Groot lied-boeck (1975-1983)

Groot lied-boeck

(1975-1983)–G.A. Bredero– rechtenstatus

Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende



[pagina 91]
Ga naar tekstkritische notentekstkritische noten XVII Bruyd-Lofs-Gedicht, Ter Eeren Dirck Pietersz. Voskvyl, Ende Aafgen Willems Dr. Laest als ick gants alleen, alleen was uyt getogen, Der Minnen blinde God quam aen mijn zy ghevlogen,Ga naar voetnoot2 Hy sprack, ô slechte Mensch! die steeds van 't aartsche maalt:Ga naar voetnoot3 Klimpt op mijn schouders gaeuw, flucx hooger stoffe haalt,Ga naar voetnoot4 5[regelnummer] Het oude is men warsch, wat nieuws verquickt de Vol'cken:Ga naar voetnoot5 Met greep hy my om 't lijf, en vlooch stracks door de Wolcken,Ga naar voetnoot6 Tot in het Eeuw-Palleys, zyn alderhoochste kruyn,Ga naar voetnoot7 Hy sprack verheught tot myn, (in 't Aackelighe bruyn)Ga naar voetnoot8 V selden-satte lust versadicht hier nae wenschen, 10[regelnummer] Vertelt myn wond're kracht de nieuws' gierighe menschen, Nu teeckent, dicht, onthouwt, het gheen ghy siet en hoort, Wt had hy: en hy tradt by die vergad'ringh voort.Ga naar voetnoot12 Dees cleene, groote God, stack met sijn held're stralen, Der Goden throon in brandt, in vlam de gulde zalen,Ga naar voetnoot14 15[regelnummer] Wurp poppen inden hoop, van d'onsterff'lijcke Goôn,Ga naar voetnoot15 Die gants dit nieuwe vier noch waren onghewoon: Dies 't vrolijck rustich Rijck, raackt schielijck aen het warren,Ga naar voetnoot17 De Hemel dondert, siet! de weerlichtende starren Met scheemer gloeyend-gloor, beschittert 't schoon ghewelff,Ga naar voetnoot19 20[regelnummer] Dees floncker-vlam die brandt der Goden Vader selff,
[pagina 92]
Want d'heete meng-lust na zyn Suster hem deed joocken,Ga naar voetnoot21 Die worst'lend hy verwan, door troetelen en 't stroocken,Ga naar voetnoot22 De gantsche Hemel was vol Minnelijck ghewoel, Een yder roemden van dat lieffelijck ghevoel, 25[regelnummer] Een yder roemden van dat vriendelijcke strijen, Een yder claachden van dat bitter soete lijen,Ga naar voetnoot26 Een yder claachden van den kouwden heeten brandt, Die yder snerckten in zyn raesend inghewant.Ga naar voetnoot28 Maer 't eunjer Goodje loech, en clapten in zijn handen,Ga naar voetnoot29 30[regelnummer] En riep met groot ghejouw haar openbaare schanden, Nu Dichter (seyd hy) schrijft hoe dat de grootsche GodtGa naar voetnoot31 Door dees mijn kindtsche booch, is dwaesselijck versot, Siet al de narrery van die verwyffde Goden.Ga naar voetnoot33 Iupijn is grammelijck ken-schuldich vluch ghevlodenGa naar voetnoot34 35[regelnummer] (Wraackgierich door de spijdt) nae 't schrickelijck gheweer,Ga naar voetnoot35 En sloech den Lecker trots met d'eerste stoot ter neer.Ga naar voetnoot36 Dewijl Cupido noch vast wispelt met ghewemel,Ga naar voetnoot37 Wiert hy gheworpen voort al dwarlend uyt den Hemel,Ga naar voetnoot38 De Goden hielden Raat: maer Venus was beswaertGa naar voetnoot39 40[regelnummer] Als haren lieven Soon voor Ballingh wiert verclaert, Die na den aff-val bleef noch inde lucht wat hanghen,Ga naar voetnoot41 Om mijn swaar-wichtich lijff, voorsichtich wel te vanghen.Ga naar voetnoot42 Want doen lupijn den Al, herstelde in zyn stee,Ga naar voetnoot43 Smeet hy ten lesten my van boven neder mee,Ga naar voetnoot44 45[regelnummer] De Goden lachten om myn overstout vermeten,Ga naar voetnoot45
[pagina 93]
