.J. anno	1562
H^r Machiel du Baij, doctor inde godtheijt,	1576
H^r Hendrick Cuijck, doctor inde heijlieghe Godtheijt, anno	1589

Inde voers. kercke van Sinte Peeter zijn de monumenten oft sepultueren vande hertoghen van Brabant, te wetene: van Godevaert den 2^en ende den 3^en, ende van hertoghe Hendrick den 1^en, ende van vrouwe Machtilt, zijne huijsvrouwe, ende van vrouw Marie, zijne dochtere. Ende het epitaphium oft opschrift des voers. hertoghe Hendricx es aldus, te wetene:

Hic: primus: jacet: Henricus: dur: ordine: quartus: Cui: conjuur: bina: Machthijlt: prior: inde: Maria: Prolem: septeuam: genuit: prior: ultima: binam: Brabantinor: dur: regni: marchio: morum: Regula: justorum: speculum: vindicta: malorum: Flos: patrie: par: ecclesie: clipeus: viduarum: Spes: veuie: vas: mundicie: tutela: minorum.

Anno 1349, wordden het torreken van Sinte Peeters cappelle, te Loven, gemaeckt, ende cost de stadt 48 schilden.

Anno 1434 wordden den nieuwen choor van Sinte Peeters kercke alhier, te Loven, gemaeckt.

Anno 1441 wordden de gestulten inden voers. choor gemaeckt, waeraff de stadt Loven d'een hellicht betaelde ende het capitel van Sinte Peeters d'andere hellicht; ende der stadt hellicht was 264 rijders.

Anno 1458, ultima julij, des saeterdachs snachts, verbranden de voers. kercke van Sinte Peeter, metten torren, geheel aff, ende allen de clocken smolten; waeromme 3 andere clocken gegoten wordden, d'eene wegende 5000 ponden ende d'andere twee tzaemen 6488 ponden.

Anno 1459, 21 maij, begonst men tfundament te graeven vanden grooten schoonen excellenten torren aen Sinte Peeters kercke voers., ende de kercke wert wederomme gemaeckt, met eene schoone horologie, omde uere te slaene, waertoe, anno 1462, eene groote clocke gegoten wert, genoempt de Stormclocke, wegende 12000 ponden, ende wert Philips genoempt.

De taefel vanden grooten heijliegen Geest, onder de prochie vande voers. kercke van Sinte Peeter, es innegestelt [voer 1250], waervan hertoghe Jan van Brabant de stadt van Loven de momboirije geconfirmeert heeft, anno 1306.

Anno 1498, heeft H^r Janne van Horne, bisschop van Luijck, den pastoor van Sinte Peeters volcomen macht ende commissie gegeven te nomineren 5 oft 6 persoonen om te wesen meesters vande huijsaermen der selver prochie, die hem schuldich zullen zijn rekenninghe te doene