Groot lied-boeck

[p. 389]

CXXII Nieu-Liedeken

I: 407-409

Ironisch quasi-liefdeslied over de lichamelijke en geestelijke eigenschappen van een niet langer en misschien wel nooit echt bemind meisje.

Beginregel: Ick wil Juffrouw (vertrout,)

Vindplaatsen: Geestigh Liedt-Boecxken 1621: 168-172; Groot Lied-boeck 1622 II: 53-54; Liedt-boeck 1644: 25; Liedt-boeck 1677: 29-30; Kalff 1890: 434-435; Knuttel 1929: 64-65; Van Rijnbach 1944: 214-215.

Omvang: 55 verzen, elf strofen van 5 regels.

Versvorm: jambisch metrum met drie heffingen in de vzn. 1 en 2, vier in de vzn. 3-5.

Rijmschema: a a a b b.

Melodie: Matter 1979, blz. 26, 178-179.

Varianten: Behalve kleine spellingverschillen geen.

7 ongegrondt: ten onrechte; in strijd met de waarheid. Alles wat er in de verdere verzen aan aantrekkelijkheden wordt opgesomd, zal dus niet door de dichter worden gezegd, omdat het in strijd met de waarheid zou zijn. Maar intussen zégt hij het wel, en hij geeft dus een lange opsomming van wat er aan dit meisje ontbreekt.

9 So veel Parfuyms en Ambers: De naam Amber is van arabische oorsprong (anbar); de stof, een ziekelijke afscheiding in de darm van de potvis, drijft als donkergrijze wasachtige klompen in zee en spoelt soms aan. In de arabische en chinese culturen doet amber al sinds duizenden jaren dienst voor rituele, medische en cosmetische doeleinden, en van de middeleeuwen af wordt amber ook in West-Europa gebruikt. Het is nog steeds een van de basismaterialen van de reukwerkindustrie.

10 Saba: In de bijbel komt Saba voor als een land dat waarschijnlijk in het zuidwesten van Arabië lag; de Vulgaat gebruikt de vorm Saba, de Deus-aesbijbel rijck Arabien, de Statenbijbel koos Scheba. Zie 1 Koningen 10: 1-13.

15 de geyle min: Daar de dichter ironisch allerlei gunstige hoedanigheden opsomt, zal dat hier ook wel het geval moeten zijn. De verklaring dartele liefde verdient dan de voorkeur. Maar men kan ook menen dat de dichter hier uit z'n rol valt, net zoals later in vs. 40. (+)

33 als het komt te pas: Men kan als vertalen met zoals, of met wanneer, indien. Dit laatste is beter; het vs. betekent dan: Dat zeg ik wanneer het mij te pas komt. (+)

34 Ja so: Dit so wijst terug naar hups (vs. 31).

[p. 390]

36 maer dat is niet geseyt, Van enz.: Verwijzing naar de vzn. 34-35; maar daarmee is niets gezegd over.

45 Wanneer ick niet te doen en weet: als ik niets weet te doen; als ik niet weet wat ik zal doen, dus: als ik me verveel; of: als ik niets beters te doen heb.

51 Al segdy soete dier, Dat ick segh enz.: Het meisje heeft dus opgeschept door met anderen te praten over de verliefde uitingen van de jonkman; en om dát feit te wreken schreef hij dit lied.