En wat sy deden meer dat is my schoon vergheten.Ga naar voetnoot46 Doch t'Heylichje my bracht, weer op mijn eerste plaats,Ga naar voetnoot47 Daer wierden wy te saem de alderbeste maats, Hoe dickwils sach ick hem, sijn kuurtjes loos bedryven!Ga naar voetnoot49 50[regelnummer] Hoe dickwils gaf hy my een oorsaeck om te schryven! Hoe hy syn Pijltjes schoot op 't Geyle woeste wilt,Ga naar voetnoot51 Dat nae den ander noch soo tochtich, loeyd' en gildt!Ga naar voetnoot52 Hoe hy sijn Pijltjes schoot op Boeren en Boerinnen, Die spelen noch om stryt, het lieff'lijck spel van Minnen! 55[regelnummer] Hoe hy syn Pijltjes schoot op d'Edelinghen weeck,Ga naar voetnoot55 Die terende vergaen, door teed're Ioff ren bleeck;Ga naar voetnoot56 Hoe dickwils schoot hy uyt zyn wijdt-vlieghende Pijlen, Quetsende door 't ghehoor van over hondert mijlen! Hoe dickwils menghden hy, die Suycker-galle smart,Ga naar voetnoot59 60[regelnummer] Die door de ooghen daalt in't onbekende Hart!Ga naar voetnoot60 Dit wonder kleene Kindt kan met zyn vlammigh blaacken, 't Onsichtber menschen Hart so juyst in 't midden raacken! Dit wonder kleene Kind, de aldersterckste man Met een gesicht alleen, so licht verwinnen kan!Ga naar voetnoot64 65[regelnummer] Dit wonder kleene Kind temt wilde Iongelinghen; En doet den ouden grijs doen jeughdelijcke dingen! Dit is Heer Bruydegom het selfde loose wicht, Dat noch zyn zetel houwt in 't lodderlijck gesicht,Ga naar voetnoot68 In 't lodderlijck gesicht van u beminde Vrouwe, 70[regelnummer] Daar hy, sint ick hem sach, heeft heym'lijck by onthouwen.Ga naar voetnoot70 Dit is Heer-Bruydegom den brant van uwe borst, Die ghy uyt-suchten wel, maar niet uyt-spreecken dorst. Dit is den Seyl-steen, die, die u so menich maalenGa naar voetnoot73 Het harte dicht by haer uyt 't lichaem konde haalen. 75[regelnummer] Dit is Eerwaerde Bruyd, het dient u uyt geleyd,
[pagina 94]
Het geen den Bruygom u so dickwils heeft geseyd, Dit zyn Eerwaerde Bruyd de sachte felle wonden, Die gh' in u Bruygoms hart so lieff'lijck hebt gesonden, Ghy zyt de oorsprongh van zyn lieve layde pijn,Ga naar voetnoot79 80[regelnummer] Die van u goede gunst weer moet gebetert zyn:Ga naar voetnoot80 Ghy hebt hem eerst gequetst, ghy moet hem oock genesen, Ghy hebt hem eerst gequetst, ghy moet de Artsney wesen; Recht als het yzer van Achilles Lancy was,Ga naar voetnoot83 Die Prinçen wonden, en de selfde weer genas.Ga naar voetnoot84 85[regelnummer] Hoe bloosdy dus Vrou-Bruyt? wat meughdy u bedwingen?Ga naar voetnoot85 Ick sie wel dat de Min wil uyt u oogjes springen, Om 't minneloos ghelaet niet meerder nu en peynst.Ga naar voetnoot87 Wech met de kouwde grijns, 't is langh ghenoech gheveynst,Ga naar voetnoot88 Siet hier de lieve Nacht, betorst en wel befackelt,Ga naar voetnoot89 90[regelnummer] Wat popelt u ghemoet? hoe sit ghy dus en quackelt?Ga naar voetnoot90 Wech met de doode vrees, ghy hebt in 't minst geen noot,Ga naar voetnoot91 Ghy sult gaen sterven nu die over soete doot:Ga naar voetnoot92 Ick wedt ghy sult hier na het onghewoone leven,Ga naar voetnoot93 Voor uwen Maachdom niet in Wissel willen gheven.Ga naar voetnoot94 95[regelnummer] Wat is die Maachdom doch? de spitse vande lienGa naar voetnoot95 En heeft de Maachdom noyt met ooghen eens ghesien. O Maachden! siet ghy niet die oversijtsche loncken,Ga naar voetnoot97 O Maachden! siet ghy niet den Bruygom Minne-droncken? (Staet op) o soet gheslacht! gheeft haer den lesten soen. 100[regelnummer] Het over blijfsel sal den Bruydegom wel doen.Ga naar voetnoot100 Gaat aan Speel-noots, gaat aan, wilt haer te bedde leyden,Ga naar voetnoot101 Den Bruyd'gom sal terstont van al 't Geselschap scheyden:
[pagina 95]
Sy rijst, sy staet, sy coemt, sy pieraarst, neen sy gaet;Ga naar voetnoot103 Comt morghen ons doch by, maar in een ander staat;Ga naar voetnoot104 105[regelnummer] Comt morghen ons doch by, vertrect dan dese MaachdenGa naar voetnoot105 Hoe dattet u staet an, hoe dattet u behaachden. Gheluckich Ouders die 'tghewenschte houw'lijck siet, Gheluckich boven al die dit gheluck gheniet, Wy wenschen dat u God soo veel vreuchde wil gunnen, 110[regelnummer] Alsmen op d'Aarden-creyts beleven souwde kunnen:Ga naar voetnoot110 Wy scheppen uyt u heyl int minste gheen verdriet,Ga naar voetnoot111 Soo wy betuyghen met dit nieuwe Bruylofts-Liet:Ga naar voetnoot112	[tekstkritische noot]XVII In 1622 blz. 21-25. Geheel gedrukt in romein. In vs. 1 het eerste woord in kapitaal met grote sierletter L. Van