De vergeten soldaat

[p. 102]

Hoofdstuk 20
Oud en nieuw

De volgende ochtend scheen het pas tot Anna door te dringen waar ze was. ‘De Brouw!’ riep ze verbaasd uit.

De oude boer knikte haar toe en zei: ‘Ja, Anna Heikop, daar ben je zomaar in het hol van de leeuw.’

Anna sloeg de ogen neer, beschaamd dat de oude man haar onmiddellijk begreep. Hij maakte zelf een eind aan dit pijnlijke ogenblik door te zeggen: ‘Wij zijn blij dat jij er het leven hebt afgebracht, kind. Al die oude kwesties zijn voorbij, daar heb jij nooit mee te maken gehad.’

Anna verbaasde zich er nog lang daarna over dat een jarenlange ruzie tussen de twee families, die lang geleden begonnen was over een stuk grond, zo moeiteloos kon verdwijnen.

Als kind mocht ze nooit bij De Brouw op het erf komen. Zij merkte nu voor het eerst, dat haar buren twee lieve, oude mensen waren, zonder wrok of boosheid. Zij praatten over alles wat er in de afgelopen maanden gebeurd was en Anna sprak vrijuit over haar toekomstplannen.

Jan was minder op zijn gemak.

Hij wilde terug naar de hut om er de koe en het huisraad op te halen.

Op Oudejaarsdag hoorden ze dat de Fransen over Woerden naar Utrecht waren teruggetrokken.

Helemaal alleen ging Jan terug naar de hut. Het werd een voortdurend gevecht tegen het ijs in een striemende regen. Het wrakke bootje schoof langzaam tussen de schotsen door. Soms gleed het helemaal op het ijs, dat pas brak als Jan zijn gewicht verplaatste in de boot.

Na een halve dag zwoegen kreeg hij de hut in het oog. Van verre zag hij iemand bij het rietnest druk zwaaien. Het duurde nog een uur eer hij er was. De drukke figuur in het rietnest bleek Mina te zijn. Ze was blij hem weer te zien. Jan reageerde wat stug. Hij was te moe om opgetogen te zijn en hij had andere dingen aan zijn hoofd.

[p. 103]

Mina was nog maar net terug. Het leger van de prins was in enkele lange dagmarsen teruggekeerd en nu leek alles weer als vroeger.

De marketentster vroeg Jan meer dan hij in zo korte tijd kon beantwoorden. Ze deed erg druk en dat vond Jan maar vervelend. Eigenlijk was Mina al die tijd bang geweest dat Jan en Anna iets zou overkomen. Nu merkte ze dat ze haar eigenlijk al haast vergeten waren. Ze hoorde van het plan om op de Wilgenhoeve een nieuw begin te maken en toen Jan vertelde dat hij met Anna zou trouwen, kuste ze hem op beide wangen met tranen in de ogen.

Jan weerde al die overdreven tederheid af en begon de koe naar de grote boot te trekken. Het beest was gelukkig heel gewillig.

Mina hielp de kleine boot laden met de schamele bezittingen van Jan en Anna. Toen Jan weg wilde gaan, hield ze hem tegen en zei: ‘Wacht even, ik ben zo terug.’

Jan wachtte bij de koe in de boot.

De regen stroomde zonder ophouden.

Na een minuut of tien was Mina terug, doornat, net als Jan. Ze gaf hem een linnen zakje, dat erg zwaar was. ‘Hier is je soldij,’ zei ze. ‘Je zult het nodig hebben.’

Jan pakte het zwijgend aan en borg het onder zijn doorweekte kleding.

‘Dag Mina,’ zei hij.

Mina huilde.

Jan roeide weg. Hij keek nog één keer om de koe heen en riep: ‘Wat ga jij nu doen?’

Mina haalde de schouders op en riep terug: ‘Ik weet het niet. Er zal toch nog wel ergens oorlog zijn.’

Jan wuifde nog een keer en roeide toen uit alle macht weg. Hij hield zoveel mogelijk de geul aan, die hij op de heenweg had gemaakt.

Mina keek hem lang na. Toen keerde ze terug naar haar kar, naar sergeant Pauw, naar het harde leven van marketentster. Als een grimmige oudejaarsgrap en om een streep te zetten onder wat voorbij was, stak ze 's avonds de hut van Jan en Anna in brand.

Jan raakte in het donker de weg kwijt toen hij nog maar een uur te varen

[p. 104]

had. Hij raakte hopeloos vast in de schotsen en alleen door een heel eind terug te gaan vond hij na uren zwoegen de smalle geul terug. Tegen middernacht trok hij de koe tegen de dijk op. Het arme beest vond gelukkig een warme stal bij De Brouw.

In de keuken van de boerderij vond Jan Anna weer. Ze zag er veel beter uit, ze had lang geslapen. Met de boer en de boerin wachtte ze al uren op Jan. Ze waren alle drie even blij en opgelucht, dat hij eindelijk behouden terug was. Uitgeput door de zware tocht kon Jan in de behaaglijke warmte van de keuken zijn ogen haast niet open houden.

De boerin had een flink bord stamppot voor hem.

Ver en vaag hoorde hij de stemmen van Anna en de goede buren. Ze hadden het over het oude jaar en over de plannen voor het nieuwe jaar. Voor het eerst op die lange moeizame dag besefte Jan dat het oudejaarsavond was.

Ver weg luidden de kerkklokken.

Het jaar 1672 was voorbij.

‘Gelukkig nieuwjaar,’ zeiden de boer en de boerin.

Jan en Anna keken elkaar aan.

‘Gelukkig nieuwjaar, Anna.’

‘Gelukkig nieuwjaar, vergeten soldaat.’