dit gedicht bestaat een afzonderlijke uitgave terwille van de bruiloft op 26 februari 1612 (Unicum Kon. Bibliotheek's-Gravenhage); zie Memoriaal van Bredero, blz. 115. voetnoot2 blinde God: noch in de griekse mythologie, als Eros, noch in de romeinse, als Amor of Cupido, wordt de god van de liefde voorgesteld als blind; in de renaissance echter vaak wel. Vgl. Lied XXXV, vs. 1-2. voetnoot3 slechte: eenvoudige, simpele; van: over, met; maalt: piekert, zich bezig houdt. voetnoot4 hooger stoffe: een onderwerp boven het alledaagse. voetnoot5 warsch: afkerig van. voetnoot6 Met: meteen, tezelfdertijd; stracks: direkt. voetnoot7 het Eeuw-Palleys: het Empyreum, de opperste hemel, het verblijf der zaligen; kruyn: top. voetnoot8 in 't Aackelighe bruyn: in mijn nare donkere kleren. voetnoot12 Wt had hy: klaar was hij; toen zweeg hij; die vergad'ringh: de Raad der Goden. voetnoot14 de gulden zale: de hemel vol licht. voetnoot15 poppen: proppen brandbaar materiaal; fig. voor liefdesvuur. voetnoot17 rustich: evenwichtig. voetnoot19 scheemer: wschl. glans, luister, misschien invloed van het duitse woord Schimmer. voetnoot21 d'heete meng-lust: de vurige paringsdrift; zyn Suster: Juno; joocken: hevig verlangen. voetnoot22 verwan: overwon, bedwong; stroocken: strelen. voetnoot26 dat bitter soete lijen: nl. de liefde. voetnoot28 snerckten: schrijnde, pijnigde; raesend: nl. door de furor van de liefde. voetnoot29 eunjer: sluw, bijdehand. voetnoot31 grootsche: trotse. voetnoot33 verwyffde: op wijven verslingerde, door vrouwen overheerste. voetnoot34 grammelijck: boos, ontstemd; ken-schuldich: schuldbewust. voetnoot35 spijdt: smaad; gheweer: wapen, nl. de bliksem. voetnoot36 den Lecker trots: de trotse kwajongen. voetnoot37 vast wispelt: aldoor heen en weer beweegt; gewemel: verwarde beweging. voetnoot38 voort: direkt daarna. voetnoot39 beswaert: verongelijkt. voetnoot41 aff-val: val, het omlaag vallen. voetnoot42 wel: goed. voetnoot43 den Al: het heelal. voetnoot44 mee: eveneens. voetnoot45 overstout vermeten: al te overmoedige vermetelheid. voetnoot46 dat is my schoon: dat ben ik helemaal. voetnoot47 t'Heylichje: het godje, Cupido. voetnoot49 sijn kuurtjes loos: zijn loze streken. voetnoot51 't Geyle... wilt: de naar paring verlangende dieren. voetnoot52 tochtich: begerig, hartstochtelijk. voetnoot55 weeck: zwakke, teerhartige. voetnoot56 terende vergaen: wegkwijnen; door: om, ter wille van. voetnoot59 Suycker-galle: zoete en bittere; vgl. vs. 26. voetnoot60 onbekende: nog onwetende. voetnoot64 een gesicht alleen: maar éen blik. voetnoot68 lodderlijck: aanminnig, verleidelijk; 't gesicht: de ogen. voetnoot70 onthouwen: zich opgehouden, gezeteld. voetnoot73 Seyl-steen: magneet. voetnoot79 layde: lede, smartelijke. voetnoot80 gebetert zyn: genezen worden. voetnoot83 Lancy: lans. voetnoot84 wonden: verwondde. voetnoot85 wat meughdy u enz.: waarom zit je je zo te beheersen. voetnoot87 meerder: langer. voetnoot88 de kouwde grijns: dat koele lachende masker. voetnoot89 betorst en wel befackelt: goed verlicht door toortsen en fakkels. voetnoot90 sit ghy dus en quackelt: zit gij zo te beven. voetnoot91 doode: bleke; of ongegronde? voetnoot92 die over soete doot: de vergelijking van de (eerste) coitus en het orgasme met het sterven komt bij Bredero vaker voor. voetnoot93 onghewoone leven: nog niet gewende, voor u nog nieuwe. voetnoot94 in Wissel willen gheven: willen ruilen. voetnoot95 de spitse: de top, de allerbesten. voetnoot97 Maachden: bruidsmeisjes; oversijtsche: steelse, van terzijde. voetnoot100 Het over blijfsel: wat er verder nog te doen valt. voetnoot101 Speel-noots: bruidsmeisjes. voetnoot103 pieraarst: aarzelt, stribbelt tegen. voetnoot104 een ander staat: nl. de toestand van gehuwde vrouw. voetnoot105 vertrect: vertelt. voetnoot110 d'Aarden-creyts: de aardkring. voetnoot111 int minste gheen: helemaal geen, wel allerminst. voetnoot112 Soo: zoals.

Vorige Volgende